تماس مستقیم

انتقال مستقيم يکى از راههاى انتقال بيمارى‌هاى عفونى است و درواقع انتقال عامل عفونت بدون واسطه به ميزبان مى‌باشد که به‌شرح زير طبقه‌بندى مى‌شود:

تماس مستقيم

تماس مستقيم دال بر انتقال مستقيم و ضرورتاً بدون واسطه عامل بيمارى‌زاى عفونى از مخزن يا منبع به فرد حساس است مانند تماس بين پوست با پوست ضمن بوسيدن يا آميزش جنسي. تماس مستقيم نه‌تنها موجب کاهش دوره زندگى عامل بيمارى‌زا در محيط خارج مى‌شود بلکه باعث آلودگى با مقدار آلوده‌کننده بيشتر هم مى‌شود. بيمارى‌هاى منتقله توسط تماس مستقيم عبارتند از: بيمارى‌هاى آميزشى و ايدز، جذام، لپتوسپيروز و عفونت‌هاى پوست و چشم.

ریزقطره های عفونی

اين راه عبارتست از پرتاب مستقيم افشانهٔ ريزقطره‌هاى بزاق و ترشحات حلق و بينى به‌مخاط چشم يا پوشش مخاطى بينى يا حلق، درضمن عطسه، سرفه، تف‌کردن، آوازخواندن يا حرف‌زدن. انتشار از راه ريزقطره‌ها معمولاً محدود است تا فاصله ۳۰ تا ۶۰ سانتى‌مترى بين منبع و ميزبان. در بيمارى‌هاى عفونى اين ريزقطره‌ها مى‌توانند منبع آلودگى براى ديگران باشند؛ هنگامى که شخصى در حوزه اينگونه ذرات آلوده‌کننده قرار گيرد احتمالاً بعضى از آنها را استنشاق مى‌کند. بعضى اپيدميولوژيست‌ها آلودگى به‌وسيله ريزقطره‌ها را آلودگى هوابرد واقعي نمى‌دانند بلکه شکلى از انتقال يا تماس مستقيم (شخص به شخص) مى‌دانند. بيمارى‌هايى که از راه ريزقطره‌ها انتشار مى‌يابند عبارتند از: سرماخوردگي، ديفتري، سياه‌سرفه، سل، مننژيت مننگوکوکى و... توان انتشار از راه ريزقطره‌ها در شرايطى که تمال نزديک، تراکم جمعيت و فقدان تهويه در کار باشد افزايش مى‌يابد.

تماس با خاک

مواجهه مستقيم با بافت‌هاى مشکوک با نوعى عامل بيمارى‌زا در خاک، کود و مواد گياهى پوسيده - که معمولاً ميکروب‌هاى گنده‌رو (Saprophytic) در آنها وجود دارند - مى‌تواند موجب آلودگى شود - مانند: کرم فلابدار، کزاز، ميکوزيس و...

جايگزين داخل پوست و مخاط

معروف‌ترين نمونه اين بيمارى‌ها، هارى است.

انتقال از راه جفت يا انتقال عمودى

عوامل بيمارى‌زا مى‌توانند از راه جفت هم منتقل شوند اين هم يکى ديگر از اشکال انتقال مستقيم است. مانند عوامل معروف به TORCH (توکسوپلاسما گونديي، ويروس سرخجه، ويروس تب‌خال و سيتومگالو-ويروس)، و آبله مرغان، سيفليس، هپاتيت B ويروس‌هاى کوکساکى B و ايدز.

بعضى عوامل بى‌جان (مانند تاليدميدو دى‌اتيل‌استيل بوسترول) هم مى‌توانند بصورت عمودى منتقل شوند. در اينگونه موارد عامل بيمارى‌زا موجب سوء تشکيلات جنيني، درنتيجهٔ اختلال در رشد اعضاى جنين مى‌شود.