ارزشیابی نیازها (Evaluation of need)

ارزشيابى چنين تعريف مى‌شود: 'فرآيندى که از طريق آن اهداف و وقايع يک ارزش استاندارد شده خاص، به منظور تصميم‌گيرى در مورد راه‌کارهاى جايگزين، مقايسه شده و در مورد آن قضاوت صورت مى‌گيرد' . هدف از ارزشيابى بهبود طراحى و ارائه خدمات تنظيم خانواده مى‌باشد.

پنج نوع ارزشيابي، در مورد تنظيم خانواده در خدمات بهداشتي، توسط کميته کارشناسى سازمان جهانى بهداشت در سال ۱۹۷۵ توضيح داده شده است که شامل ارزشيابى نيازها، ارزشيابى برنامه‌ها، ارزشيابى عملکرد، ارزشيابى اثرات، ارزشيابى تأثير نهائى.

ارزشيابى نيازها (Evaluation of need)

اين ارزشيابى در مورد نيازهاى بهداشتي، جمعيت‌شناختى و اقتصادى اجتماعى تنظيم خانواده است.

ارزشيابى برنامه‌ها (Evaluation of plans)

اين ارزشيابى عملى بودن (Feasibility) و کفايت (Adequacy) برنامه را مى‌سنجد.

ارزشيابى عملکرد (Evaluation of performance)

- خدمات: خدمات کلينيکي، خدمات سيار، خدمات پس از زايمان، توزيع وسايل پيش‌گيرى از بارداري، خدمات پى‌گيري، فعاليت‌هاى آموزشى و انگيزشي

- پاسخ: تعداد مراجعين جديد، خصوصيات مراجعين

- تحليل هزينه

- ديگر فعاليت‌ها: اجراء، نيروى انساني، نظام‌داده‌ها (Data system) و غيره.

ارزشيابى تأثير نهائى

گروه کارشناسى سازمان جهانى بهداشت در سال ۱۹۷۹ شاخص‌هاى زير را براى ارزشيابى تأثير نهائى تدوين کرده است.

- اندازه خانواده (تعداد بچه‌هاى زنده)

- تعداد دلخواه فرزندان

- فواصل بين زايمان‌ها

- سن مادر در هنگام زايمان اولين و آخرين فرزند

- ترتيب تولدها (birth order)

- تعداد سقط‌ها

به اين شاخص‌ها مى‌توان تغييرات ميزان تولد و ميزان رشد را نيز اضافه کرد.

ارزشيابي، فعاليتى فنى است که نيازمند کارکنان آموزش‌ ديده، تسهيلات آمارى و داده‌ها و اطلاعات کافى است.

ارزشيابى اثرات

تغییردرآگاهی،نگرشانگیزه ها و رفتار،