پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

قطعات نیم‌رخی


اکثر صحنه‌هاى استوديوئى از اجتماع واحدها و قطعات پيش‌ساختهٔ صحنه‌اى به‌وجود مى‌آيند. اين قطعات در نقاط تعيين شده در نقشهٔ صحنه بر کف استوديو قرار گرفته و به يکديگر متصل شده و در صورت لزوم به کمک وسايلى ثابت مى‌شوند. بعد از نصب اين قطعات آنها را به‌نحو مورد نظر تزئين مى‌کنند تا جلوهٔ رنگى صحنه‌اى خود را پيدا کنند.
قطعات صحنه‌اى مناسب، مشکلات حمل و نقل، برپا کردن، پياده کردن و انبار آنها را ساده‌تر مى‌کند. گذشته از اين، بيشتر قطعات مرکب چنان طراحى شده‌اند که مجدداً تزئين شده و با ترکيبات جديد مورد استفاده قرار مى‌گيرند. اين قطعات به 'قطعات ذخيره' معروف هستند. قطعات صحنه‌اى به شکل‌هاى متفاوت يافت مى‌شوند:
  لته‌ها
اکثر لته‌هاى صحنه‌اى از کرباس (پارچه‌هاى کنفي) نسوز و سطحى از تختهٔ چندلا (فيبر يا چوب) در قابى چوبى ساخته مى‌شوند. اگر چه لته‌هاى پارچه‌اى سبک وزن هستند اما به‌دليل عدم استحکام و بى‌ثباتى کاربرد چندانى ندارند. ابعاد لته‌ها در استوديوهاى مختلف متفاوت است. معمولاً در استوديوهاى بزرگ از لته‌هاى بزرگ ۶/۳ ضرب‌در ۳ متر (۱۲x۱۰ فوت) استفاده مى‌کنند، در حالى‌که در استوديوهاى کوچک‌تر که احتمال تجاوز از حد صحنه (در قاب‌بندي) در نماهاى دور کمتر است از لته‌هائى با ابعاد ۵/۲ ضرب‌در ۳ متر (۱۰x ۸ فوت) استفاده مى‌شود. لته‌هاى عرضى متنوعى نيز وجود دارند که ابعاد آنها از ۱۵/۰ ضرب‌در ۶/۳ متر (۱۲ فوت ضرب‌در ۶ اينچ) تا ۶/۰ ضرب‌در ۸/۱ متر (۶x۲ فوت) متغير است.
لته‌بندى مرتفع تا ارتفاع ۶/۳ متر امکان‌پذير است اما مسائل ايمنى و ثبات آنها مشکلاتى به بار مى‌آورد. از اين‌رو، حتى‌الامکان از کاربرد لته‌هاى مرتفع اجتناب مى‌شود زيرا در چنين وضعيتى چراغ‌هاى استوديو از ارتفاع بيشتر به صحنه مى‌تابند و زاويهٔ شيب‌دار آنها اشکالاتى در نورپردازى چهره‌ها به‌وجود مى‌آورد.
پرداخت سطح لته‌ها امرى ساده تلقى مى‌شود زيرا معمولاً آنها را رنگ مى‌زنند. رنگ‌هاى آماده کاربرد فراوانى در پرداخت سطح لته‌ها دارند. هم‌چنين مى‌توان از پوشش‌هاى کاغذى (کاغذديواري) استفاده کرد که دامنهٔ وسيعى از طرح‌ها، رنگ‌ها و بافت‌هاى متنوع‌ را در اختيار طراح صحنه قرار مى‌دهد. از طرف ديگر، به‌کمک ورقه‌هاى فلزى طرح‌دار يا پارچه و پلاستيک پوشش‌هاى ديگرى روى لته به‌وجود مى‌آورند.
اغلب لته‌ها يک طرفه هستند اما در صورت نياز به تصويربردارى از هر دو سوى آنها به‌صورت دوطرفه نيز ساخته مى‌شوند. در موارد خاص لته‌هاى انحنادار نيز ساخته شده و مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
  قطعات سه‌بُعدى
- قطعات پيش‌ساخته :
برخى از قطعات صحنه (درها، پنجره‌ها، شومينه و طاقچه‌ها) را مى‌توان چنان ساخت که به صورت قالب در داخل لته‌ها جاى گيرند. هم‌چنين مى‌توان اين واحدها را به‌طور کامل به يکديگر متصل کرد اما عيب چنين عملى اين است که مجموعهٔ حاصله سنگين و حجيم شده و قابليت انطباق خود را از دست مى‌دهد. گاهى قطعات کاذب را به سطح لته‌هاى استاندارد مى‌چسبانند. اين قطعات به شکل‌هاى مختلف در اتاق‌ها، قفسه‌ها و پنجره‌ها وجود دارند.
- قطعات آزاد :
دستهٔ ديگر از قطعات صحنهٔ سه‌بُعدى که در مقياس‌هاى متنوع وجود دارند به شکل‌هاى راه‌پله‌ها و هلالى‌هاى سَردَر يا مکعب مستطيل هستند. اين قطعات را مى‌توان در موارد ديگر مانند سکوها نيز استفاده کرد. به‌طور مثال، ممکن است اين قطعات را در کنار يکديگر قرار داد تا ارتفاع صحنهٔ ساخته شده افزايش يابد.
  قطعات نيم‌رخى
قطعات نيم‌رخى عمودى که از چوب چندلا يا تخته‌هاى آماده ساخته مى‌شوند به‌طور آزاد بر کف صحنه قرار مى‌گيرند يا به لته‌هاى پشت متصل مى‌شوند تا پيرامون آنها مشخص گردد. کاربردهاى رايج چنين قطعاتى عبارت است از:
قطعات تزئينى منفرد - شکل‌هاى بريده شدهٔ مسطح
کناره‌ها - نقاب‌هائى براى پوشش لبه‌هاى صحنه (جلوپوش و سَرپوش)
حاشيه‌هاى کفى - براى مخفى کردن محل اتصال پس‌زمينه و کف صحنه
سطوح منظره - براى نمايش افق و پستى و بلندى‌هاى زمين
اگر چه اين قطعات به‌طور کاذب در صحنه قرار مى‌گيرند اما در نمايش از فاصلهٔ دور به‌ويژه از روبرو به واقعيت نزديک هستند، در حالى‌که نمايش زاويه‌دار اين قطعات، توهم مورد نظر را از بين مى‌برد. در حالات تزئيني، چنين محدوديت‌هائى کمتر به‌چشم مى‌خورد.
قطعات جانبى جانشين بسيار ارزان و مؤثرى براى صحنه‌پردازى‌هاى دقيق و پر خرج هستند. هنگامى که دوربين حرکت مى‌کند، حرکت متوازى اين سطوح (قطعات نيم‌رخي) جلوهٔ سه‌بُعدى بسيار جالبى را در تصوير به‌وجود مى‌آورد.


همچنین مشاهده کنید