پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

داروها


این طبقه از داروها برای درمان بی‌خوابی و اضطراب استفاده می‌شوند. تمام آنها آثار آگونیستی بر روی کمپلکس گیرنده گاما آمینوبوتیریک اسید نوع GABA A) A) دارند. آرامبخش‌ها، خواب‌آورها و ضداضطراب‌ها رایج‌ترین داروهای روانگردانی تجویزی می‌باشند. شیوع مصرف بنزودیازپین در جدول زیر شرح داده شده است. آرام‌بخش‌ها - خواب‌آورها از راه خوراکی مصرف می‌شوند. وابستگی معمولاً بعد از حداقل چند ماه مصرف روزانه به‌وجود می‌آید، که زمان ذکر شده در افراد بسیار متغیر است. بسیاری از بیماران میانسال مصرف بنزودیازپین‌ها را به‌دلیل بی‌خوابی یا اضطراب شروع می‌کنند و به آن وابستگی پیدا می‌کنند و سپس به پزشکان متعدد مراجعه و از هرکدام نسخه‌ای می‌گیرند. آرام‌بخش‌ها - خواب‌آورها به‌دلیل آثار اوفوریکی، افزایش اثربخشی دیگر داروهای تضعیف‌کننده CNS (مانند شبه‌افیون‌ها و الکل)، و ملایم‌تر کردن آثار اضطرابی و تحریکی محرک‌ها (مانند کوکائین) به‌صورت غیرمجاز مصرف می‌شوند. مسئله اصلی در مسمومیت آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و ضداضطراب‌ها، ضعف تنفسی و کندی CNS می‌باشد. اگرچه مسمومیت خفیف به خودی خود خطرناک نیست (مگر اینکه بیمار در حال رانندگی یا کار با ماشین‌آلات باشد) احتمال افراط در مصرف باید در نظر گرفته شود.
- شیوع استفاده از بنزودیازپین:
  ـ در طی سال‌های ۱۹۷۵ - ۱۹۷۳ فروش بنزودیازپین‌ها به بالاترین سطح خود رسیده    است (۸۷ میلیون دلار) اما پس از این زمان به‌تدریج کاهش پیدا کرده است.
  ـ ایالات متحده بالاترین میزان فروش در دنیا را داشته است.
  ـ فروش داروهای دارای نیمه عمر کوتاه
  - در یک بررسی در ایالت متحده نشان داده شد که مصرف طبی آرامبخش‌ها از ۹/۱۰% به ۳/۸% در طی سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ کاهش داشته است؛ و در طی همین دوره مصرف خواب‌آورها از ۵/۳% به ۶/۲% رسیده است.
  - افرادی که مبتلا به سوء‌مصرف الکل می‌باشند، نسبت به بیماران مبتلا به اختلال اضطراب بدون سابقهٔ سوء‌مصرف مواد، بیشتر به سوء‌مصرف بنزودیازپین دچار می‌گردند.
با استفاده از فلومازنیل (flumazenil) در مراکز اورژانس می‌توان خطر مرگ ناشی از مصرف بیش از حد بنزودیازپین را کاهش داد.
مسمومیت یا آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها، و ضداضطراب‌ها شبیه به مسمومیت با الکل است. اما واکنش‌های پرخاشگری ایدیوسنکراتیک (فرد ویژه) شایع نمی‌باشد. این داروها معمولاً همراه با سایر تضعیف‌کننده‌های CNS به‌منظور اثربخشی مضاعف استفاده می‌شوند (مانند الکل). سندرم ناشی از ترک خطرناک است و می‌تواند منجر به دلیریوم یا حمله (صرعی) گردد.
  داروها
به مبحث (داروشناسی روانی و سایر درمان‌های زیست‌شناختی) جهت فهرست کامل داروهای این طبقه مراجعه کنید.
۱. بنزودیازپین‌ها: دیازپام، کلردیازپوکساید، فلورازپام، لورازپام، آلپرازولام، تریازولام، اکسازپام، تمازپام، و غیره.
۲. داروهای با تأثیر مشابه: مپروبامات، متاکوآلون، گلونتیماید (glutethimide)، اتکلوروینول (ethchlorvynol)، کلرال هیدرات
۳. باربیتورات‌ها: سکوباربیتال، پنتوباربیتال و غیره.
  مسمومیت
مسمومیت می‌تواند موجب مهارگسیختگی و فراموشی گردد.
  ترک
دامنه آن ممکن است از خفیف تا حالت خطرناک و مرگباری را دربرگیرد که بستری بیمار را ضروری می‌سازد. تفاوت‌های فردی در تحمل بسیار زیاد است: تمام آرامبخش‌ها، خواب‌آورها، و ضداضطراب‌ها تحمل متقاطع با یکدیگر و یا الکل دارند. در داروهای دارای نیمه عمر کوتاه (مانند آلپرازولام) نسبت به داروهای دارای نیمه عمر بلندتر (مانند دیازپام)، ممکن است شروع ترک سریع‌تر و شدت علایم ترک بیشتر باشد. میزان تحمل را می‌توان با 'آزمون چالش ـ challenge test' ، پنتوباربیتال که دوز مورد نیاز به‌منظور جلوگیری از سندرم ترک را مشخص می‌کند، تعیین کرد (جدول تست چالش پنتوباربیتال از سایر داروها نیز می‌توان استفاده کرد). علایم واقعی ترک، بازگشت نشانه‌های اضطرابی (عود) یا حادتر شدن نشانه‌های اضطرابی، همگی می‌توانند با قطع دارو به‌وجود آیند. در جدول راهنمائی‌هائی جهت درمان سندرم ترک بنزودیازپین برای درمان ترک بنزودیازپین راهنمائی‌هائی ارائه شده است در جدول دوزهای درمانی معادل بنزودیازپین‌ها معادل‌های دوز، نشان داده شده است.
- تست چالش پنتوباربیتال (از سایر داروها نیز می‌توان استفاده کرد):
   ۱. تجویز ۲۰۰ میلی‌گرم باربیتال از راه خوراکی
   ۲. بعد از یک ساعت بیمار را به‌منظور علایم مسمومیت زیرنظر داشته باشید (علایمی    مانند نیستاگموس، تکلم جویده جویده و مبهم، خواب‌آلودگی).
   ۳. اگر بیمار به مسمومیت نرسیده است ۱۰۰ میلی‌گرم دیگر از پنتوباربیتال هر ۲    ساعت تجویز کنید (در طی ۶ ساعت در نهایت ۵۰۰ میلی‌گرم تجویز شود).
   ۴. دوزی که برای بیمار تجویز می‌شود تا به درجه مسمومیت خفیف برسد، معادل    سطح سوءمصرف روزانه باربیتورات‌ها می‌باشد.
   ۵. برای هر ۱۰۰ میلی‌گرم پنتوباربیتال ۳۰ میلی‌گرم فنوباربیتال (نیمه عمر طولانی‌تر)    جایگزین کنید.
   ۶. دوز را در حدود ۱۰% در روز کاهش دهید.
   ۷. اگر علایم مسمومیت یا ترک وجود دارد سرعت کاهش را تعدیل کنید.
- راهنمائی‌هائی جهت درمان سندرم ترک بنزودیازپین:
   ۱. اختلالات روانی و طبی همزمان را ارزیابی و درمان کنید.
   ۲. سابقه مصرف دارو و نمونه‌هائی از خون و ادرار را به‌منظور سنجش دارو و اتانول    به‌دست آورید.
   ۳. دوز لازم بنزودیازپین یا باربیتورات را به‌منظور تثبیت، با توجه به سابقه، علایم بالینی    موجود، سنجش اتانول دارو و دوز چالشی (در بعضی موارد) مشخص کنید.
   ۴. سم‌زدائی در موارد مصرف به میزان بیش از حد درمانی (supratherapeutic)
      الف ـ اگر اندیکاسیون روانی یا طبی، حمایت‌های اجتماعی ضعیف، وابستگی به چند       ماده یا عدم صداقت وجود دارد، بیمار را بستری کنید.
      ب ـ مقداری از بالینگران توصیه می‌کنند که یک بنزودیازپین با تأثیر طولانی‌مدت‌تر       (مانند دیازپام یا کلونازپام) را برای رفع علایم ترک انتخاب کنید؛ و بعضی دیگر تثبیت       بیمار روی داروئی که مصرف کرده است یا روی فنوباربیتال را توصیه می‌کنند.
      ج ـ بعد از تثبیت دوزاژ را تا ۳۰% در روز دوم یا سوم کاهش دهید و پاسخ را ارزیابی       کنید، در نظر داشته باشدی که نشانه‌ها بعد از کاهش مصرف بنزودیازپین‌های دارای       نیمه عمر کوتاه (مانند لورازپام) زودتر از کاهش مصرف بنزودیازپین‌های دارای نیمه       عمر طولانی‌تر (مانند دیازپام) رخ دهند.
      د ـ سپس هر چند روز (در صورت تحمل) دوزاژ را ۱۰% تا ۲۵% کاهش بدهید.
      ه ـ در صورت لزوم از داروهای جنبی استفاده کنید، مانند کاریازماپین، آنتاگونیست‌های       گیرنده بتاآدرنرژیک، والپروات، کلونیدین و ضدافسردگی‌ها؛ اما تأثیر آنها در درمان       سندرم ترک بنزودیازپین هنوز ثابت نگردیده است.
   ۵. سم‌زدائی در موارد مصرف در حد زمانی
      الف ـ ۱۰% تا ۲۵% دوز را کاهش دهید و نتیجه را ارزیابی کنید.
      ب ـ دوز، مدت درمان، و شدت اضطراب در میزان کاهش و نیاز به داروهای جنبی تأثیر       می‌گذارند.
      ج ـ در اکثر بیمارانی که دوزهای درمانی را می‌گیرند قطع مصرف بی‌عارضه است.
   ۶. مداخله‌های روان‌شناختی ممکن است به بیماران در سم‌زدائی بنزودیازپین‌ها؛ و    کنترل درازمدت اضطراب آنها کمک کند.
  جدول دوزهای درمانی معادل بنزودیازپین‌ها
نام دوز (میلی‌گرم)
آلپرازولام ۱
کلردیازپوکساید ۲۵
کلونازپام ۱-۰/۵
کلرازپات ۱۵
دیازپام ۱۰
استازولام ۱
فلورازپام ۳۰
لورازپام ۲
اکسازپام ۳۰
پرازپام ۸۰
تمازپام ۲۰
تریازولام ۰/۲۵
کوازپام ۱۵
زولپیدم (آگونیست ایمیدازوپریدین 'imidazopyridine' بنزودیازپین) ۱۰


همچنین مشاهده کنید