میزان میرائی حول زایمانی (Perinatal Mortality Rate-PMR)

برابر تعريف کنوني، اصطلاح ميرائى حول زايماني هم مرگ‌هاى جنينى ديررس (مرده‌زائي) و هم مرگ‌هاى نوزادى زودرس را شامل مى‌شود. تعريف دورهٔ حول زايماني عبارت است از مدتى که از بيست و هشتمين هفتهٔ باردارى تا هفت روز پس از تولد باشد. در نهمين چاپ (International Classifrcation of Diseases-ICD) چنين افزوده شده است:

الف- کودکانى که در آمارهاى مربوط به حول زايمانى گنجانده مى‌شوند (يعنى مرگ ديررس جنيني، تولد زنده و مرگ زودرس نوزادى بايد در زمان تولد حداقل هزار گرم وزن داشته باشند (هزار گرم وزن در زمان تولد در برابر وزن هفتهٔ بيست و هشتم باردارى در نظر گرفته مى‌شود.)

ب- اگر وزن به‌هنگام تولد در دست نباشد بايد معيار هفتهٔ بيست و هشتم باردارى به‌کار گرفته شود.

ج- در صورتى که دو شرط (الف) و (ب) فراهم نباشد طول بدن (فرق سر تا پاشنهٔ پا) بايد حداقل سى و پنج سانتى‌متر باشد. اما معيار ترجيحى وزن به‌هنگام تولد است.

تعريف W.H.O از اصطلاح حول زايمانى

تعريف سازمان بهداشت جهانى براى کشورها مناسب‌تر است و کمتر به ثبت مرده‌زائى در گزارش‌هاى زيستى توجه دارد از اين قرار است: ميزان ميرائى حول زايمانى نسبت مرگ‌هاى حول زايمانى در يک سال معين بر شمار همهٔ مواليد زنده در همان سال است و به‌طور معمول به‌عنوان ميزان در هزار تولد زنده بيان مى‌شود. فرمول محاسبهٔ آن چنين است:

ميزان ميرائى حول زايمانى = (d / f)1000

d = مرده زایی + مرگ‌هاى کمتر از يک هفته در يک سال معين

f = مواليد زنده در همان سال

مقايسه‌هاى بين‌المللى

کميتهٔ کارشناسى W.H.O دربارهٔ پيشگيرى از ابتلاء ميرائى حول زايمانى (۱۹۷۰)، توصيه کرده است که براى مقايسه‌هاى بين کشورى فرمول دقيق‌تر زير به‌کار گرفته شود: مرگ ديررس جنينى و مرگ زودرس نوزادى با وزن بيش از هزار گرم به هنگام تولد به‌صورت نسبت در هزار تولد زندهٔ بيش از هزار گرم بيان شود. فرمول محاسبهٔ آن چنين است:

ميزان ميرائى حول زايمانى = (g / h)1000

g = مرگ ديررس جنينى و مرگ زودرس نوزادى با وزن بيش از هزار گرم در موقع تولد

h = همهٔ مواليد زنده با وزن بيش از هزار گرم به هنگام تولد

اهميت ميزان ميرائى حول زايمانى

با کاسته شدن از ميزان ميرائى شيرخواران در کشورهاى پيشرفته، براى ميزان ميرائى حول زايمانى به‌عنوان يک نشانهٔ اساسى مراقبت‌هاى مامائى و پزشکى پيش از تولد و در زمان نزديک به آن، اهميت بيشترى قائل شده‌اند. به‌دلايل زير:

نخست آنکه در محاسبهٔ ميزان ميرائى حول زايمانى دو نوع مرگ (يعنى مرده‌زائى و مرگ کمتر از يک هفته) با هم محاسبه مى‌شوند، چون عوامل موجب اين دو نوع مرگ بيشتر اوقات همانند و همان عواملى هستند که پيش از زايمان و در زمان نزديک به آن بر زندگى نوزاد اثر مى‌کنند.

دوم آنکه بخشى از مرگ‌هاى پيش از تولد به غلط به‌عنوان مرده‌زائى ثبت و از اين‌رو موجب زياد نشان دادن مرده‌زائى و کم نشان‌دادن ميزان ميرائى نوزادى مى‌شوند. ميزان ميرائى حول زايمانى که مخلوطى از مرده‌زائى و مرگ‌هاى زودرس نوزادى است دستخوش اين اشتباه نمى‌شود چون در محاسبهٔ آن مرز بين مرده‌زائى و تولد زنده همراه با مرگ با فاصله‌اى کوتاه پس از تولد، از بين رفته است.

با آنکه دورهٔ حول زايمانى کمتر از نيم‌درصد (کمتر از ۱۶۸ ساعت) از دورهٔ متوسط عمر است ولى شمار مرگ‌هاى اين دوره در بسيارى از کشورهاى رو به پيشرفت بيش از مجموع مرگ‌هاى ۳۰ تا ۴۰ سال پس از آن است. و از اين‌رو رقم ميزان ميرايى حول زايمان نشان‌گر بسيار خوبى از دامنهٔ تلفات باردارى و هم‌چنين کيفيت و کميّت مراقبت‌هاى بهداشتى در دسترس مادر و نوزاد است. ميزان ميرائى حول زايمان بيش از ميزان ميرائى نوزادان نتيجهٔ مراقبت‌هاى دوران باردارى را نشان مى‌‌‌دهد.