منطقه آزاد زیامن (Xiamen)

'زيامن' برخلاف مناطق ديگر، در استان 'فوجيان' (Fajian) و در سواحل مرکزى چين با مساحتى برابر با ۱۳۱ کيلومترى مربع واقع شده است. اقتصاد سنتى اين منطقه بر ماهيگيرى و تجارت با مناطق داخلى چين متمرکز بوده است. امروزه روابط گسترده تجارى با بيش از شصت کشور خارجي، اين منطقه را يکى از مهم‌ترين بنادر چين کرده است. ارتباط استان 'فوجيان' با فيليپين، سنگاپور، اندونزي، ژاپن، و ايالات متحده آمريکا از طريق اين بندر برقرار مى‌گردد.

بندر 'زيامن' در اکتبر ۱۹۸۱ ميلادى تأسيس شد. طرح توسعه اين منطقه با سرمايه‌گذارى در صنايع سبک ساختمان‌سازى در منطقه هيولى (Huli) آغاز شد. منطقه مذکور حدود هفت کيلومتر از مرکز شهر و سه کيلومتر از بندر جديد و بزرگ 'دوگ دو' (Dougdu) و ۵/۲ کيلومتر از فرودگاه جديدالاحداث زيامن فاصله دارد. منطقه 'هيولي' براى جذب سرمايه‌گذاري، جهت مدرنيزاسيون صنعتى تأسيس شده و علاوه بر آن وظايف توليد محصولات اساسى و فروش آنها به بازارهاى داخلى را نيز برعهده دارد. صنايع فعال در منطقه 'زيامن' شامل: صنايع توليد نيرو، الکترونيک، ماشين ابزار، صنايع شيميائي، ارتباط از راه دور، صنايع غذائي، پلاستيک و چرم مى‌گردند. در بخش کشاورزي، محصولات برنج، نيشکر، بادام زميني، چاي، و ميوه مدنظر هستند. در زمينهٔ تجارت خارجى ميزان صادرات ۱۲۰ ميليون دلار است که ۸۱ درصد از صادرات آن را، توليدات معدنى و محصولات کنسروشده تشکيل مى‌دهند.

در مورد سرمايه‌گذارى انجام شده، بايد گفت: ۱۵۳ قرارداد، ۷۱۶ ميليون دلار سرمايه‌گذارى تعهد شده، ۴۰۵ ميليون دلار سرمايه‌گذارى مستقيم خارجي، مطرح گرديده بوده که سهم سرمايه‌گذارى ايالات متحده آمريکا و ژاپن، حدود ۵۹ طرح کامل بوده است. (Ibid، P.110)

براى منطقه آزاد 'زيامن' مشوق‌هاى در نظر گرفته شده که براى ساير مناطق مدنظر نبوده از جمله اينکه سهم خارجيان از سرمايه‌گذارى بين حداقل ۲۵ تا حداکثر ۱۰۰ درصد در نظر گرفته شده است. ماليات بر سود در مورد صنايع کارخانه‌اى به ميزان ۱۵ درصد وضع شده است. مدت اجارهٔ زمين به‌طور متوسط بيست تا شصت سال است، که پس از استفاده بايد به دولت انتقال داده شود. نرخ اجاره يک تا سه يوان (Rmb) براى هر متر مربع، به علاوه ۶۰-۵۰۰ يوان براى هزينه‌هاى تسطيح و آماده‌سازى زمين است.

به‌طور خلاصه در مورد مشوق‌ها بايد گفت: آنها نقش مفيدى در رونق فعاليت‌هاى اقتصادى منطقه 'زيامن' داشته‌اند.

جدول گسترش قراردادهاى سرمايه‌گذارى مستقيم خارجى (کلى)

	قرارداد			نوع			مقدار (ميليون دلار)			سال
	۱۱			سرمايه‌گذارى مشترک توليد مشترک			۱			۱۹۸۰
	در دسترس نيست			سرمايه‌گذارى مشترک توليد مشترک			۱۰			۱۹۸۱
	در دسترس نيست			سرمايه‌گذارى مشترک توليد مشترک			۱۶۱			۸۳-۱۹۸۲
	۱۵۳			سرمايه‌گذارى مشترک توليد مشترک			۴۰۵			۱۹۸۴

تا پايان سپتامبر ۱۹۸۰، يازده قرارداد سرمايه‌گذارى مشترک با منطقه آزاد 'زيامن' امضاء شد که اکثر اين پروژه‌ها تاکنون در مرحله ساخت و گسترش هستند.

با توجه به جاذبه‌هاى ايجاد شده در اين بندر و گسترش سرمايه‌گذارى‌هاى خارجى در آن، شايد بتوان گفت که منطقه آزاد 'زيامن' نقش با اهميت و ويژه‌اى در جذب سرمايه‌هاى خارجى به چين داشته است. بدين ترتيب، اين منطقه به سمت يک پايگاه بزرگ جهانگردى و صادرات صنايع سبک و واردات کالاهاى اساسى پيش مى‌رود و ارتباط تجارى گسترده‌اى بين چين و کشورهاى جهانى برقرار مى‌کند.