جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اختلال شخصیت نمایشی (هیستریونیک)


  اختلال شخصیت نمایشی (هیستریونیک)
بیماران دچار اختلال شخصیت نمایشی یک سبک هیجانی، نمایشی و احساساتی دارند.
  علایم، نشانه‌ها و تشخیص
- معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال شخصیت نمایشی:
الگوی فراگیر به‌صورت هیجانی بودن و جلب‌توجه بیش از اندازه که در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. در زمینه‌های مختلف بروز می‌کند، به‌طوری که با ۵ مورد (یا بیشتر) از موارد زیر مشخص نمی‌شود:
  ۱. در موقعیت‌هائی که مرکز توجه نیست ناراحت است.
  ۲. رابطه با دیگران معمولاً با رفتار نامتناسب جنسی تحریک‌کننده یا اغواگرانه مشخص می‌شود.
  ۳. تظاهرات هیجانی سطحی است و تغییرات سریع را نشان می‌دهد.
  ۴. دائماً از ظاهر جسمی برای جلب‌توجه به خود استفاده می‌کند.
  ۵. شیوه صحبت کردنش بیش از اندازه احساساتی است و حاوی جزئیات نیست.
  ۶. ابراز هیجانات به‌صورت نمایشی، تئاترگونه و مبالغه‌آمیز است.
  ۷. تلقین‌پذیر است، یعنی به آسانی توسط دیگران یا شرایط تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
  ۸. روابط را صمیمی‌تر از آنچه واقعاً هستند تصور می‌کند.
ـ معمولاً همکاری می‌کنند و مشتاق هستند که به آنها کمک شود.
ـ رفتار وابسته نشان می‌دهند.
ـ ممکن است از نظر هیجانی ریاکار یا سطحی باشند.
ـ صحبت کردن ممکن است نمایشی باشد.
ـ معمولاً تلقین‌پذیر هستند.
ـ به‌صورت سطحی دوست‌داشتنی و حتی خونگرم و معاشرتی هستند.
ـ رفتار گرایش به رنگارنگ و پرهیجان، و پرزرق و برق بودن دارد و تمایل به جلب توجه و اغواگری دارند.
  اپیدمیولوژی
ـ شیوع اختلال شخصیتی نمایشی ۳-۲% است. گزارش شده، ۱۵-۱۰% بیمارانی که تحت درمان هستند واجد این اختلال می‌باشند.
ـ در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است، ولی احتمالاً این اختلال در مردان کمتر تشخیص داده می‌شود.
ـ این اختلال با اختلال جسمی‌سازی، اختلال خلقی و استفاده از الکل مرتبط است.
  سبب‌شناسی
ـ مشکلات اولیه بین‌فردی ممکن است با رفتار نمایشی رفع شده باشند.
ـ پدری سختگیر یا سرد و ماری اغواگر ممکن است به‌صورت یک الگو در این بیماران باشد.
  روان‌پویشی
ـ خیالبافی در 'نقش‌ بازی کردن' با روشی هیجانی و نمایشی، تیپیک است.
ـ دفاع‌های شایع شامل واپس‌زنی، پسرفت، همانندسازی، جسمی‌سازی، تبدیل، تجزیه، انکار و بیرون‌سازی است.
ـ همانندسازی غلط با والد همجنس و رابطه‌ای دوسوگرد و اغواگران با والد جنس مخالف معمولاً به چشم می‌خورد.
ـ تثبیت در سطح ابتدائی تناسلی
ـ صفات دهانی بارز
ـ ترس از فعالیت جنسی، به‌رغم اغواگری آشکار
  تشخیص افتراقی
ـ اختلال جسمی‌سازی: شکایات جسمی برجسته هستند.
ـ اختلال تبدیلی: نقص‌های جسمی واضح هستند.
ـ اختلال شخصیت وابسته: سبک هیجانی وجود ندارد.
ـ اختلال شخصیت مرزی: خصومت‌های ناامیدی ، خودکشی و ایجاد جراحت در خود در آن واضح‌تر است. ممکن است دو اختلال همزمان وجود داشته باشد.
  سیر و پیش‌آگهی
ـ سیر بیماری متنوع است.
ـ عوارض احتمالی به‌صورت اختلال جسمی‌سازی، اختلال تبدیلی، اختلال تجزیه‌ای، اختلالات جنسی، اختلال خلقی و سوءمصرف مواد.
  درمان
بیمار معمولاً بسیار هیجانی است و ممکن است بیش از اندازه به دنبال جلب‌توجه باشد.
ـ درمان معمولاً به‌صورت روان‌درمانی فردی، بینش‌گرا یا حمایتی، بسته به توانمندی ایگو است. تمرکز بر روی احساسات عمیق‌تر بیمار و استفاده از نمایش سطحی به‌عنوان دفاعی در مقابل آنها است.
ـ روان‌کاوی برای برخی بیماران مناسب است.
ـ گروه‌درمانی می‌تواند مفید باشد.
ـ استفاده کمکی از داروها، معمولاً یک ضداضطراب (مثلاً ۱-۵/۰ میلی‌گرم کلونازپام روزانه) برای موقعیت‌های هیجانی گذرا می‌تواند مفید باشد.
  اختلال شخصیت خودشیفته
الگوی فراگیر بزرگ‌منشی و توجه بیش از اندازه به مسائل مربوط به اعتمادبه‌نفس.
  علایم، نشانه‌ها و تشخیص
- معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال شخصیت خودشیفته:
الگوی فراگیر و بزرگ‌منشی (در خیال یا رفتار)، نیاز به ستایش و فقدان همدلی که در اوایل بزرگسالی و در زمینه‌های مختلف بروز می‌کند و با ۵ مورد (یا بیشتر) از موارد زیر مشخص می‌شود:
  ۱. یک احساس بزرگمنشانه مبنی بر مهم دانستن خود دارد (مثلاً در مورد موفقیت‌ها و استعدادهایش غلو می‌کند، انتظار دارد بدون کسب موفقیت‌های متناسب به‌عنوان فرد برتر شناسائی شود).
  ۲. اشتغال ذهنی با خیالات موفقیت بی‌حد و مرز قدرت، زیبائی، استعداد و عشق ایده‌آل دارد.
  ۳. باور دارد که 'ویژه' و بی‌همتا است و فقط توسط سایر افراد یا نهادهای ویژه یا دارای مقام بالا ترک می‌شود یا باید با آنها مرتبط باشد.
  ۴. نیاز به ستایش بیش از اندازه دارد.
  ۵. احساس مستحق بودن دارد. یعنی توقع غیرمنطقی رفتار خاص و مطلوب یا پذیرش خودبه‌خودی تواقعاتش را دارد.
  ۶. در مسائل بین‌فردی استثمارگر است، یعنی برای رسیدن به اهدافش از دیگران سوءاستفاده می‌کند.
  ۷. توانائی تشخیص احساس و توقعات دیگران را ندارد.
  ۸. نسبت به دیگران حسود است یا باور دارد دیگران به او حسودی می‌کنند.
  ۹. رفتار یا برخوردهای خودخواهانه و پر از نخوت نشان می‌دهد.
ـ بیماران دچار اختلال شخصیت خودشیفته احساس بزرگ‌منشانه‌ای از اهمیت شخصی خود دارند.
ـ با احساس ویژه بودن و استحقاق مرتبط است.
ـ بیمار در برابر انتقاد یا شکست با خشم یا افسردگی برخورد می‌کند. اعتمادبه‌نفس شکننده واضح است.
ـ ممکن است استثمارگر و فاقد همدلی باشد.
ـ نگرانی بیش از اندازه در مورد ظاهر، بیشتر از باطن، وجود دارد و بیمار معمولاً نیاز به ستایش بیش از اندازه دارد.
  اپیدمیولوژی
ـ شیوع تثبیت‌شده در جمعیت عمومی کمتر از ۱% است، ولی به‌نظر می‌رسد این اختلال شایع‌تر از این رقم باشد. تعداد افراد مبتلا ممکن است در حال افزایش باشد.
ـ شیوع در جمعیت ۱۶-۲% است.
ـ احتمال انتقال خانوادگی وجود دارد.
  سبب‌شناسی
عاملی که زیاد گزارش شده، ناتوانی در همدلی مادر و طرد یا فقدان در اوایل زندگی است.
  روا‌ن‌پویشی
آیا صفات خودشیفتگی ناشی از وقفه‌ای در رشد هستند یا به‌صورت دفاع شناخته می‌شوند؟ در این مورد اختلاف‌نظر وجود دارد. یک نظریه تأکید می‌کند بزرگ‌منشی و ناتوانی در همدلی، دفاعی در مقابل پرخاشگری ابتدائی هستند. بزرگ‌منشی به‌طور شایع به‌عنوان جبران احساس حقارت در نظر گرفته می‌شود.
  تشخیص افتراقی
ـ اختلال شخصیت ضداجتماعی: بیمار آشکارا قانون و حقوق دیگران را نقض می‌کند.
ـ اسکیزوفرنی پاراتوئید: بیمار هذیان‌های اشکاری دارد.
ـ اختلال شخصیت مرزی: بیمار هیجان و ناپایداری بیشتری نشان می‌دهد.
ـ اختلال شخصیت نمایشی: بیمار هیجان بیشتری نشان می‌دهد.
  سیر و پیش‌آگهی
این اختلال ممکن است مزمن و درمان آن سخت باشد.
ـ بیمار با افزایش سن به‌خوبی برخورد نمی‌کند چون توهینی به خودشیفتگی‌اش به حساب می‌آید.
ـ عوارض احتمالی عبارتند از اختلال خلقی، پسیکوزهای گذرا، اختلالات شبه‌جسمی و اختلالات مصرف مواد.
ـ پیش‌آگهی کلی قابل پیش‌بینی نیست با وجود اینکه اشتغال ذهنی خودشیفتگی در برخی بیماران ممکن است در اوایل بزرگسالی بسیار بیشتر باشد.
  درمان
ـ روان‌درمانی فردی، حمایتی یا بینش‌گرا، برحسب توانمندی ایگو.
ـ محیط درمانی در بیماران دچار اختلال شدید مؤثر است.
ـ چالش درمانی معمولاً حفظ اعتمادبه‌نفس است که مداخلات روان‌پزشکی که به‌عنوان انتقاد تجربه می‌شوند تهدید می‌شود.
ـ روا‌ن‌درمانی گروهی ممکن است مفید باشد.
ـ زمینه طبی:
۱. بیماری طبی فرد، ممکن است تهدیدی برای تصویر بزرگمنشانه‌اش از خود باشد.
۲. از آنجائی‌که بیماران پزشکان خود را براساس همنشینانشان می‌سنجند، ممکن است پزشکان خود را بی‌ارزش یا ایده‌آل و بی‌نقص تلقی کنند.
۳. این بیماران ممکن است انتظار درمان ویژه داشته باشند.


همچنین مشاهده کنید