پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

پروستات (Prostate)


دستگاه تناسلى مرد از دو قسمت خارجى و داخلى تشکيل شده است.
۱. کيسهٔ بيضه که بيضه‌ها و اعضاى فرعى آنها را در بر مى‌گيرد.
۲. آلت تناسلى که عضو مقاربت مى‌باشد.
اعضاى تشکيل‌دهندهٔ قسمت داخلى دستگاه تناسلى مرد عبارتند از:
۱. غده‌هاى جنسى يا بيضه‌ها.
۲. يک رشته مجارى که شامل اپى‌ديديم‌ها، مجارى منى‌بَر و پيشاب‌راه مى‌باشند.
۳. غده‌هاى ضميمه که شامل کيسه‌هاى مني، پروستات و غده‌هاى کوپر مى‌باشند.
علاوه بر اين اعضاء، طناب‌هاى منوى زير وجود دارند که اعضاى نگاه‌دارندهٔ داخلى هستند.
  آلت تناسلى
عضوى است استوانه‌اى شکل که در حالت عادى يعنى فقدان تحريکات جنسى شل مى‌باشد. اين عضو به سطح جلويى و طرفى قوس استخوان عانه اتصال دارد و در جلوى کيسهٔ بيضه قرار گرفته است. آلت تناسلى شامل سه ستون طولى بافت نعوظى است که توسط رشته‌هايى از بافت ليفى به‌هم متصل هستند. دو ستون از ستون‌هاى نامبرده در طرفين قرار گرفته‌اند و اجسام غارى ناميده مى‌شوند. سومين ستون طولى آلت نيز مانند اجسام غارى از بافت نعوظى ساخته شده و جسم اسفنجى ناميده مى‌شود. اين ستون در بين و در زير اجسام غارى واقع شده و پيشاب‌راه از درون آن عبور مى‌کند، انتهاى خارجى آن بزرگ‌تر است و سرآلت يا حشفه را مى‌سازد که انتهاى خارجى پيشاب‌راه در رأس آن باز مى‌شود، حشفه توسط يک چين پوستى پوشيده شده که آن را پرپوس (Prepuce) مى‌گويند. معمولاً اين چين پوستى را توسط عمل جراحى کوچکى 'ختنه' بر مى‌دارند.
آلت تناسلى را پوستى مى‌پوشاند که از پوست قسمت‌هاى ديگر بدن رنگ‌دانهٔ بيشترى دارد و بنابر اين تيره‌تر است و در قاعدهٔ آلت از مو پوشيده شده است. مهم‌ترين اعمال آلت تناسلى دفع ادرار و نعوظ جهت مقاربت است. در حالت عادى وقتى که آلت شل است فضاى اجسام غارى و اسفنجى حاوى مقدار کمى خون مى‌باشند زمانى که تحت تأثير محرک‌هاى روانى و رفلکسى اين فضاها گشاد‌تر شده و مملو از خون مى‌شوند نعوظ ايجاد مى‌گردد.
پس از انزال، فزونى خون خارج شده از اجسام غارى و اسفنجى نسبت به خون وارد شده موجب شلى و نرمى تدريجى آلت مى‌شود.
  کيسهٔ بيضه
کيسه‌اى است پوستى که در عقب آلت تناسلى قرار دارد. اين کيسه توسط يک ديوارهٔ عمودى به دو قسمت چپ و راست تقسيم مى‌شود که هر يک حاوى و محافظ بيضه و اپى‌ديديم مربوطه مى‌باشد. کيسهٔ بيضه هنگام بلوغ توسط مو پوشيده مى‌شود و به‌علت تراکم رنگ‌دانه‌ها 'پيگمان' از پوست قسمت‌هاى ديگر بدن تيره‌تر است.
در طبقهٔ زيرجلدى کيسهٔ بيضه رشته‌هاى ماهيچه‌اى صاف به صورت پراکنده موجود هستند که به آن لايه دارتوس مى‌گويند. رشته‌هاى ماهيچه‌اى لايهٔ دارتوس به هنگام کاهش درجهٔ حرارت محيط، منقبض مى‌شوند و چروکيدگى بيشترى به پوست بيضه مى‌دهند. در اثر انقباض اين ماهيچه‌ها بيضه‌ها به بالا رانده مى‌شوند و روى ميان دو راه قرار مى‌گيرند و در نتيجه بيضه‌ها حرارت لازم و کافى را که جهت بقاء و حيات اسپرماتوزوئيد‌ها ضرورى است از بدن دريافت مى‌دارند. وقتى درجهٔ حرارت در حدود عادى و متعارف باشد رشته‌هاى ماهيچه‌اى لايهٔ دارتوس شل مى‌شود و کيسه بيضه به‌صورت آويخته در مى‌آيد و چروک‌هاى آن کمتر مى‌شود.
بيضه‌ها که در ترشح هورمون‌هاى مردانه 'تستوسترون' و توليد اسپرماتوزوئيد نقش عمده دارند اعضايى هستند بيضى شکل و پهن که تعداد آنها دو عدد و طول آنها حدود ۵ سانتى‌متر است. لايه خارجى بيضه از بافت ليفى متراکم و سفيدى ساخته شده که سپيدپرده ناميده مى‌شود. اين لايه در کنارهٔ عقبى بيضه به داخل آن وارد مى‌شود و ديوارهٔ قائم و ناتمامى را ايجاد مى‌کند که خود به چند ديواره تقسيم مى‌شود و بافت بيضه را به ۲۵۰ تا ۴۰۰ لپک تقسيم مى‌کند. هر يک از اين لپک‌ها حاوى يک تا سه لوله پيچاپيچ باريک به‌نام لوله‌هاى اسپرم‌ساز مى‌باشند.
ياخته‌هاى جنسى نر که در مراحل مختلف تکامل هستند در داخل اين لوله‌ها يافت مى‌شوند. گذشته از ياخته‌هاى جنسي، ياخته‌هاى ديگرى به نام ياخته‌هاى سرتولى (Sertoli) در بيضه يافت مى‌شوند که مسؤول محافظت و تغذيه اسپرماتوزوئيدها هستند. ياخته‌هاى بينابينى ليديگ (Leydig) به صورت پراکنده‌اى در بين لوله‌ها قرار گرفته و مسؤول ترشح هورمون‌هاى مذکر مى‌باشند.
لوله‌هاى اسپرم‌ساز پس از الحاق به يکديگر لوله‌هاى مستقيم بزرگ‌ترى را به‌وجود مى‌آورند که به‌نوبهٔ خود پس از تداخل، شبکه تورى شکلى را به نام شبکه بيضه مى‌سازند که ياخته‌هاى جنسى پس از ساخته شدن در لوله‌هاى اسپرم‌ساز به درون آن ريخته مى‌شوند. از شبکه بيضه در حدود ۲۰ لوله کوچک و مارپيچ خارج مى‌شود که پس از عبور از سپيدپرده به اپيديديم (Epididymis) مى‌پيوندد. اپيديديم هر بيضه لولهٔ مارپيچى است که قسمت اول تشکيلات مربوط به مجارى بيضه را تشکيل مى‌دهد. مجراى منى در ادامه اپيديديم مى‌باشد که ترشحات کيسه‌هاى منى پس از الحاق به اين مجرا، مجراى انزال را به‌وجود مى‌آورد که از طريق اين مجرا، اسپرماتوزوئيد و ترشحات کيسهٔ منى به پيشاب‌راه مى‌ريزد.
کيسه‌هاى منى را نبايد تنها محل ذخيره شدن مايع منى فرض کرد، زيرا اين اعضاء غده‌هايى هستند که ماده‌اى موکوسى حاوى فروکتوز، اسيدهاى آمينه و ويتامين C تراوش مى‌کنند که جهت تغذيه اسپرماتوزوئيدها به‌کار مى‌روند. اين ترشحات در موقع انزال به مايع منى اضافه مى‌شود و احتمالاً با واکنش قليايى خود، به همراه ترشحات پروستات، نقشى در حفاظت اسپرماتوزوئيدها در برابر محيط اسيدى مهبل را به‌عهده دارند. حجم مايع منى در هر انزال به‌طور متوسط ۳ تا ۵ سانتى‌متر مکعب و تعداد اسپرماتوزوئيد‌هاى آن در حدود ۳۰۰ ميليون مى‌باشد.
  پروستات (Prostate)
غده‌اى است مخروطى شکل به اندازهٔ انجير که در زير مثانه واقع شده است. مايع مترشحه از پروستات، رقيق، شيرى‌رنگ و قليايى بوده و به مايع منى افزوده مى‌گردد. به‌دليل واکنش قليايى که دارد در خنثى کردن محيط اسيدى مهبل نقش مؤثرى دارد.
  غده‌هاى کوپر (Cowper's Gland)
دو غدهٔ کوچک به اندازهٔ نخود هستند که پائين‌تر از پروستات و در طرفين پيشاب‌راه قرار دارند. اين غده‌ها مايعى قليايى ترشح مى‌کنند که جزئى از مايع منى مى‌باشد.
  پيشاب‌راه (Urethra)
لوله‌اى است که ادرار و مايع منى از آن عبور مى‌کنند، اين لوله از مثاله (Bladder) شروع مى‌شود و به سوراخ خارج منتهى مى‌گردد.


همچنین مشاهده کنید