هر (۱۲)

	هرگز دشمن دوست نشود (ابوالفضل بيهقى)
		نظير: دشمن دوست نشود و چغندر گوشت
	هرگز سرِ ديوانه نگرديد سپيد
		نظير: آدم احمق هرگز پير نمى‌شود
	هرگزم نقش تو از لوح دل و جان نرود ٭
		رک: نيست بر لوح دلم جز الف قدمت دوست
			٭ ............................	هرگز از ياد من آن سرو خرامان نرود (حافظ)
	هرگز نتوان کوه به يک موى کشيدن٭
			٭ کوهى است غم عشق تو،موئى است تن من	........................... (سنائى)
	هرگز نخورد آب زمينى که بلند است ٭(پورياى ولى)
		نظير:
		کاکل از بالا نشينى رتبه‌اى پيدا نکرد
		ـ تواضع کن که يابى ارجمندى	فروتن شو که يابى سربلندى
			٭ افتادگى آموز اگر طالب فيضى	.................... (پورياى ولى)
	هرگز ندهند جاى پاکان به پليد٭
			٭ هرکس به نصيب خويش خواهند رسيد	........................... (سعدى)
	هرگز نرود ز زعفران زردى ٭
			٭ اين عشق تو در من آفريدستند	........................... (سعدى)
	هرگز نشود سنگ سيه لؤلؤ شهوار (فرّخى)
	هرگز نميرد آنکه دلش زنده شد به عشق٭
			٭ .........................	ثبت است بر جريدهٔ عالم دوام ما (حافظ)
	هر گل که بيشتر به چمن مى‌دهد صفا	گلچين روزگار امانش نمى‌دهد
		نظير: خدا گلچين است
	هر گلى بزنى به سر خودت زده‌اى!
		نظير: هر چه کنى به خود کنى
	هر گلى بوئى دارد
		نظير: هر گلى رنگى و هر مرغ نوائى دارد
	هر گلى رنگى و هر مرغ نوائى دارد
		نظير: هر گلى بوئى دارد
	هر گناهى بهتر از شهادت ناحق است
	هر گناهى که مى‌کند گاوان	بر رئيسان دِه بوَد تاوان (از جامع‌التمثيل)
		رک: گنه کنند گاوان، کدخدا دهد تاوان
	هر گَنده پزى را گَنده خورى هست (از شاهد صادق)
		هر گَنده‌خورى را گَنده‌پزى مى‌بايد (از مجموعهٔ امثال طبع هند)
	هر گنه عذرى و هر تقصير دارد توبه‌اى٭
			٭ ............................	نيست غير از زود رفتن عذر بيجا آمدن (صائب)
	هر گوشه‌اى فلک زده‌اى داد مى‌کند
		نظير:
		هر جا را ببّرى خون مى‌آيد
		ـ شير را از مور صد زخم است
		ـ پيل را از پشه صد رنج است
		نيزرک: اسب تازى شده مجروح به زير پالان...
	هر لحظه به شکلى بت عيّار درآمد (مولوى)
		مثل بوقلمون هر لحظه رنگ عوض مى‌کند٭
			٭ اوحدى در بيان همين معنى گفته است:
			گاه مستىّ و گه خرابى تو	کس نداند که از چه بابى تو
	هر محلّه‌اى يک جور آش مى‌پزند (عا).
		نظير:
		هر خاتونى آشى پزد
		ـ هر کسى بندد به آئين دگر دستار را
		ـ هر دهى رسم و عادتى دارد (اوحدى)
		ـ هر حاجى يک جور بغل زنش مى‌خوابد (عا).
	هر مرادى را به همّت مى‌توان تسخير کرد
		نظير:
		به چوگان همّت توان برد گوى
		ـ به هر کارى که همّت بسته گردد	اگر خارى بوَد گلدسته گردد
		ـ آسان گردد بر آنچه همّت بستى (از مجموعهٔ امثال طبع هند)
		ـ هر چه کند همّت مردان کند (خواجو)
		ـ همّت اگر سلسله جنبان شود	مور تواند که سليمان شود (وحشى بافقى)
		ـ همّت بلند دار که مردان روزگار	از همّت بلند به‌جائى رسيده‌اند (ابن‌يمين)
		ـ توان به همّت مردان دو صد سپاه شکست
		ـ هر کجا گشت همّتى مبذول	بى‌گمان نعمتى شود پيدا (اديب صابر)
	هر مرد نيست حيدر و هر تيغ ذوالفقار
	هر مردى و هر کارى
		رک: از هر کسى کارى ساخته است
	هر مرض چاره و هر درد دوائى دارد
		رک: خدا درد داده درمان هم داده
	هر مرغ به باغ گر که انجير خورَد	يک دانهٔ انجير نمانَد به درخت
	هر مرغى را به پاى خويش آويزند٭
		نظير:
		هر بُزى را به پاى خود آويزند
		ـ کسى را به گور کسى نمى‌گذارند
		ـ هر کسى در گور خود مى‌خوابد
		ـ عمل هر کس پاپيچ خودش مى‌شود
		نيزرک: از بد و نيک کس کسى را چه؟
			٭ با ما به حديث عشق ماچستيزند (=چه ستيزند)	...................... (طاهربن فضل چغانى)
	هر مقامى را مقالى است
		نظير:
		هر سخن را جايگاهى است (از قرةالعين)
		ـ هر سخن جائى و هر نکته مقامى دارد
	هر مِلک مِلک ماست که ملک خداى ماست
		نظير: درويش هر کجا که درآيد سراى اوست
	هر ميمون که زشت‌تر است بازيش بيشتر است
		رک: ميمون هر چه زشت‌تر است ناز و اداش بيشتر است
	هر نخورى يک بخور پيدا مى‌کند
		رک: براى هر نخور يک بخور پيدا مى‌شود
	هر نشاطى را ملالى در پى است
		رک: اندر پس هر خنده دو صد گريه مهيّاست
	هر نشيبى را فرازى در پى است (و هر فرازى را نشيبى در عقب)٭
		رک: از پى هر گريه آخر خنده است
			٭ سعدى گفته است:
			سعديا از روى تحقيق اين سخن بشنيده‌اى	هر نشيبى را فرازى و هر فرازى را نشيب
	هر نوشته به يک خواندن ارزد
		رک: هيچ نبشته‌اى نيست که به يک بار خواندن نيرزد
	هر نيک و بدى که در کتاب است	بگذار به‌هم که وقت خواب است
		يعنى وقت خواب است، باقى حکايت بماند براى فرداشب
		نظير: شرح اين هجران و اين خون جگر	اين زمان بگذار تا وقت دگر (مولوى)
	هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار٭
			٭ ............................	کس را وقوف نيست که انجام کار چيست (حافظ)
	هر وقت گفتند خاک‌انداز، تو خودت را جلو بينداز!
		رک: اگر همه گفتند نان و پنير، تو برو سرت را بگذار و بمير!