پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا
میراث فرهنگی و صنعت توریسم (۳)
امروزه جوامع صنعتى مدرن از طريق صدور علم، تکنولوژى و اطلاعات به جوامع کوچکتر آنها را با خود همانند مىسازند، در نتيجه اين جوامع کوچک، هويت خود را از دست مىدهند و جوامع و شهرهاى جديد پديد مىآيند که همزيستى با طبيعت و تاريخ، واپسماندگى اقتصادى و سادگى ذهنى از خصوصيات آنها است اما مردم بالاخره به اهميت شهر خود پى خواهند برد و به آن خواهند باليد. و در پى حفاظت از آن بر خواهند آمد. اصولاً معنى و مفهوم حفاظت از يک شهر و آثار موجود در آن، اين است که آيندهٔ مناسبى براى آن در نظر بگيريم و ايجاد کنيم. |
عناصر اين آينده عبارتند از: طبيعت و خصوصيات اقليمى با استمرار تاريخى بهوجود آمده بهوسيلهٔ ساکنان شهر و حفظ ويژگىهاى آن. زيبائى و جالب بودن شهرها وابسته به شناخت همزمان محيط زندگى و ساکنان آنها است. براى اين منظور بايد تاريخ، طبيعت و نقاط قوت زندگى در يک شهر را شناخت و موارد منحصر به فرد آن را تشخيص داد، از جملهٔ اين موارد، سيماى شهر، قلهها، کانالها، مقبرهها، بناها، صنايع دستى و نظاير آنها هستند. براى حفاظت از هويت و ويژگى يک شهر، همکارى و مشارکت ساکنان آن ضرورى است. زيرا شهرها بهوسيلهٔ مردم بومى ساخته مىشوند و به فعاليت و اقدام آنها نياز دارند. پس بايد توان مردم اعم از زن و مرد را شناخت و آنها را سازماندهى و بسيج کرد. قدم بعدى اين است که بدانيم در پى داشتن و ساختن چه نوع شهرى هستيم. آيا يک شهر توريستى مورد نظر است، يا يک شهر با توسعهٔ همهجانبه و يا يک روستا - شهر. مرحلهٔ بعد ساختن شهر مورد نظر است که بايد با رعايت سه اصل همراه باشد، اول اينکه توان و امکانات زيستى شهر را افزايش دهيم چون در غير اينصورت مردم آن را ترک خواهند کرد وبا مهاجرتهاى بىرويه به شهرهاى بزرگ مشکلات عديدهاى را بهوجود خواهند آورد و به نقش خدماتى و سوداگرى شهر کمک خواهد کرد و موجب رشد بىرويه و غير ارگانيک آن خواهد شد. دوم اينکه شهر را پاکيزه نگهداريم، زيرا زوائد و فضولات علائم خطرناکى هستند که موجب بروز بيمارىها و ناهنجارىهاى شهرى خواهند شد. يک محل خالى و غير قابل استفاده براى شهر يک زائده است که بايد راه استفاده از آن را پيدا کنيم و از آن در جهت مطلوب بهره بگيريم. سومين مورد نيز اين است که ارزش شهر را افزايش دهيم و براى انجام اين کار بايد ارزش آن را قابل رؤيت سازيم، زيرا اگر مردم آن را نبينند، نه تنها باور نخواهند کرد بلکه آن را انکار هم مىکنند. |
همکارىهاى بينالمللى و مشارکت کشورها در امر حفاظت از صلح جهاني، محيط زيست جهاني، ميراث طبيعى و فرهنگى جهاني، استقلال گروههاى قومي، هنرهاى بومى و سنتي، بهعنوان يک عامل مؤثر مىتواند به توسعهٔ صنعت توريسم فرهنگى و روابط بينالمللى کشورها کمک نمايد. از اينرو تشکيل سازمانهاى جهانى با اهداف مشخص در زمينههاى مختلف فرهنگى و توريستي، جهت ايجاد روابط و همکارىهاى متقابل بين آنها، يک امر ضرورى است. کنوانسيون ميراث جهانى از جمله، اين سازمانها است. هدف کنوانسيون، همکارى همهجانبهٔ ملل براى حفاظت از ميراث گرانبهاى فرهنگى و طبيعى جهانى است. مأموريت اوليه و ابتدائى اعضاء کنوانسيون مشخص نمودن زمينههاى فرهنگى و طبيعى ميراث جهانى جهت تنظيم و درج آنها در فهرست بناهاى تاريخى و محوطههاى باستانى کشورهاى عضو بود، منظور آن گروه نگهدارى از آثار و ابنيهاى است که داراى جاذبههاى منحصر به فرد و ارزشهاى عمومى کلى است و حفظ و نگهدارى آنها به تمام افراد بشر ارتباط پيدا مىکند. از ديگر هدفهاى کنوانسيون، ارتقاء همکارىهاى همهجانبهٔ بينالمللى جهت شرکت مؤثر و فعال آنها براى حفاظت ميراث گرانبهاى جهانى است. هر يک از کشورهاى عضو به هنگام امضاء مواد کنوانسيون متعهد شدهاند که آثار برجسته و منحصر به فرد جهانى را مورد توجه قرار دهند. |
مجمع ميراث جهانى کنوانسيون، همه ساله گِردهم مىآيندو دو وظيفهٔ عمده و اساسى را بهعهده دارند: |
۱. تعيين هويت ميراث جهاني، که در برگيرندهٔ عجايب و شگفتىهاى طبيعى و فرهنگى است. اين مجمع در اجراء وظايف خود از جانب سازمانهاى بينالمللى از قبيل ايکوموس (Icomose - مشاورين بينالمللى بناهاى تاريخى و محوطههاى باستاني) و ايوسن (Iucn - اتحاديهٔ بينالمللى حفظ طبيعت و منابع طبيعي) حمايت مىشود و آثار معرفى شده از جانب کشورهاى عضو را با دقت بررسى و پس از جمعبندى و ارزيابي، نتيجهٔ کار را گزارش مىنمايند. |
۲. صندوق ميراث جهاني، که موظف به تأمين بودجهٔ مربوط به کمکهاى فنى درخواستى کشورهاى عضو مىباشد. |
کنوانسيون براساس تعاريف شخصى که از ميراث جهانى دارد، تعيين مىکند که کداميک از بناهاى تاريخى و محوطههاى باستانى بايد در ليست ميراث فرهنگى گنجانده شود و همچنين کداميک از عوارض طبيعى زمين و سرزمينهاى بکر و دستنخورده و مناظر طبيعى در زمرهٔ ميراث طبيعى هستند. |
مجمع ميراث جهانى ملاکهاى لازم براى تنظيم فهرست آثار را بهصورت زير تعيين کرده است. |
۱. گنجينهٔ فرهنگى بايستى معتبر، اصيل، داراى تأثيرات قوى و جزء مدارک بىهمتا و منحصر به فرد و در ارتباط با عقايد و آراء مردم و همچنين در شمار سنتها و عادات بهجا مانده از نسلهاى قبل براى مردم کنونى جهان باشد. |
۲. عجايب و شگفتىهاى طبيعت نيز بايد نشاندهندهٔ سير تکاملى زمين از لحاظ مسائل زمينشناسي، زيستشناسي، غرايز طبيعى حيوانات در حال انقراض، ارائهدهندهٔ زيبائىهاى منحصر به فرد، چشماندازها و مناظر خيرهکننده و تماشائى و مناطقى که در آنجا حيوانات تجمع کرده باشند. (وجداني، بهروز، کنوانسيون جهانى ميراث جهانى -ترجمه- مجلهٔ ميراث فرهنگي، شمارهٔ دوم، ۱۳۶۹، ص ۷۸) |
در حال حاضر ۱۰۸ کشور از جمله ايران عضويت کنوانسيون را پذيرفتهاند (جمهورى اسلامى ايران در تاريخ ۲۶/۲/۱۹۷۵ عضويت کنوانسيون را پذيرفت.)، ايالات متحدهٔ آمريکا اولين کشورى است که در سال ۱۹۷۳ عضويت کنوانسيون را پذيرفت. تا سال ۱۹۸۹ در سطح جهان ۳۱۷ اثر طبيعى و فرهنگى به ثبت رسيده است که از ميان آنها ۳ اثر تخت جمشيد (پرسپوليس) چغازنبيل و ميدان امام اصفهان مربوط به ايران است. |
همچنین مشاهده کنید