نوع هرس

سيب معمولى درختى است بومى اروپاى شرق، آسياى غربى و نواحى شمال غربى کوه‌هاى هيمالايا، که از حدود ۶۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح در يونان به زير کشت در آمده است. در جنس سيب بيش از ۳۰ گونه و ۶۰ زير گونه وجود دارد که در سراسر نيم‌کره شمالى پراکنده هستند. در دامنه‌هاى غربى کوه‌هاى هيماليا جنگل‌هاى گسترده‌اى از گونه‌هاى وحشى سيب وجود دارد.

گياه‌شناسى

درخت سيب با نام علمى Malus Pumila از خانواده Rosaceae مى‌باشد قسمت خوراکى ميوه نهنج رشد گرده گل است که تخمدان را در بر گرفته است.

درخت سيب جزء درختان خزان‌دار بوده و داراى گل‌هاى دوجنسى کامل مى‌باشد.

شرايط اقليمى و خاکی

درخت سيب مى‌تواند گستره دمائى وسيعى را تحمل کند و کشت آن تنها در نقاطى اقتصادى نيست که يا زمستان آن‌قدر سرد باشد (۴۰- درجه سانتى‌گراد) که شاخه‌ها خشک شوند و يا آن‌قدر گرم باشد که سرماى مورد لزوم درختان (۱۰۰۰ تا ۱۶۰۰ ساعت دماى کمتر از هفت درجه سانتى‌گراد) تأمين نگردد. افزون بر اين، درخت سيب براى توليد ميوه‌هائى با کيفيت مطلوب، در نقاطى کشت شود که هوا در يکى دو ماه آخر فصل رشد، به‌ويژه در شب‌ها، خنک باشد و گرنه ميوه‌ها، طعم، مزه و قدرت انباردارى خود را تا حدود زيادى از دست خواهند داد.

درخت سيب مى‌تواند در هر خاکى که حاصلخيز و داراى دست کم ۲-۱ متر ژرفا باشد، رشد کند ولى خاک‌هاى لمونى که داراى مواد آلى کافى باشند براى آن مناسب‌تر هستند.

سطح آب زيرزمينى نبايد از ژرفاى حداکثر دو متر بالاتر باشد.

توليد ميوه

گل‌سيب از يک جوانه مخلوط مرکب -Mixed compound bud به‌طور انتهائى يا جانبى بر روى سيخک‌هاى - Spurs يک الى سه ساله (انواع متراکم - Compact يا سيخک‌زا - Spur type ) يا بر شاخه‌هاى جوان يک ساله (انواع استانده -Standard) و يا روى هر دو)انواع نيمه استانده -Semi-standard) به‌وجود مى‌آيد که امروزه انواع سيخک‌زا، به دليل رشد کمتر و متراکم‌ترى که دارند، بيشتر مورد توجه مى‌باشند. از يک هکتار باغ سيب‌معمولي، مى‌توان تا ۵۰ تن محصول برداشت کرد که اين مقدار در باغ‌هاى با درخت پاکوتاه مى‌تواند به بيش از يکصد تن بالع شود. اکثر ارقام سبب، خودنابارور - Self-Unfruitful مى‌باشند و براى تضمين گرده‌افشانى کافى در باغ بايد از درختان گرده‌زا استفاده شود. درختان گرده‌زا - polinizer tree بايد از يک رقم مناسب (مثلاً رقم لبنانى زرد براى لبنانى قرمز و برعکس) گزينش و در لابه‌لاى درختان اصلى کشت گردند. مرسوم‌ترين روش براى اين کار کشت يک رديف کامل درخت گرده‌زا در برابر هر رديف از درختان اصلى و يا يک درخت در مرکز مربعى است که بر روى هر ضلع آن سه درخت اصلى کشت شده باشد، چنانکه در برابر هر هشت درخت اصلى يک درخت گرده‌زا در باغ وجود داشته باشد.

نوع هرس

طرز تربيت درخت سيب برحسب رقم و عادت رشد آن تفاوت مى‌کند. در ارقامى مانند گلاب و لبنانى زرد که شاخه‌ها به‌طور قائم هستند درخت را به شکل شلجمى، و در برخى ديگر از ارقام که شاخه‌هاى آنها بيشتر افقى هستند به شکل جامى تربيت مى‌کنند. پس از انجام (هرس) شکل‌دهى بايد، تا زمان بلوغ، ميزان هرس به حداقل کاهش داده شود و در درختان بالغ نيز بايد اين عمل محدود به حذف شاخه‌هاى آفت‌زده و مزاحم و پير گردد.

روش‌هاى تکثير

ازدياد درخت سيب به روش پيوند انجام مى‌شود. با به‌کار بردن پايه‌هاى مختلف که همگى از جنس سيب و داراى قدرت‌هاى متفاوت هستند مى‌توان رشد و ارتفاع پيوندک را کنترل کرد. درچند دهه اخير، ايستگاه پژوهشى ايست مالينگ - East Malling انگلستان پايه‌هاى مختلفى به بازار ارائه داده است که با علامت اختصارى اي-ام-(EM (East Malling

ام-ام (MM (Maling Merton همراه با شماره‌هاى ويژه‌اى مشخص مى‌شوند. هر کدام از اين پايه‌ها، که به روش (خوابانيدن) ازدياد مى‌گردند، رشد پيوندک را در حد معينى محدود مى‌سازند، بنابراين فاصله کشت درختان پيوند شده بر روى آنها، بر حسب نوع پايه، متفاوت است. در حال حاضر در اکثر نقاط دنيا، به خاطر آسانى انجام عمليات داشت و برداشت، باغداران بيشتر به استفاده از درختان پاکوتاه - Dwarf (حداکثر ارتفاع سه متر) و فواصل کشت کمتر گرايش دارند.

ارقام مهم

مهم‌ترين ارقام سيب، سيب لبنانى زرد Golden Delicious و سيب لبنانى قرمز Red Delicious مى‌باشد.