هزینه‌ها و ماهیت عمومی عرضهٔ جهانگردی

نظريهٔ اقتصادى پايه در زمينهٔ هزينهٔ توليد و عرضه معمولاً فرض مى‌کند که محصولات توليدى کالا هستند و در دورهٔ زمانى معين، هزينه‌هاى ثابت و متغير تقريباً با يکديگر برابر هستند. در مورد بخش عمدهٔ فعاليت‌هاى مسافرتى و جهانگردي، هيچ‌يک از اين دو فرضيه اعتبار ندارد. بيشتر محصولات مسافرتى و جهانگردى به شکل خدمات هستند و بيشتر اين خدمات متضمن وجود جهانگرد مصرف‌کننده‌اى است که به 'محل کارخانه' توليدکننده برود. بنابراين، اين کارخانه بايد وجود داشته باشد و اغلب، بدون توجه به عدهٔ جهانگردان متقاضى محصول يا مقدار عرضهٔ محصول فعاليت کند. در نتيجه، ويژگى بزرگ عرضهٔ جهانگردي، غلبهٔ شديد هزينه‌هاى ثابت است. براى مثال، هتل‌هاى مناطق تفريحگاهى مانند هايت ريجنسى ريسورتس در هاوائى هزينه‌هاى ثابتى چون سرمايه‌گذارى سنگين در دارائى دارد و تسهيلاتى چون زمين گلف، استخر شنا، زمين تنيس و اصطبل که بايد فارغ از عدهٔ استفاده‌کنندگان نگهدارى شوند اين هتل‌ها هزينه‌هاى بازاريابى و ادارى سربار نيز دارند.

تابع هزينهٔ کل بنگاه‌هائى چون هتل‌ها، تفريحگاه‌ها، شرکت‌هاى هوائى و جاذبه‌هاى جهانگردى شبيه شکل B است.

هزينه‌هاى ثابت بخش اعظم هزينه را تشکيل مى‌دهد. هزينه‌هاى نيمه متغير هزينه‌هاى 'دربستي' هستند که با توليد بيشتر افزايش مى‌يابد اما نه براساس هر واحد محصول (مانند خدمت تضمين شدهٔ رفت و برگشت که هواپيماى x صندلى‌دار را مورد استفاده قرار مى‌دهد و هنگامى که x+1 يا x+2، مسافر قصد سفر دارند هواپيماى دوم به‌طور کامل عرضه مى‌شود). هزينه‌هاى متغير غالباض بسيار ناچيز هستند.

اگر هر مقدار از محصول را بتوان به قيمت ثابتى به فروش رساند (يا به ميانگين قيمت واحد براى چند بازار جهانگردي) مانند خط TR1 در شکل C درآمد کل افزايش خواهد يافت، حداکثر سود در همان موقعيت حداکثر درآمد و توليد حاصل خواهد شد و بنگاه همواره خواهد کوشيد تا در حدّ ظرفيت کامل محصول را عرضه کند.

اگر قيمت کاهش يابد عرضهٔ بهينهٔ همچنان در موقعيت توليد با ظرفيت کامل حاصل خواهد شد؛ هرچند که مقدار سود کمتر خواهد بود. اين امر، معرف فصلى بودن محصول است که در بنگاه‌هاى مسافرتى و جهانگردى بسيار شايع است. در بعضى فصول بنگاه‌ها بايد به تقاضاى بسيار کمتر يا قيمت بسيار پائين‌تر تن بدهند و در نتيجه، درآمد بسيار کمتر تا با ظرفيت کامل توليد کنند. به‌هر صورت، اگر درآمد کل بيش از مجموع هزينه‌هاى متغير و نيمه متغير باشد بخشى از هزينه‌هاى ثابت تأمين خواهد شد و بنگاه اميدوار خواهد بود که در فصل پر تراکم بقيهٔ هزينه‌هاى ثابت را بازيابد و سودى نيز به‌دست آورد. بعضى بنگاه‌ها توليد در حدّ ظرفيت کامل را انتخاب مى‌کنند زيرا:

- احتمالاً بخش بيشترى از هزينهٔ ثابت تأمين خواهد شد (در شکل C اگر TR1 بسيار کم‌شيب‌تر باشد اما کماکان به‌صورت خط مستقيم، موقعيت حداکثر بازيافت هزينه‌هاى ثابت هنوز در نقطهٔ توليد در ظرفيت کامل رخ خواهد داد)

- ادامهٔ فعاليت در ظرفيت کامل کمک مى‌کند تا کارکنان در بنگاه باقى بمانند و سطح بالاى بازدهى حفظ شود و نيز يک فايدهٔ قابل ملاحظه در بازاريابى محصول است.

در شکل TR2 ،C معرف موقعيتى است که براى به‌دست آوردن مشترى بيشتر بايد قيمت را کاهش داد. به‌عبارت ديگر، عرضه‌کننده حتى در کوتاه‌مدت با منحنى تقاضائى رو‌به‌رو مى‌باشد که شيب منفى دارد. اما حتى در اين مورد، موقعيت حداکثر سود در توليد با ظرفيت کامل قرار خواهد داشت مگر آنکه درآمد حاصل از فروش آخرين واحد توليد بسيار کمتر از هزينهٔ متغير باشد. دليل اين امر آن است که تابع هزينهٔ کل به‌دليل سنگين بودن هزينه‌هاى ثابت شيب تندى دارد. بنابراين، اکر مدير يک هتل يا دفتر يک شرکت هوائى درک خوبى از هزينه‌هاى متغير داشته باشد براى بازيافت هزينهٔ متغير بايد بتواند با آخرين مشترى 'دم‌دست' بر سر قيمت پائين و مکفى چانه‌زنى کند و همچنان سود را بالا ببرد. اين‌گونه قيمت‌گذارى مصلحتى براى جلب آخرين مشترى در بازار، در بعضى بنگاه‌هاى مسافرتى و جهانگردى رقابتى رواج دارد. طبق نظريهٔ کلاسيک تحليل مقادير نهائي، اگر درآمد نهائى کماکان بيش از هزينه‌هاى نهائى باشد افزايش توليد سودآور خواهد بود. چون هزينهٔ نهائى تقريباً همان هزينهٔ متغير اضافى اندک خواهد بود. در نتيجه، در برخى شرايط قيمت قابل اخذ يا درآمد نهائى تا مرز عرضهٔ در حدّ ظرفيت کامل، بيشتر از هزينهٔ نهائى خواهد بود.

به يقين، برخى بنگاه‌هاى مسافرتى و جهانگردى با شرايط ديگرى روبه‌رو هستند. آژانس‌هاى مسافرتى يا دفاتر ملى جهانگردى محدوديتى براى افزايش ظرفيت توليد ندارند و تمايل آنها به افزايش عرضه به هزينه‌هاى استخدام نيروى کار جديد براى ارائهٔ خدمات بيشتر بستگى خواهد داشت. ساختار هزينه‌هاى اين‌گونه بنگاه‌ها، همچون ساختار هزينهٔ عرضه‌کنندگان کالاهاى جهانگردى (که اقلامى چون سوغاتى توليد مى‌کنند) تمايل به عرضهٔ عادى‌ترى را پديد خواهند آورد.