پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

۱۶۳۸ م. ورود اولین دستگاه چاپ به ایران و نصب آن در کلیسای وانک (سن‌لور)


  ۱۶۰۲ م. کتابخانه دانشگاهى بودليان - انگليس
کتابخانه بودليان در سال ۱۶۰۲ توسط سِرتوماس بودلى در آکسفورد تأسيس شد، اين کتابخانه به‌ عنوان يکى از قديمى‌ترين و مهم‌ترين کتابخانه‌هاى انگلستان به شمار مى‌آيد. جان‌بيل (John Bill) کتاب‌فروش را استخدام کردند تا منظماً از بازارهاى کتاب در فرانکفورت ديدن و براى تهيه کتاب به ممالکى چون هند، فرانسه، آلمان، ايتاليا و اسپانيا مسافرت کند. اين کتابخانه پس از مدتى آثارى به زبان‌هاى کلاسيک، عربى و اروپائى داشت و آثارى به زبان‌هاى اتيوپيايي، عربي، برزيلي، چيني، مکزيکى و پروئى نيز در آن گردآورى شده بود. کتابخانه دانشگاهى بودليان در سال ۱۶۲۰، ۱۶۰۰۰ جلد در سال ۱۷۰۰ - ۳۰،۰۰۰ جلد و در اواسط دهه ۱۹۷۰ مجموعه اين کتابخانه ۳،۵۰۰،۰۰۰ نسخه کتاب چاپى و ۵۰،۰۰۰ نسخه خطى را شامل مى‌شد.
  ۱۶۰۵ م. انتشار نخستين روزنامه در بلژيک
اولين روزنامه چاپى در جهان روزنامه‌اى بوده است که در سال ۱۶۰۵ در بلژيک تحت نام: Lewettijcke Eijdinghe انتشار يافت. مديريت آن به عهده فلاماند آبراهام ورهون بوده است. اين نشريه در ابتدا هر دو هفته يک شماره و در اواخر هفته‌اى يک شماره منتشر گرديده است. در چاپ اين روزنامه دقت و توجه بسيارى به ‌کار برده شده و صفحات آن مملو از نقشه‌هاى زيبا و متنوع بود. ورهون روزنامه خود را به شخص ديگرى فروخت و نام آن به (Gasette - un Antw - erfer) مبدل گرديد. اين روزنامه در ميان مردم موفقيت بسيارى به‌ دست آورد و روزبه‌روز بر تيراژ آن افزوده گشت. بعد از آن دو روزنامه ديگر توسط جان کارلوس در استراسبورگ و اگرابورک در سال ۱۶۰۹ منتشر شد که مطالب آن دَرهم و نامنظم بود و بيشتر به جنگ‌ها و وقايع جالب تاريخى کشورهاى فرانسه - آلمان - مجارستان - لهستان مى‌پرداخت. اخبار توسط چاپارها در اختيار چاپ‌خانه قرار مى‌گرفت.
  ۱۶۰۹ م. کتابخانه آمبروزيان صومعه و کليساى ميلان ايتاليا
کتابخانه آمبروزيان در ميلان ايتاليا به ‌وسيله کاردينال بورومئو در فاصله سال‌هاى ۱۶۰۳ - ۱۶۰۹ تأسيس شد. اين کتابخانه با روش قفسه‌بندى ديوارى ساخته شد.
  ۱۶۰۹ م. اولين روزنامه در آلمان
اولين روزنامه شناخته شده امروزى در سال ۱۶۰۹ در آلمان شمالى چاپ شد که به‌نام (Corantos) معروف بود اين نام به جاى اخبار يا روزنامه به‌کار مى‌رفت.
  ۱۶۱۴ م. دايرةالمعارف تشريح فنون و علوم
دايرةالمعارف به زبان لاتين به‌نام 'تشريح فنون و علوم' توسط آنتونيوزارا، اسقف پتينا در سال ۱۶۱۴ تأليف شد. اين دايرةالمعارف بيشتر به سبب فهرست اعلام و موضوعات او اندکى در خور ملاحظه است.
  ۱۶۱۵ م. روزنامه فرانک فورتر
روزنامه فرانک فورتر ژورنال (Frankfurter) در سال ۱۶۱۵ در آلمان تأسيس و منتشر شد. اين روزنامه بعداً در سال ۱۸۵۶ به ‌نام فرانک فورتر زايتونگ به چاپ مى‌رسيد.
  ۱۶۱۵م. کتاب چاپى جايگزين کتاب خطى شد
در دهه‌هاى نخستين سده شانزدهم کتاب چاپى به کلى از کتاب خطى و ديگر شيوه‌هاى چاپ گذشته، جدا شد و شکلى را به خود گرفت که تا امروز آن را حفظ کرده است.
  ۱۶۱۷ م. ماشين‌حساب مهره‌اى
جان نيپر (Jahn Napir)،(۱۶۱۷ - ۱۵۵۰) رياضى‌دان اسکاتلندى وسيله‌اى ساده که به ‌نام مهره‌هاى نيپر مشهور است براى ضرب و تقسيم اعداد در سال ۱۶۱۷ ساخت. انتخاب اين نام استخوان‌هاى نيپرى به اين دليل بود که وى اين وسيله محاسباتى را با استفاده از استخوان يا عاج درست کرده بود. اين استخوان‌ها ايده لازم را براى ساخت ماشين‌حساب‌هاى بعدى فراهم ساختند.
  ۱۶۱۸ م. چاپ ماهنامه در کُلن آلمان
مجله ماه‌نامه Gedenckwardige Zeitung در کُلن آلمان در سال ۱۶۱۸ منتشر شد.
  ۱۶۱۹ م. چاپ مجله ماهانه در هلند
در سال ۱۶۱۹ مجله ماهيانه Courante uyt Italien Duyslantete در هلند انتشار يافت که در بسيارى از کشورها براى خود خبرنگار داشت.
  ۱۶۲۱ م. ساخت و اختراع خط‌کش محاسبه
در سال ۱۶۲۱ ويليام اوترد (William Oughtras) رياضى‌دان انگليسى اولين خط‌کش محاسبه (Slide Rule) را با الهام از کارهاى جان نپر John Napier ساخت. اين وسيله تا قبل از اختراع ماشين‌هاى حساب، تنها وسيله محاسبه مهندسين تلقى مى‌شد.
  ۱۶۲۲ م. نخستين روزنامه در انگليس
نخستين روزنامه پيوسته در انگلستان به‌ نام Weekly News در سال ۱۶۲۲ انتشار يافت. اين روزنامه اخبار داخلى و خارجى را منتشر کرد. همچنين از سال ۱۶۲۸ اغلب مناظرات مجلس را که توسط منشى‌ها نوشته مى‌شد به چاپ مى‌رساند. اين روزنامه‌ها را Diurnals مى‌ناميدند.
  ۱۶۲۲ م. روزنامه مرکوريوس
روزنامه در انگلستان به ‌نام مرکوريوس بريتانيوس در سال ۱۶۲۲ منتشر شد. انتشار اين روزنامه دو سال ادامه داشت.
  ۱۶۲۳ م. نخستين ماشين ‌حساب مکانيکى
در سال ۱۶۲۳ ويلهلم شيکارد (Wilhelm Schicard) که در آلمان استاد رياضيات بود، اولين ماشين‌ حساب مکانيکى را اختراع کرد. ايده ساخت اين ماشين محاسباتى نيز از استخوان‌هاى نپر گرفته شده بود. اين ماشين براى انجام عمل ضرب و تقسيم، اعداد را به لگاريتم تبديل مى‌کرد و با ادغام دو عمل جمع يا ضرب نتيجه را به ‌دست آورده و به عدد تبديل مى‌نمود. ويلهلم شيکارد مأموريت داشت که يکى از ماشين‌هاى خود را براى يوهان کپلر بسازد. اما زمانى که نيمى از کار انجام نشده بود، ماشين نيمه‌کاره در يک آتش‌سوزى از بين رفت.
  ۱۶۳۰ م. دايرةالمعارف 'الستد'
يوهان هانريش الستد (Yohann Heinrich Alsted) در سال ۱۶۳۰ دايرةالمعارف هفت جلدى خود را منتشر کرد که احتمالاً نخستين دايرةالمعارفى است که به نظم و ترتيب توجه زيادى کرده است. مقالات اين دايرةالمعارف در ۳۵ مجلد و تحت هفت عنوان کلى تدوين شده است.
  ۱۶۳۱ م. انتشار نخستين روزنامه در فرانسه
در سال ۱۶۳۱ روزنامه گازت دو فرانس (Gasette de France) را انتشار داد. او نياز مبرم روزنامه‌نگارى را کشف کرد و رفته‌رفته بر ارباب و روزنامه‌نگاران فرانسه و جهان آشکار شد. رنودو پرچم‌دار نهضت عظيم مطبوعات کنونى عالم است. اين روزنامه بعد از انقلاب کبير فرانسه هم چاپ شد و هنوز هم چاپ مى‌شود و جزء روزنامه‌هاى پُرتيراژ و با اهميت فرانسه محسوب مى‌شود.
در نشر اين روزنامه ريشليو صدراعظم لوئى سيزدهم به او کمک مى‌کرد. ريشليو رياست هيئت تحريريه را به عهده داشت و مؤسسه انتشاراتى رنودو در حقيقت رواج دهنده عقايد سياسى او بود. انتشار اين روزنامه پس از فوت رنودو توسط فرزند وى ادامه يافت و فعاليت‌هاى سياسى و خبرى خود را دنبال نمود. اينک جزء روزنامه‌هاى پُرتيراژ و با اهميت فرانسه محسوب مى‌شود.
  ۱۶۳۳ م. چاپ مجله در فرانسه
مجله Bureau d' adresses توسط رينودوت در پاريس انتشار يافت.
  ۱۶۳۸ م. کتابخانه دانشگاهى هاروارد در ايالات متحده آمريکا
کتابخانه دانشگاهى هاروارد در سال ۱۶۳۸ تأسيس شد و در سال ۱۷۸۰ حدود ۱۲۰۰۰ نسخه کتاب داشت. مجموعه اين کتابخانه در اواسط دهه ۱۹۷۰ به ۹،۰۰۰،۰۰۰ نسخه مى‌رسيد.
  ۱۶۳۸ م. ورود اولين دستگاه چاپ به ايران و نصب آن در کليساى وانک (سن‌لور)
در حدود سال‌هاى (۱۰۲۵ تا ۱۰۳۰هـ.) اولين چاپ‌خانه حروف سربى توسط کشيشان کرملى در جلفاى اصفهان داير گرديد. اين چاپ‌خانه در ابتدا باصمه‌خانه ناميده شد. اين واژه ترکى است و مغولان تصوير پادشاهان خود را بصمه مى‌گفتند. پيشواى مذهبى اين کليسا خاچاطور گساراتى نام داشت و کتاب زبور داود، ساغموس يا کتاب سرگذشت پدران روحانى را چاپ کرد. کشيش از فرقه کرملى منسوب به کوه کرمل در فلسطين و از مردم تولوز به‌ نام آنژدوسن ژوزف در سال ۱۶۶۰-۱۰۷۱هـ.ق. به ايران آمد و کتاب‌هائى راجع به کشور ايران نوشت. از جمله کتاب تاريخ ايران و مرکبات طبى ايران که در سال ۱۶۸۱-۱۰۹۲هـ.ق.
در پاريس به امر لوئى چهاردهم به چاپ رسيد. کتاب ساغموس را (داويد پارت) مسئول بخش خاورشناسى کتابخانه بودليان کشف و معرفى نمود. او مطالعه در باره نسخ خطى و چاپ ارمنى به تعداد يک هزار جلد کتاب چاپى و ۹۲ نسخه خطى متعلق به کتابخانه بودليان و توسعه بخش کتاب‌هاى ارمنى کتابخانه را نموده است. داويد پارت بعد از مطالعه کتاب‌هاى چاپى متوجه مى‌شود که کتاب ساغموس چهل سال قبل از کتاب هرانتس وارک که تا آن زمان قديمى‌ترين متن چاپى به حساب مى‌آمد در جلفاى اصفهان چاپ شده است. او نسخه‌اى از اين کتاب تهيه کرد و آن را براى مطالعه و تحقيق به ايران آورد و با محققان ارمنى به گفتگو و مطالعه پرداخت. طبق گفته داويد پارت آخرين کسى که اين کتاب را در اختيار داشته، اسقف پوکوک انگليسى بوده که پس از مرگ او در سال ۱۶۹۰/۱۱۰۲هـ.ق. آن را به کتابخانه بودليان اهداء کرده است. به موجب تحقيقى که مئون.گ. ميناسيان محقق ارمنى مقيم جلفا به عمل آورده است، بخش خبرى که از اين کتاب به‌ طور مبهم به اختصار نشر يافته.


همچنین مشاهده کنید