اپیدمیولوژی توصیفی

گروه‌هاى پرخطر

شيوع پرفشارى خون به سن، جنس و نژاد بستگى دارد. شيوع پرفشارى خون در سياهپوستان بالاتر از سفيدپوستان است، سن بروز آن پايين‌تر و عوارض فشارخون بالا در اين نژاد شايعتر است. تا قبل از ۵۵ سالگى پرفشارى خون در زنان نسبت به مردان شيوع کمترى دارد و با عوارض کمترى همراه است. علاوه بر اين شيوع پرفشارى خون با ميزان تحصيل و سطح درآمد نسبت معکوس دارد. در بسيارى از کشورها در بزرگسالان از هر چهارنفر يک نفر مبتلا به پرفشارى خون است.

علل پرفشارى خون

در بيشتر موارد (۹۰ تا ۹۵%)، علت پرفشارى خون ناشناخته است (پرفشارى خون اوليه (Essential). با اين حال، ازآنجا که در بسيارى از مواردِ پرفشارى خون ثانويه، مى‌توان به علاج قطعى دست‌يافت، بررسى مناسب بيماران اهميت زيادى دارد.

شيوع انواع ثانويه با ويژگى‌هاى جمعيت مورد مطالعه ارتباط دارد. شايعترين علت پرفشارى خون ثانويه در زنان جوان، مصرف قرص‌هاى جلوگيرى از باردارى است. اما در ساير افراد جامعه بيمارى‌هاى کليوى شايعترين عامل به‌شمار مى‌روند.

عوامل مؤثر در فشارخون بالا را مى‌توان به دو گروه اصلى تقسيم کرد:

۱. عوامل غيرقابل تغيير: مانند: سن، جنس، نژاد و عوامل ژنتيکي.

۲. عوامل قابل تغيير و اصلاح‌پذير. مانند: مصرف سيگار، چاقي، فقدان فعاليت بدنى کافى و نوشيدن مشروبات الکلي، رژيم غذايى با سديم بالا و پتاسيم پايين.

علايم

در يک جمله مى‌توان گفت که مهمترين مشخصه فشارخون بالا، بى‌علامتى آن است. گرچه برخى مطالعه‌ها شيوع علايمى چون سردرد صبحگاهي، سرگيجه و تاريِ ديد را در اين بيماران بالاتر از افراد سالم نشان داده‌اند، بيشتر بيماران مبتلا به پرفشارى خون قبل از بروز عوارض فشارخون بالا، به‌کلى بدون علامت هستند و اين مهمترين مانع در تشخيص و کنترل فشارخون بالا در سطح جامعه محسوب مى‌شود.

علايم بيماران ممکن است به‌علت بروز عوارض قلبي، مغزى يا کليوى فشارخون بالا و يا در موارد ديگر نشانه‌اى از علت زمينه‌اى ايجاد فشارخون بالا باشد. مثال‌هايى از نوع اخير عبارتند از:

پُرادرارى و تشنگى زياد ثانوى به‌علت هيپوکالمى در بيماران هيپرآلدوسترونيسم، افزايش وزن و ضعف ماهيچه‌اى در بيماران مبتلا به سندرم کوشينگ و يا علايم حمله‌اى سردرد، تپش قلب و تعريف در بيماران با فئوکروموسيتوم.