اختلال تکلم

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. مشکل گفتار بعد از حادثه یا وارد آمدن ضربه به سر شروع شده است.

۲. اگر ناگهان تکلم آشفته، درهم، پیچیده، یا نامفهوم شود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

۳. اگر چند دقیقه اصلاً نتوانستید حرف بزنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید، حتی اگر حالت رفع شود.

۴. اگر ناگهان کلمات یا عبارات را بارها تکرار کنید یا کلمات را اشتباهی به‌کار می‌برید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ـ اختلال تکلم نشانهٔ چیست:

همهٔ ما می‌دانیم دنبال کلمه‌ای گشتن چه‌گونه است. می‌دانید چه می‌خواهید بگوئید و کلمه لازم نوک زبانتان است اما پیدایش نمی‌کنید. تکلم پیجیده‌ترین اعمال مغز است. برای گفتن 'آ...' باید ۷۶ ماهیچه با هم همکاری و هماهنگی داشته باشند. بنابراین علت اختلال تکلم تا حدی روشن است. هر چیز که به مغز یا اعصاب کنترل کننده گفتار آسیب برساند، یافتن سریع کلمه و سخن گفتن را مختل می‌کند.

مثلاً تکلم آشفته نشانه سکته مغزی یا حمله گذرای کم‌خونی مغز است. این حالت را سکته خفیف هم می‌گویند که زنگ اخطاری برای روی دادن سکته کامل در آینده است. در سکتهٔ خفیف، رگه‌های خونی منقبض شده و موقتاً جریان خون را در مرکز گویائی مغز دچار اختلال می‌کند.

سردرد میگرنی نوع ملایم‌تر سکته خفیف است. در میگرن گاهی دچار یک زبان‌پریشی بسیار کوتاه می‌شوید. یعنی بیان، درک و نوشتن کلمات مشکل می‌شود. هر ضربه، تومور، یا اختلال به آهستگی ناتوان‌کنندهٔ عصبی می‌تواند به قسمتی از مغز که گفتار و بیان روان را کنترل می‌کند آسیب برساند. در برخی بیماری‌ها، مثل پارکینسون، گفتار ممکن است نامفهوم شود.

اختلالات تکلم بسیار متنوع است و متخصص درمان از روی نوع آن ناحیهٔ آسیب دیدهٔ مغز را می‌یابد. به‌طور عادی، اگر اختلال تکلم ناگهانی باشد، احتمالاً سکته مغزی روی داده است. اما اگر تدریجی باشد، بیماری یا گرفتاری عصبی دلیل آن است. علل ساده‌تری هم برای اختلال تکلم وجود دارد. گشتن دنبال کلمه، که همه ما گاهی دچار آن می‌شویم، چیزی کاملاً طبیعی و ناشی از فراموشی معمولی است.

ـ درمان اختلال تکلم:

وقتی اختلال گفتار ناگهان پیش می‌آید، درنگ نکنید و فوراً به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. اگر دچار سکتهٔ مغزی شده باشید، درمان هر چه سریع‌تر نتیجه بهتری در پی خواهد داشت. بیماری عصبی را درمان کنید. علائم گفتاری برخی بیماری‌های مغز و دستگاه عصبی ممکن است به درمان داروئی پاسخ دهند. مثلاً بیماری پارکینسون اغلب با داروهائی مثل لوودوپا درمان می‌شود که از دوپامین مشتق می‌شود. دوپامین ماده‌ای شیمیائی در مغز است که مقدار آن در بیماری پارکینسون کاهش یافته است.

میگرن را تسکین دهید. اگر مرتباً دچار سردرد میگرن می‌شوید، پزشک برایتان داروی ارگوتامین تجویز می‌کند که باید با شروع سردرد آن را بخورید. برای جلوگیری از میگرن‌های شدید داروهای مسدود کنندهٔ گیرنده‌های بتا یا کانال کلسیم تجویز می‌کنند. (به بخش سردرد مراجعه کنید). گفتار درمان کنید. اگر گرفتار سکته یا ضربه مغزی شده و اختلال تکلم پیدا کرده‌اید، گفتار درمانی به رفع آن کمک زیادی می‌کند. هر چه زودتر درمان را شروع کنید، احتمال فائق آمدن بر افسردگی و در نتیجه بازیافت توان برقراری ارتباط بیشتر است.