عوامل و عناصر تولید فیلم (۲)

نورپردازى

نورپردازي، هنر و فن فراهم آوردن نور مناسب براى فيلم‌بردارى است. انتخاب و طراحى نور صحنه به عهدهٔ مدير فيلم‌بردارى است.

هنگام فيلم‌برداري، چه در فضاى باز و چه در فضاى بسته، نور صحنه بايد طبيعى بنظر برسد. اين کار بوسيلهٔ ابزارهاى خصا انجام مى‌گيرد.

مدير فيلم‌بردارى براى دستيابى به بهترين نوع نورپردازي، علاوه بر ابزارهاى فنى از متخصصان مختلفى مانند متخصصين برق و کارگردان فنى ماهر نيز بهره‌مند مى‌شود.

موسيقى فيلم

موسيقى فيلم، قطعهٔ موسيقى است که براى فيلم نوشته يا تنظيم مى‌گردد؛ و آهنگساز به تنهايى تعيين‌کنندهٔ آن نيست؛ بلکه ديدگاه‌هاى اجتماعى کارگردان، تهيه‌کننده و نيز عوامل فنى نيز در آفرينش آن، پيوند تنگاتنگ دارند. موسيقى فيلم زمانى داراى معناست که در خدمت فيلم باشد.

پيشرفت‌هاى فنى در زمينه‌ٔ ضبط و پخش صدا، به بهبود شرايط موسيقى فيلم کمک زيادى کرده است.

صدابردارى

صدابردارى فن اضافه کردن صدا به فيلم است. اين کار به دو شيوه صورت مى‌گيرد؛ دوبله يا دوبلاژ و صدابردارى همزمان. در روش دوبله، فيلم بدون ضبط صدا فيلم‌بردارى مى‌شود. بعد آن را تدوين و صداگذارى مى‌کنند. در صدابردارى همزمان براى ضبط صدا از دستگاه‌هاى پيشرفته استفاده مى‌شود، که مى‌توان سرعت آنها را با سرعت دوربين فيلم‌بردارى يکسان و همزمان کرد. در اين روش دوربين‌هاى بى‌صدا بکار مى‌رود و همزمان صداهاى مورد نياز ضبط مى‌شود. پس از اصلاح نهايي، صداهاى فيلم همراه صداهاى ديگر مانند موسيقى و اثرات صوتي، روى يک نوار منتقل مى‌شوند. به اين عمل، ميکس گفته مى‌شود.

نوار نهايى صدا به سه روش مغناطيسي، لوزى يا اپتيکى و ديجيتالى به حاشيه فيلم منتقل مى‌شود. شيوه ديجيتالى تا امروز بهترين روش پخش صداى فيلم است.

جلوه‌هاى ويژه

جلوه‌هاى ويژه، فن جلوه دادن صحنه‌هاى غيرواقعى در سينماست. مانند صحنه‌هاى مختلف تصادف اتومبيل، منفجر شدن ساختمان‌ها، آتش‌سوزى و ... . با روش‌هاى خاصى اين صحنه‌ها واقعى نشان داده مى‌شود. جلوه‌هاى ويژه گاهى جلوى دوربين و هنگام فيلم‌بردارى انجام مى‌شود. مانند صحنه‌هاى تصادف اتومبيل. گاهى نيز پس از فيلم‌بردارى در لابراتوار يا بوسيلهٔ کامپيوتر شکل مى‌گيرد. در شکل ديگر تلفيق اين دو تکنيک بکار مى‌رود.

مهمترين شيوه‌اى که از سال ۱۹۵۰ در جلوه‌هاى ويژه بکار رفت، استفاده از پرده آبى بود. در اين روش بازيگر مقابل يک پردهٔ آبى نقش خود را اجرا مى‌کند و پس‌زمينهٔ دلخواه يا حتى جزئيات بيشتر بعداً به فيلم اضافه مى‌شود. در جلوه‌هاى ويژه سينمايي، از روش‌هاى انيميشن نيز مى‌توان استفاده کرد. در جلوه‌هاى ويژه تماشاگران متوجه حقه‌هاى سينمايى نمى‌شوند.

استفاده از کامپيوتر در جلوه‌هاى ويژه انقلاب بزرگى ايجاد کرد. حتى پس‌زمينهٔ فيلم با کامپيوتر قابل کنترل و تغيير است.

تدوين

تدوين که به آن مونتاژ يا اديب هم مى‌گويند، مرحلهٔ انتخاب، دسته‌بندي، منظم کردن تصاوير و اضافه کردن صدا به فيلم است. پس از ظهور فيلم در لابراتوار يک نسخه از روى نگاتيو اصلى چاپ شده و در اختيار بخش تدوين گذاشته مى‌شود.

تدوين‌گر با نظر کارگردان و با توجه به فيلم‌نامهٔ دکوپاژ شده بهترين برداشت هر صحنه را انتخاب مى‌کند. و براساس نظم داستان فيلم، صحنه‌ها را پشت سرهم مى‌چسباند و فيلم شکل نهايى خود را پيدا مى‌کند.

امروزه بسيارى از تدوين‌گران بجاى دستگاه‌هاى رايج قبلى از کامپيوتر استفاده مى‌کنند. در اين روش فريم‌هاى فيلم روى نوار ويدئو ضبط مى‌شوند و تدوين‌گر فيلم را روى مونيتور مى‌بيند و تدوين مى‌کند. امروزه ۸۰ درصد فيلم‌هاى سينمايى هاليوود بوسيلهٔ کامپيوتر تدوين مى‌شوند. استفاده از کامپيوتر، حدفاصل ميان تدوين و جلوه‌هاى ويژه را از ميان برداشته و تدوين و صداگذارى فيلم را متحول کرده است و امکانات بى‌شمارى را در اختيار تدوين‌گر قرار مى‌دهد.