| وظايف خدمات بهداشت مدارس چندجانبه و بر حسب اولويت‌هاى محلى گوناگون است. هر جا منابع کافى باشد مى‌توان خدمات بهداشت مدارس را گسترش داد. بعضى جنبه‌هاى بهداشت مدارس عبارتند از:
|
|
|
|
| ارزيابى وضعيت سلامتى کودکان و کارکنان مدرسه
|
|
| ارزيابى وضعيت سلامتى نه تنها دانش‌آموزان که آموزگاران و ديگر کارکنان مدرسه را هم بايد شامل شود. اين کار شامل معاينه‌هاى متناوب پزشکى و مشاهدهٔ کودکان توسط آموزگاران است.
|
|
| الف- معاينهٔ پزشکى متناوب:
|
| توصيه شده است که کودکان مدرسه پيش از ورود به دبستان و هر چهار سال يک بار توسط پزشک معاينه شوند. در شهرهاى بزرگ که امکانات معاينهٔ پزشکى فراهم است مى‌توان بيشتر معاينه کرد. بايد معاينهٔ نخستين با دقت و بدون عجله انجام گيرد و شامل گرفتن سابقهٔ دقيق و معاينهٔ کامل جسمى کودک باشد و آزمون‌هاى مربوط به بينائي، شنوائي، و تکلم انجام شود. آزمايش‌هاى معمولى خون و ادرار هم به‌عمل آيد. معاينهٔ بالينى از نظر کمبود‌هاى تغذيه‌اى و آزمايش مدفوع از نظر تخم انگل در کشورهاى آلوده اهميت ويژه‌اى دارند. آزمون توبرکولين و يا غربال‌گرى همگانى از نظر سل را نبايد فراموش کرد. بايد والدين کودک تشويق شوند که به‌هنگام اين آزمايش‌ها حاضر باشند و آموزگار هم در معاينهٔ پزشکى کمک و سوابق پزشکى را ثبت کند، ثبت منظم (هر سه ماه يک بار) قد و وزن و آزمون بينائى (سالى يک بار) و آماده کردن کودک براى معاينهٔ پزشکى از کارهائى است که آموزگاران مى‌دانند چگونه و چرا در ارزيابى سلامتى اهميت دارد.
|
|
| ب- معاينهٔ پزشکى کارکنان:
|
| معاينهٔ پزشکى کارکنان مدرسه و آموزگاران هم بايد انجام شود زيرا آدم‌ها هم بخشى از محيط زيستِ در تماس با کودک را تشکيل مى‌دهند.
|
|
| ج- بازديد صبحگاهى روزانه:
|
| آموزگاران موقعيت منحصر به فردى دارند که مى‌توانند بازديد صبحگاهي را انجام دهند. زيرا آنها با وضع کودکان آشنا هستند و مى‌توانند دگرگونى‌هاى ظاهرى يا رفتارى کودکان را بشناسند و بدانند که آيا در وى نشانى از بروز بيمارى يا رشد و تکامل نامناسب هستند يا نه. نکات زير به آموزگاران مدارس کمک مى‌کنند تا کودکانى را که نياز به توجه پزشکى دارند شناسايى کنند؛
|
|
| - چهرهٔ به‌طور غيرمعمول برافروخته
|
|
| - هر گونه دانه يا بثورات بر روى پوست
|
|
| - نشانه‌هاى سرماخوردگى شديد
|
|
| - سرفه و عطسه کردن
|
|
| - قرمز شدن حلق
|
|
| - سفت شدن گردن
|
|
| - تهوع و استفراغ
|
|
| - سرخ شدن چشم‌ها و اشک‌ريزش
|
|
| - سردرد
|
|
| - لرز يا تب
|
|
| - بى‌قرارى يا خواب‌آلودگي
|
|
| - بى‌ميلى و بى‌رغبتى به بازي
|
|
| - اسهال
|
|
| - درد بدن
|
|
| - ناراحتى‌هاى پوستى مانند گال و پى‌تى‌ريازيس
|
|
| - آلودگى به شپش
|
|
| کودکانى که هر يک از علائم مذکور را داشته باشند بايد به پزشک بهداشت مدارس ارجاع شوند مشاهدهٔ کودک دبستانى توسط آموزگار اهميت ويژه‌اى دارد، زيرا تعداد کارکنان آموزش ديده براى کار بهداشت مدارس محدود است. مى‌توان آموزگاران را با طى دوره‌هاى آموزشى امور بهداشتى به‌صورت دوره‌هاى کوتاه‌مدت آموزش حين خدمت آموزش داد.
|
|
|
|
| معاينهٔ پزشکى به تنهايى کامل نيست بلکه بايد به‌دنبال آن درمان مناسب و پيگيرى هم انجام شود. بايد درمانگاهى براى انجام کارهاى بهداشت مدارس (يا واحدى در مراکز بهداشتى درمانى روستائى وجود داشته باشد) که هر پنج هزار کودک را در مناطق شهرى پوشش دهد و کار آنها متوجه همهٔ مشکلات مربوط به مدارس باشد. با توجه به شيوع فراوان نقائص دنداني، چشمي، گلو، گوش و بينى در کودکان دبستانى بايد مراکز خاص معاينه و درمان اين‌گونه نقائص هم وجود داشته باشد. در شهرهاى بزرگ بايد عده‌اى پزشک متخصص براى کار در خدمات بهداشت مدارس در نظر گرفته شوند. بايد تختخواب بيمارستانى کافى در بيمارستان‌هاى ارجاعى براى کودکان پيش‌بينى شود تا کودکان ارجاع شده پذيرفته و مورد بررسى و در صورت لزوم درمان قرار گيرند.
|
|
| مبارزه با بيمارى‌هاى واگير
|
|
| بر مبارزه با بيمارى‌هاى واگير از طريق ايمن‌سازى بيش از هر چيز ديگر در کارهاى بهداشت مدارس تأکيد مى‌شود. بايد يک برنامهٔ خوب براى اجراء ايمن‌سازى عليه بيمارى‌هاى شايع عفونى طرح‌ريزى شود.
|
|
| بايد سوابق و پرونده‌هاى همهٔ کارهاى ايمن‌سازى به‌عنوان بخشى از سوابق بهداشت مدارس نگاه‌دارى شود و پس از پايان دورهٔ دبستان پروندهٔ ايمن‌سازى کودک به او داده شود.
|
