ویژگی‌های وابستگی‌آور بازخورد

عموماً بازخورد در شرايط واقعى به چهار صورت مستقل عمل مى‌کند که اغلب جدا کردن آنها از هم مشکل است. به‌طور خلاصه بازخورد بيرونى اين اعمال را انجام مى‌دهد:

۱. انگيزش ايجاد مى‌کند يا به فراگيرنده براى افزودن تلاش، انرژى مى‌دهد؛

۲. موجب تقويت اعمال صحيح و غلط مى‌شود؛

۳. دربارهٔ خطاها، خبرهائى را به‌عنوان اساس اصلاح فراهم مى‌کند؛

۴. وابستگى‌اى به‌وجود مى‌آورد که هنگام فقدان بازخورد باعث بروز مشکلات مى‌گردد.

ويژگى‌هاى وابستگى‌آور بازخورد

اخيراً دانشمندان دريافته‌اند که عمل بازخورد مثل روش راهنمائى عمل مى‌کند. وقتى بازخوردى که شامل اطلاعاتى دربارهٔ خطاها است مکرراً ارائه شود، رفتار را به سوى حرکت هدف راهنمائى مى‌کند. اين فرآيند بسيار شبيه کارى است که در راهنمائى انجام مى‌شود. راهنمائى بدنى فراگيرنده در تاب دادن آلت گلف خطا را کاهش مى‌دهد و گاهى کاملاً آن را از بين مى‌برد. تا زمانى که راهنمائى وجود دارد، حرکت بدون خطا يا با خطاى کم انجام مى‌شود، اما فراگيرنده مى‌آموزد که به راهنمائى اتکا کند. زمانى که فراگيرنده سعى کند بدون وجود راهنمائى حرکت را انجام دهد، اجراى او ضعيف مى‌شود.

افزايش بازخورد نيز مانند راهنمائى بدنى منجر به اصلاح حرکت مى‌شود و فراگيرنده مى‌تواند خطا را به سرعت اصلاح و به اين وسيله شکل صحيح حرکت را حفظ کند. مشکل اينجا است که فراگيرنده همان‌گونه که به راهنمائى متکّى مى‌شود به بازخورد نيز اتکاء پيدا مى‌کند و به جاى فرآيندهاى داخلى براى انجام حرکت صحيح، از بازخورد استفاده مى‌کند. در آزمون يادداري، زمانى که بازخورد حذف مى‌شود، اجراء فراگيرنده بسيار ضعيف خواهد شد؛ زيرا وى توانائى انجام حرکت مستقل را به‌دست نياورده است. راه‌هاى مختلفى براى بازخورد دادن وجود دارند که اثر وابستگى‌آور بازخورد را کم مى‌کنند. اين راه‌ها در همين مبحث مورد بحث قرار خواهد گرفت.

ويژگى‌هاى انگيزشى بازخورد

يکى از مهمترين عملکردهاى بازخورد، انگيزاندن فراگيرندهٔ خسته براى تلاش بيشتر و تحمل تکليف است. به‌علاوه، تحقيقات گذشته نشان مى‌دهد وقتى بازخورد در حين انجام تکليف‌هاى طولاني، تکرارى و ملال‌آور ارائه شده است، اجراءکننده افزايشى فورى در تبحر نشان داده است؛ گوئى که بازخورد مانند نوعى محرک براى ارائه فعاليت عمل کرده است. فراگيرندگانى که بازخورد دريافت کرده‌اند نيز اظهار مى‌کنند که علاقمند هستند براى انجام تکليف بيشتر تلاش کنند و مايل هستند که مدت بيشترى آن را ادامه دهند. به‌طور خلاصه، در صورتى که در دادن بازخورد افراط نشود، فراگيرندگان آن را دوست دارند. حتى زمانى که مربى دليل ديگرى براى ارائه بازخورد دارد (مانند اصلاح کردن يک خطا)، اين فايدهٔ انگيزشى به‌طور رايگان به‌دست مى‌آيد.

شما مى‌توانيد در عمل، روى اين خصيصهٔ بازخورد حساب کنيد. به روش‌هاى ارائه مکرر بازخورد فکر کنيد. ارائهٔ متواتر بازخورد آن‌گونه که به نظر مى‌رسد ساده نيست؛ زيرا ارائهٔ بيش از حد بازخورد (مثلاً در هر کوشش) از تأثير اطلاعاتى آن مى‌کاهد (مبحث مربوط به کيفيت تأثيرپذيرى يادگيرى به‌وسيلهٔ برنامه‌ريزى بازخورد). سعى کنيد که از تمرينات طولانى که بدون بازخورد انجام مى‌شوند بپرهيزيد؛ زيرا در اين صورت انگيزش از بين مى‌رود و تمرين نامؤثر يا متوقف مى‌شود. آگاهى فراگيرندگان از پيشرفت خود معمولاً به تلاش بيشتر براى انجام کار منجر مى‌شود و سود نهائى آن، افزايش يادگيرى است.

اگر بازخورد به‌طور عمومى اعلام شود، تأثير ويژه‌اى دارد. در صورتى که امتيازها و نمرات فراگيرندگان را در فعاليت به‌خصوصى به‌طور عمومى اعلام کنيد، حداقل در بعضى از آنها انگيزش محکمى براى موفق شدن به‌وجود آورده‌ايد. نمرات را به تابلوى اعلانات نزديک سالن ورزش نصب کنيد، طورى که هر کس بتواند پيشرفت خود را نسبت به ديگران ببيند. در اينجا، بالقوه يک مشکل اخلاقى وجود دارد؛ بايد به اثرى که اين اعلام عمومى روى برخى فراگيرندگان دارد حساس باشيد، يعنى فراگيرندگانى که نمى‌توانند عملکردى به‌خوبى ديگران داشته باشند. در دانشگاه کاليفرنيا اعلام نمرات دانشجويان همراه با نام آنها ممنوع است و به جاى نام از کدهائى مانند شمارهٔ دانشجوئى استفاده مى‌شود تا هر دانشجو فقط نمرهٔ خود را بداند. در اين صورت، باز هم امکان مقايسهٔ عملکرد فرد با ساير افراد گروه وجود دارد و باعث انگيزش بسيار خواهد شد.

نهايتاً، بازخوردى که وابسته به اجراء يا تلاش فراگيرنده است، حداقل رفتار بعضى از آنها را تحت تأثير قرار مى‌دهد. بديهى است تحسين کلامى براى حرکتى که بسيار خوب انجام شده است، انگيزش زيادى را براى تلاش بيشتر به‌وجود مى‌آورد. معمولاً فراگيرندگان علاقمند هستند که استعداد آنها شناخته شود. حتى نشان دادن ستاره‌هاى طلائى به‌طور علنى يا ساير نشان‌هائى که مسافت دويده شده در فصل تمرين را نشان مى‌دهد، همان‌گونه که در شکل زير ديده مى‌شود، باعث تشويق دونده به تلاش بيشتر مى‌شود. مربيان فوتبال آمريکائى اغلب براى بازى‌هاى خوب به بازيکنان درجات و گاهى نيز نشانه‌هائى مى‌دهند که در انظار عمومى به کلاه خود بچسبانند. دادن حبهٔ ژلاتينى (يک شرينى سالم و مملو از سبوس جو) يا ساير چيزهاى ارزان‌قيمت، عملکرد را بهبود مى‌بخشد و باعث تلاش بيشتر در تمرين و به تبع آن يادگيرى بيشتر مى‌شود. مربى يا معلم خلاق با روش‌هاى ارزان و ساده‌اى مانند اينها، در ايجاد انگيزش سهم به‌سزائى خواهد داشت.

مايل دويده شده به‌وسيلهٔ تيم دبيرستان کندى در دسامبر