| طبقه‌بندى کالاها بر مبناء گروه يا دسته‌هائى از کالاها داراى خصوصيات يا مشخصات مشابه و يا نظم و ترتيب معينى باشد، همواره جهت سهولت انجام تجارت بين‌الملل مورد نظر بوده است. اين امر علاوه بر ساده نمودن مناسبات بازرگانى اتخاذ تصميم در انعقاد قراردادهاى تجارى و همچنين بررسى آمارى تجارت جهانى را امکان‌پذيرتر مى‌نمايد.
|
|
| طبقه‌بندى کالاها ممکن است بر مبناء حروف الفباء يا براساس نوع مواد تشکيل دهنده کالا و يا تکنولوژى ساخت و يا مصارف نهائى کالاها و ... يا ترکيبى از آنها باشد.
|
|
| مزاياى فهرست طبقه‌بندى کالا در تجارت بين‌الملل بسيار زياد است. چنين فهرستى مذاکرات، تنظيم پروتکل‌ها و قراردادها و مفاهيم موردنظر هر طرف را به سادگى تبيين و قابل اجراء مى‌نمايد. طبيعى است که به دليل پيشرفت‌هاى علمى و به بازار آمدن کالاهاى جديد و دگرگونى در روش‌هاى تجارت بين‌الملل، فهرست طبقه‌بندى کالاها و يا مبناء طبقه‌بندى آن، هر از چندى دستخوش تغيير و يا اصلاح گردد.
|
|
| دو سيستم طبقه‌بندى کالائي، يعنى سيستم طبقه‌بندى شوراى همکارى‌هاى گمرکى (CCCN) و سيستم جايگزين آن معروف به سيستم هماهنگ توصيف و کُدگذارى کالا يا هارمونايز سيستم (HS) بايد تعريف شود.
|
|
|
|
| سيستم طبقه‌بندى شوراى همکارى‌هاى گمرکى (CCCN)
|
|
| شوراى همکارى گمرکى در ۱۵ دسامبر ۱۹۵۰ در بروکسل و با شرکت ۱۴ کشور از جمله ايران به وجود آمد. اهم وظايف و مسؤوليت‌هاى شورا ايجاد هماهنگى و تهيه و تنظيم طرح قراردادها، تفسير يکنواخت طبقه‌بندى کالاها، ايجاد و تعيين مفاهيم و اصطلاحات گمرکي، نحوه رسيدگى به ارزش کالاها در گمرکات، رفع اختلافات گمرکي، نشر اطلاعات و تکنيک‌هاى گمرکى و نظاير آن است.
|
|
| اين شورا در سال ۱۹۵۹ ميلادى سيستم طبقه‌بندى کالائى را تحت عنوان سيستم طبقه‌بندى بروکسل که با علامت اختصارى BTN مشخص شده بود، در جامعه بازرگانى بين‌الملل مطرح و به مرحله اجراء در آورد. تعرفه BTN در سال ۱۹۷۴ ميلادى بدون هيچ تغييرى در ارکان و طبقه‌بندى و شماره‌هاى اصلى و فرعى آن به سيستم طبقه‌بندى شوراى همکارى‌هاى گمرکى تغيير نام داد . اين تغيير نام به جهت ملحوظ نمودن کوشش‌هاى ساير کشورهاى عضو شورا در تدوين تعرفه ياد شده بوده است. تعرفه CCCN داراى ۲۱ قسمت تعريف شده و داراى ۱۰۱۱ شماره اصلى و ۱۰۸۳ شماره فرعى مى‌باشد.
|
|
|
|
|
| طبقه‌بندى بروکسل، از سال ۱۳۵۲ هجرى شمسى براساس ماده ۶۰ قانون امور گمرکى در گمرکات کشور ما رسماً به اجراء درآمده است. شماره‌هاى اصلى نمانکلاتور شوراء از چهار رقم تشکيل شده است. دو رقم اول نمايانگر شماره فصل نمانکلاتور و دو رقم بعدى که با مميز جدا مى‌شود، نشان دهنده شماره رديف يا جايگاه کالا در درون همان فصل است. به عنوان مثال شماره ۱۲/۱۵ نمايانگر فصل ۱۵ و رديف ۱۲ در همان فصل مى‌باشد.
|
|
| در اين نمانکلاتور در هر شماره امکان تقسيم‌بندى فرعى با توجه به حدود شموليت آن شماره به عمل آمده که نحوه شناسائى و طبقه‌بندى کالاها را ساده‌تر مى‌کند. مثلاً در شماره ۵۱/۸۴ ماشين تحرير بدون دستگاه محاسب و ماشين چک‌نويس طبقه‌بندى شده است و که جهت سهولت دسته‌بندى‌هاى فرعى زير نيز گنجانيده شده است:
|
|
| بايد توجه داشت که برخى از شماره‌ها، بى‌نياز از تقسيم‌بندى فرعى مى‌باشد و به همين دليل همان شماره اصلى براى طبقه‌بندى آن کالاها کفايت مى‌کند. بعنوان نمونه به شماره ۰۷/۴۴ مى‌توان اشاره نمود که براى طبقه‌بندى تراورس چوبى براى راه آهن در نظر گرفته شده است و يا شماره ۳۶/۲۹ که به سولفاميدها اختصاص يافته است. علاوه بر تقسيم‌بندى‌هاى فرعى شوراى همکارى‌هاى گمرکى دولت‌ها را مجاز دانسته که در ذيل شماره‌هاى اصلى و يا ذيل شماره‌هاى فرعى به فراخور نيازهاى خود تقسيم‌بندى‌هاى فرعى‌ترى به وجود آورند. اما هيچ عضوى از شوراء مجاز به تغيير در تقسيم‌بندى‌هاى اصلى و فرعى خود نمانکلاتور نمى‌باشد.
|
|
| تقسيم‌بندى داخلى کشورها، فقط مورد استفاده خود آن کشورها مى‌باشد. رديف‌هاى فرعى نمانکلاتور از تقسيمات داخلى دولت‌ها، بدين نحو متمايز مى‌گردد که رديف‌هاى فرعى نمانکلاتور فقط با خط تيره [-] مشخص شده در حالى‌که رديف‌هاى داخلى کشورها با پرانتز نيم بسته و خط تيره [) -] مجزا مى‌شود. مثلاً تعرفه ۰۲/۷۳ که مربوط به آلياژهاى آهن مى‌باشد به شرح زير تقسيم شده است:
|
|
|
|
|
| که رديف‌هاى الف، ب و ج تقسيمات فرعى خود نمانکلاتور ولى رديف‌هاى ۱ و ۲و ۳ ذيل رديف فرعى ج مربوط به تقسيمات داخلى دولت ايران است که به خاطر نيازهاى خود رديف فرعى ج را به صورت فوق شکسته است.
|
|
| سيستم هماهنگ توصيف و کُدگذارى کالا (HS)
|
|
| سيستم HS يا جدول طبقه‌بندى هماهنگ شده توصيف و کُدگذارى کالا، در حقيقت از داخل سيستم CCCN با اصلاحاتى ايجاد شده است. هسته اصلى و اسکلت سيستم HS از همان طبقه‌بندى CCCN مايه مى‌گيرد ولى امتيازاتى به آن دارد که HS را به عنوان يک سيستم مورد استفاده در بخش‌هاى مختلف اقتصادى و بازرگانى از جمله گمرک، حمل و نقل، آمار و ساير بخش‌هاى اقتصادى در آورده است. اين سيستم که در ژوئن ۱۹۸۳ تصويب و از اول ژانويه ۱۹۸۸ به مورد اجراء گذاشته شد، يک طبقه‌بندى چندمنظوره است که همچون سيستم CCCN داراى ۲۱ قسمت است. ذيل ۲۱ قسمت مذکور ۹۶ فصل است که در مقام مقايسه با تعرفه CCCN، سه فصل آن کاهش يافته است. اما بايد توجه داشت که اين سه فصل در HS به‌صورت باز براى مقاصد تعرفه‌اى کشورها، منظور شده ولى به عنوان فصول بين‌المللى فعال شناخته نشده است.
|
|
|
|
.jpg)
.jpg)
