دشوارى در بلع. اين حالت ممکن است موقتى بوده و يا اگر ناشى از سکته يا جراحت مغز، ناهنجارى ساختارى يا مکانيکى و بيمارىهاى مرتبط با سيستم عصبى باشد. بسيار جدى باشد. علائم اين حالت عبارتند از: افتادگى چهره، سرازير شدن آب از دهان، تبديل شدن لقمه به يک توده کيسهاى شکل در دهان، احساس خفگى يا سرفه هنگام خوردن و آشاميدن، بلع تدريجي، رفلکس غيرطبيعى تهوع و يا ريختن خلط از گلو. در صورتىکه غذا زير سطح تراز طنابهاى صوتى وارد مجراى تنفسى شود، ممکن است باعث آسپيراسيون شود.
درمان تغذيهاى
غذا و مايعات را با قوام مناسب تدارک ببينيد و حالت کلى تغذيهاى بيمار را تحت نظر داشته باشيد. غذاهائى که در دهان تشکيل يک توده يا لقمه چسبناک مىدهند، بهخوبى تحمل مىشوند. غذاهائى که در دهان وا مىروند، مانند گوشت خشک ريزريز شده يا گوشت چرخکرده يا برنج ساده، توصيه نمىشوند. غذاها را از طريق افزودن حليم و سُسهاى مختلف نرم نمائيد. از غذاهائى که به سقف يا کام دهان مىچسبند پرهيز نمائيد. قوام مايعات باعث بيشترين مشکلات مىشود، براى پرهيز از اين مشکلات بهتر است مايعات را غليظ نمائيد. بسته به شدت بدعملکردى در عمل بلع، بيمار در يکى از چهار سطح قوام ديسفاژيک قرار داده مىشود:
سطح ۱ که در آن تمام غذاها همراه با مايعات غليظ پوره شده بود و شامل غلات يا سرهآل نرم و داغ، ماست نرم، پنير کوتاژ خامه زده، پودينگها و سوپهاى صاف شده و تغليظ شده تا حد قوام پوره شده مىباشد. سطح ۲ که شامل غذاهاى پوره شدهٔ کمتر با مايعات غليظ، کيک نرم مرطوب و نان، گوشت ترد بهخوبى ريز شده و سبزيجات برگى شکل پخته شده و ماهى خيسانده و نرم شده در سس، پنيرهاى نرم، رشته فرنگى و ماکارونى و موز رسيده قطعهقطعه شده. سطح ۳ شامل گوشتهاى بهخوبى چرخشده همراه با سس غليظ، ماهى نرم، تخممرغ به هر شکلي، سبزيجات بهخوبى ريز شده و ميوهجات کنسروشدهٔ آبگرفته شده و سطح ۴ که شامل غذاهاى معمولى ريزريز شده همراه با مايعات رقيق به استثناء غذاهاى سفت و مخصوص نظير نان خشک، گوشت سفت، ذرت، برنج و سيب مىباشد.
غذاهاى پوره شده بايد آنقدر غليظ باشند که روى کام دهان شکل خود را حفظ نمايند. مايعات رقيق شامل آب، تمام آب ميوهجات رقيقتر از آب آناناس، برنج ايتاليائى و ساير مايعات صاف بهجز دسرهاى ژلاتين مىباشد. مايعات غليظ شامل شير، نکتار ميوهجات، شربت و بستنى مىباشند. براى بيمارانى که نمىتوانند هيچ شکلى از مايعات را تحمل نمايند ممکن است غليظ کردن مايعات تا حد قوام پوره شده ضرورى باشد. غذاهائى که اندکى ادويه زده شده يا نسبتاً شيرين مىباشند و در دماى اتاق سِرو مىشوند معمولاً بهخوبى پذيرفته مىشوند. بيمار را با قاشقهاى کوچک بخورانيد و زمان کافى براى بلع کامل منظور نمائيد و بيمار را در بهترين وضعيت يا حالت ممکن براى خوردن قرار دهيد.
ازوفاژى (Esophagitis)
التهاب موکوسهاى پوشانندهٔ مري. علت ازوفاژيت ممکن است بهخاطر تحريکات، عفونتها يا پَسزدن محتويات معده به مرى مىباشد. براى خنثى کردن اسيديته، درمان داروئى ترجيح داده مىشود.
درمان تغذيهاى
براى پيشگيرى از تحريک مري، يک رژيم نرم برحسب تحمل بيمار توصيه مىشود. بسيارى از بيماران از ميوههاى اسيدى و عصارهها پرهيز مىنمايند. برخى ديگر از بيماران غذاهاى چرب يا چاشنىزده شده را تحريککننده مىيابند. لازم است از نوشيدنىهاى حاوى کافئين و همچنين الکل پرهيز شود.
اشالازى (Achalasia)
ناهنجارى عصبى مرى که باعث سوء هضم، برگشت مروي، درد مروي، استفراغ و گاهى اوقات کاهش وزن مىشود.
درمان تغذيهاى
بسته به شدت بيماري، لازم است غذاها و نوشيدنىهائى که قرار است از طريق دهان خورده شود، براى هر فرد با کمال دقت انتخاب شود. برخى افراد ممکن است نياز به تغذيه با لوله داشته باشند. از مصرف غذاهائى که باعث تحريک ترشح گاسترين مىشوند بايد اجتناب کرد چرا که گاسترين، اسفنکتر تحتانى مرى را کنترل مىنمايد. پروتئينها و کربوهيدراتها باعث تحريک توليد گاسترين مىشوند. چربىها، انواع شکلات و قهوه، فشار مرى را کاهش مىدهند.