سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

چرخش‌دهندهٔ سردستی


  عضلهٔ فوق خارى
عضلهٔ پرقدرتى که مطابق نامش در حفرهٔ فوق خارى کتف در زير بخش دوم ذوزنقه طورى قرار گرفته که قابل لمس نيست.
سر ثابت: حفرهٔ بالاى خار کتف
سر متحرک: بالاى برجستگى بزرگ استخوان بازو
عصب‌گيرى: عصب فوق کتفى از ريشهٔ پنجمين و ششمين عصب نخاع گردني
عمل: دورکننده و چرخش‌دهندهٔ خارجى استخوان بازو
  سينه‌اى بزرگ
عضلهٔ بزرگى است که در جلوى قفسهٔ سينه در قسمت سطحى طورى قرار دارد که به‌خوبى قابل لمس و رؤيت مى‌باشد. و به دو بخش جناغى و ترقوه‌اى تقسيم مى‌شود.
سر ثابت:
بخش ترقوه‌اي: دو سوم سطح داخلى و قدامى استخوان ترقوه
بخش جناغى: لبهٔ سطح قدامى استخوان جناغ سينه، غضروف شش دندهٔ اول
سر متحرک: هر دو بخش: سطح خارجى استخوان بازو و در فاصلهٔ تقريبى پنج سانتيمترى از سر استخوان بازو
عصب‌گيرى: اعصاب صدرى قدامى داخلى و خارجى
عمل: بخش ترقوه‌اي، فلکشن، فلکشن افقي، چرخش داخلى استخوان بازو و همچنين آداکشن بازو در حالتى که بيش از ۹۰ درجه باشد.
بخش جناغى: آداکشن (نزديک‌کنندهٔ بازو) فلکشن افقى و چرخش داخلي.
عمل تاکنندگى اين عضله در واقع به علت اتصالى است که به ترقوه دارد. و وقتى که دست در بالاى سر باشد به علت بالاتر قرار گرفتن سر متحرک نسبت به سر ثابت، عمل اکستنشن بازو را نيز موجب مى‌گردد. اين عضله در پرتاب‌ها نقش مهمى را بازى مى‌کند.
  غرابى بازويى
عضلهٔ کوچکى است که در قسمت داخلى و بالاى استخوان بازو قرار دارد.
سر ثابت: زائدهٔ غرابى استخوان کتف
سر متحرک: سطح داخلى و ميانى استخوان بازو، درست در نقطهٔ مخالف و روبروى محلى که عضلهٔ دالى مى‌چسبد.
عصب‌گيرى: پنجمين تا هفتمين عصب نخاعى گردنى (Musculicutaneous)
عمل: فلکشن، فلکشن افقي، آداکشن و چرخش داخلى استخوان بازو همچنين اکستنشن در حالتى که دست در بالاى سر باشد، اين عضله به‌علت کوچکى داراى تأثير حرکتى ضعيفى بوده و فقط در حرکت‌هاى فلکشن و آداکشن قابل توجه مى‌باشد.
  پشتى بزرگ
عضلهٔ بسيار پهنى که در قسمت پايين پشت قرار دارد و قابل لمس است، فقط قسمت بالايى آن توسط بخش چهار عضله ذوزنقه پوشيده شده است، در حالتى که دست از مفصل شانه قصد حرکت آداکشن داشته باشد و با مقاومتى روبرو شود به‌خوبى در زير بغل قابل لمس مى‌باشد. شکل زير موقعيت اين عضله و همچنين سر ثابت و متحرک آن را نشان مى‌دهد.
سر ثابت: زائدهٔ شوکى شش مهرهٔ پشتى و تمام مهره‌هاى کمري، و سطح خلفى استخوان خاجى (ساکروم)، تاج خاصره و سه دندهٔ پايينى و زاويهٔ تحتانى کتف
سر متحرک: سطح قدامى استخوان بازو موازى با تاندون عضلهٔ سينه‌اى بزرگ
عصب‌گيري: عصب صدرى پشتي.
عمل: آداکشن (نزديک‌کننده) بسيار قوي، اکستنشن ، و پايين‌کشندهٔ کتف، هايپراکستنشن، اکستنشن افقى و چرخش داخلى استخوان بازو.
موقعيت قرارگيرى بسيار مطلوب اين عضله در عمل آن بر روى مفصل شانه طورى است که امکان همه نوع حرکت را حول سه محور حرکتى فراهم مى‌سازد و چون سر متحرک بالاتر از سر ثابت قرار دارد اکستنسور بسيار قوى مى‌باشد و همچنين اتصال سر متحرک در ناحيهٔ قدامى بازو، به آن موقعيت چرخش‌دهندگى مى‌دهد.
  گرد بزرگ
عضلهٔ کلفتيکه در سطح بخش خلفى و پايين استخوان کتف قرار گرفته و قابل لمس است. اين عضله در شکل زير ديده مى‌شود.
سر ثابت: زاويهٔ تحتانى استخوان کتف
سر متحرک: سطح قدامى استخوان بازو کمى جلوتر از محل چسبندگى تاندون عضلهٔ پشتى بزرگ
عصب‌گيري: عصب تحت کتفى پاييني
عمل: تقريباً به‌مانند عضلهٔ پشتى بزرگ عمل مى‌نمايد و به آن نام کمک‌کنندهٔ کوچک پشتى بزرگ لقب داده‌اند. در سه سطح حرکتى استخوان بازو را حول سه محور به حرکت در مى‌آورد. آداکشن، چرخش داخلى و اکستنشن بازو از اعمال اين عضله مى‌باشد، به‌خصوص چنانچه حرکات فوق با نيروى مقاومتى روبرو باشد. مثلاً در کشش بارفيکس وقتى که دست‌ها کاملاً آويزان است (آرنج خميده نيست) و قصد کشش بالايى داريم اين عضله انقباض شديد حاصل مى‌کند ولى وقتى خود را تا نيمهٔ راه بالا بکشيم، پشتى بزرگ انقباض شديد حاصل کرده و از شدت انقباض گرد بزرگ کاسته مى‌شود.
  تحت خارى - گرد کوچک
اين دو عضله که عمل يکسان داشته و در کنار يکديگر نيز قرار دارند باهم مطالعه مى‌شوند. در بخش خلفى استخوان کتف و در قسمت سطحى قرار داشته و قابل لمس مى‌باشد. به‌استثناء بخش کمى از آنها که در زير عضلهٔ دالى و ذوزنقه قرار مى‌گيرد.
سر ثابت: تحت خاري، حفرهٔ تحت خارى / گرد کوچک، لبهٔ خارجى کتف
سر متحرک: هر دو عضله برجستگى استخوان بازو (در سطح خلفي)
عصب‌گيري: تحت خارى - عصب فوق کتفى / گرد کوچک - شاخهٔ پنجم و ششم عصب گردني.
عمل: چرخش خارجي، اکستنشن افقى استخوان بازو و همچنين در حرکت‌هاى آبداکشن و فلکشن نيز دخالت دارند (شکل زير) جهت لمس کردن آنها بدن به جلو خم مى‌شود و دست‌ها به حالت آويزان قرار دارد، حال انگشتانى را که مى‌خواهند لمس کنند در لبهٔ خارجى کتف قرار داده و با چرخش خارجى استخوان بازو در عضله انقباض حاصل کرده و در زير انگشتان لمس مى‌شوند. چگونگى عمل اين عضله در شکل زير مشاهده مى‌گردد.
  تحت کتفى
عضلهٔ مثلثى شکلى است که در زير استخوان کتف (سطح قدامي) طورى قرار گرفته که بخشى از آن قابل لمس مى‌باشد (در واقع روى قفسهٔ سينه)، با بلند کردن لبهٔ استخوان کتف در زير اين استخوان لمس مى‌شود. اين عضله در شکل زير نشان داده شده است.
سر ثابت: تمام حفره‌ تحت کتفي
سر متحرک: برجستگى کوچک استخوان بازو
عصب‌گيري: عصب تحت کتفي
عمل: چرخش داخلى استخوان بازو، اين عضله با دو عضلهٔ تحت خارى و گرد کوچک به عضلهٔ دالى در حرکت‌هاى آبداکشن و فلکشن کمک مى‌کند.
  چرخش‌دهندهٔ سردستى
چهار عضلهٔ فوق خاري، تحت خاري، گرد کوچک، تحت کتفى را گروه عضلات چرخش‌دهندهٔ بازو مى‌نامند، زيرا عمل چرخش خارجى يا داخلى بازو از مفصل شانه توسط اين عضلات صورت مى‌گيرد. اين عضلات سر استخوان بازو را در داخل حفرهٔ دورى کتف نگهدارى مى‌کنند و از دررفتگى پايينى استخوان بازو از مفصل شانه جلوگيرى مى‌کنند. اين گروه با عضلهٔ دالى در حرکت آبداکشن و فلکشن بازو کمک مى‌کنند. در حرکت آبداکشن اين همکارى بين دالى و چرخش‌دهنده‌هاى بازو لازم و ملزوم يکديگر هستند.
البته سه عضلهٔ فوق خاري، گرد کوچک و تحت خارى چرخش‌دهندهٔ خارجى بازو و عضلهٔ تحت کتفى چرخش‌دهندهٔ داخلى بازو مى‌باشد. تقويت اين گروه از عضلات براى نگهدارى استخوان بازو در حفرۀ دورى کتف داراى اهميت بسيارى مى‌باشد. دامنهٔ حرکت چرخش داخلى و خارجى استخوان بازو از مفصل شانه در شکل زير نشان داده شده است.
  عضلهٔ دالى
اين عضله از عضلات سطحى بدن مى‌باشد و در روى شانه قرار دارد و شامل سه قسمت است. در مردان نسبتاً بزرگ بوده و هر سه قسمت آن قابل رؤيت و لمس شدن مى‌باشد. سه بخش اين عضله عبارتند از: بخش قدامي، بخش ميانى و بخش خلفي. شکل زير سه بخش اين عضله را نشان مى‌دهد.
سر ثابت: يک سوم بخش خارجى استخوان ترقوه، بالاى زائدهٔ اخرمى و خار کتف
سر متحرک: وسط سطح خارجى استخوان بازو
عصب‌گيري: شاخهٔ پنجم و ششم گردنى (Axillarny)
عمل: به‌طور کلى کار اين عضله دورکنندهٔ استخوان بازو از خط ميانى بدن مى‌باشد. که طبيعتاً از مفصل شانه صورت مى‌گيرد، و اين کار توسط الياف عضلانى بخش ميانى صورت مى‌گيرد. بخش قدامى بيشتر در حرکات فلکشن و فلکشن افقى و چرخش داخلى استخوان بازو به‌کار مى‌رود. بخش خلفى حرکات اکستنشن، هايپراکستنشن، اکستنشن افقى و چرخش خارجى استخوان بازو را موجب مى‌گردد. مى‌توان گفت که اين عضله با موقعيت قرارگيرى الياف عضلانى خود در جهات مختلف قادر است استخوان بازو را حول سه محور حرکتى به‌حرکت درآورد و در عين حال در هر حرکتى که دست‌ها به بالا برده شود دخالت دارد. در شکل زير چگونگى عمل بخش‌هاى مختلف عضلهٔ دالى نشان داده شده است.
عمل عضلهٔ دالى هميشه با کمک عضلات کوچک ديگرى انجام مى‌شوند که از يک طرف به بازو و از طرف ديگر به کتف متصل هستند. شکل زير مکانيک حرکت آبداکشن بازو را توسط اين عضلات نشان مى‌دهد.
با کشيدن استخوان بازو به بالا (آبداکشن) سر استخوان بازو در داخل حفره دورى کتف قرار مى‌گيرد و توسط ۴ عضلهٔ چرخش‌دهنده‌هاى سردستى (Rotator Cuff) در حفره نگهدارى مى‌شود و زمينه را براى حرکت آبداکشن بازو توسط عضلهٔ دالى فراهم مى‌سازد.


همچنین مشاهده کنید