آماده‌سازی زمین برای کلزا

زمان کاشت کلزا

در کشت پائيزه کلزا، تاريخ کاشت از اهميت ويژه‌اى برخوردار است. اين عمل با وضعيت جغرافيائى منطقه ارتباط مستقيم دارد. در کلزاى پائيزه زمان کاشت بايد طورى انتخاب شود که قبل از فرا رسيدن اولين يخبندان زمستانه به‌مرحله ۸ برگى يا روزت رسيده باشد تا گياه با خطر سرما و حمله آفات درزمستان مواجه نشود. از سوى ديگر تاريخ کاشت نبايد آنقدر زود باشد که نقطه رويش در معرض خطر سرمازدگى قرار گيرد.

کلزا در مرحله ۸-۶ برگي، حداکثر مقاومت به سرما را دارد و بدون پوشش برف، سرماى ناگهانى ۱۵درجه سانتى‌گراد زيرصفر را تحمل مى‌کند. تاريخ‌هاى کاشت زير براى مناطق مختلف توصيه مى‌شود:

۱. مناطق سردسير کشور : ۱۰ شهريور تا اوايل مهر

۲. مناطق معتدل سرد : ۲۰ شهريور تا ۵ مهر

۳. مناطق سواحل خزر (گرگان،مازندران و مغان) : ۱۰ مهر تا ۱۵ آبان

۴. مناطق گرمسير: اويل آبان تا اوايل آذر

آماده‌سازى زمين براى کلزا

بذور کلزا براى اينکه به‌سرعت جوانه زده و سبز شوند، بايد در يک بستر ثابت و مرطوب، با بافت نرم و داراى زه‌کش قرارگيرند. براى تأمين شرايط فوق، عمليات آماده‌سازى زمين معمولاً شامل شخم، ديسک و ماله مى‌باشد. پس از شخم عميق براى از بين بردن کلوخه‌هاى خاک، دو بار ديسک عمود بر هم ضرورى مى‌باشد. در اين مرحله مى‌توان علف‌کش پيش از کاشت مانند ترفالان را نيز با خاک مخلوط نمود. جهت استفاده از اين علف‌کش، تهيه زمين و بستر کاشت بايد به‌نحو مطلوبى انجام پذيرد. زمين‌هائى که داراى کلوخه هستند و يا خشکه‌کارى مى‌شوند، علف‌کش تأثير لازم را نخواهد داشت. پس از ديسک، از ماله نيز استفاده مى‌شود که به سبز شدن يکنواخت مزرعه کمک خواهد کرد.

با توجه به اينکه دربعضى از موارد به‌لحاظ شرايط زراعى و اقليمى فرصت و امکان کمى براى آماده کردن زمين جهت کشت پائيزه کلزا موجود است، بنابراين موضوع کشت کلزا 'بدون خاک‌ورزي- No tillage=Zero tillage' و يا 'حداقل خاک‌ورزى -Minimum tillage' و مقايسه با روش آماده کردن سنتى زمين - Conventional tillage مورد توجه قرار گرفته است.

ميزان بذر مصرفى کلزا

در کشت بهاره به‌دليل کوتاه‌تر بودن دوره رشد، ميزان بذر مصرفى بيشتر در نظر گرفته مى‌شود. در اين حالت تراکم مطلوب ۱۰۰-۸۰ بوته در متر مربع مى‌باشد، در حاليکه در کشت پائيزه تراکم حدود ۸۰-۷۰ بوته در متر مربع توصيه مى‌شود. شايان ذکر است، براى داشتن تراکم فوق در پايان سرماى زمستانه، به‌ويژه در ارقام پائيزه بايستى حداقل ۹۰-۶۰ دانه در متر مربع کشت گردد.

بر اساس وزن هزار دانه مصرفى و با توجه به تيپ رشدى و نوع رقم، ۸-۶ کيلوگرم در هکتار در روش کاشت رديفى و ۱۰-۸ کيلوگرم در هکتار در روش دست‌پاش توصيه مى‌گردد.

فاصله خطوط کاشت کلزا

فاصله خطوط کاشت مى‌تواند روى کنترل علف‌هاى هرز، حساسيت به‌خوابيدگى و ميزان کود ازته مورد نياز اثر داشته باشد. فاصله بين رديف‌ها ۳۵-۲۴ سانتى‌متر و فاصله روى رديف‌ها ۴-۳ سانتى‌متر در نظر گرفته مى‌شود.

عمق کاشت کلزا

عمق کاشت معمولاً بين ۳-۱ سانتى‌متر با توجه به‌نوع رقم، بافت و ساختمان خاک و اقليم منطقه در نظر گرفته مى‌شود. بذرهاى کوچک کلزا در شرايط ايده‌آل، بايد با خاک پوشانده شوند، اما در مناطق خشک لازم است بذر کمى عميق‌تر کاشته شود تا با اطمينان بيشترى با رطوبت خاک در تماس باشد. حفظ رطوبت براى جوانه‌زدن سريع لازم است، بنابراين بهتر است يک غلطک سبک، براى فشردن خاک پس از کاشت زده شود. البته اين عمل در خاک‌هاى سنگين ممکن است مشکلاتى در پى داشته باشد ک در اين‌حالت توصيه نمى‌شود.