برنامه‌ریزی نیروی انسانی (manpower planning)

طرح‌ريزى آموزش و پرورش به تهيه برنامه‌هاى مشخص و ويژه آموزش و پرورش اطلاق مى‌شود؛ چون طرح تهيه کتاب‌هاى درسي، طرح مبارزه با بى‌سوادي، طرح تربيت معلم فنى و حرفه‌اي، طرح تربيت مشاوران دورهٔ راهنمايى و غيره. معمولاً يک طرح آموزشى بايد داراى هدفى کاملاً مشخص و دقيق و قابل اندازه‌گيرى و ارزيابى باشد. هم‌چنين معلوم شود که در چه محدودهٔ زمانى اجراء خواهد شد، سازمان اجرايى آن‌چه خواهد بود، چه منابع مالى و انسانى و فنى مورد استفاده قرار خواهند گرفت و چه نتايجى از آن انتظار مى‌رود. طرح‌ريزى آموزشى يکى از اجزاى برنامه‌ريزى آموزش و پرورش به‌شمار مى‌رود.

برنامه‌ريزى درسى (curriculum development)

برنامه‌ريزى درسى به عبارت ساده‌تر، شامل تعيين محتواى برنامه دروس است. گاهى برنامه‌ريزى درسي، در مفهوم بسيار محدود آن، ممکن است مربوط به تعينى محتواى يک درس به‌خصوص شود؛ مثلاً، برنامه‌ريزى درس رياضى کلاس چهارم. ولى معمولاً دامنهٔ عمل برنامه‌ريزى درسى وسيع‌تر از تعيين محتواى يک درس در يک کلاس است؛ مثلاً، ممکن است شامل تعيين محتواى يک موضوع در يک دورهٔ آموزشى باشد؛ چون برنامه‌ريزى دروس رياضى طى دوره دبستان و دبيرستان. يا آنکه شامل تعيين محتواى دروس يک رشته آموزشى شود؛ چون برنامه‌ريزى درسى رشته فنى و حرفه‌اي. يا آنکه شامل تعيين محتواى کليه دروس شود؛ چون برنامه‌ريزى درسى دورهٔ دبستان، دبيرستان و غيره. برنامه‌ريزى درسي، در حقيقت جزيى است از برنامه‌ريزى آموزش و پرورش.

طرح‌ريزى آموزش و پرورش (educational programing)

طرح‌ريزى آموزش و پرورش به تهيه برنامه‌هاى مشخص و ويژه آموزش و پرورش اطلاق مى‌شود؛ چون طرح تهيه کتاب‌هاى درسي، طرح مبارزه با بى‌سوادي، طرح تربيت معلم فنى و حرفه‌اي، طرح تربيت مشاوران دورهٔ راهنمايى و غيره. معمولاً يک طرح آموزشى بايد داراى هدفى کاملاً مشخص و دقيق و قابل اندازه‌گيرى و ارزيابى باشد. هم‌چنين معلوم شود که در چه محدودهٔ زمانى اجراء خواهد شد، سازمان اجرايى آن‌چه خواهد بود، چه منابع مالى و انسانى و فنى مورد استفاده قرار خواهند گرفت و چه نتايجى از آن انتظار مى‌رود. طرح‌ريزى آموزشى يکى از اجزاى برنامه‌ريزى آموزش و پرورش به‌شمار مى‌رود.

برنامه‌ريزى نيروى انسانى (manpower planning)

برنامه‌ريزى نيروى انسانى شامل برنامه‌ريزى براى تربيت عموم کارکنان است، از کارگران نيمه ماهر و ماهر گرفته تا تکنسين‌ها، مهندسان، دکترها، معلمان و استادان و ساير متخصصان. برنامه‌ريزى نيروى انسانى مستقيماً با برنامه‌ريزى اقتصادى مربوط است؛ زيرا هدف آن تربيت افرادى است که بايد چرخ‌هاى اقتصاد کشور را به حرکت درآورند. به‌طور کلي، برنامه‌ريزى نيروى انسانى بيشتر به آن جنبه آموزش و پرورش تکيه مى‌کند که به تربيت افراد براى دنياى کار مى‌پردازد، و با ابعاد ديگر آموزش و پرورش از قبيل پرورش اجتماعي، فردى و هنري، مستقيماً سر و کار ندارد. بعضى از متخصصان امر، به‌جاى برنامه‌ريزى نيروى انساني، اصطلاح توسعه منابع انسانى (Human Resource Development) را به‌کار مى‌برند. بايد متوجه بود که اصطلاح منابع انسانى از مفهوم نيروى انسانى وسيع‌تر است ولى به‌هر صورت اين قبيل برنامه‌ريزى‌ها نيز جزئى از برنامه‌ريزى آموزش و پرورش به‌شمار مى‌روند.