جشن‌ها و شادی‌ها

ايرانيان قديم در سال چند مرتبه‌اى براى آرامش تن و شادى روان جشن‌هاى گوناگون برپا مى‌کردند و از گريه و زارى و اندوه که در اوستا، فعلى ناستوده است دورى مى‌جستند. جشن‌هائى که برپا مى‌شد به‌شرح زير است:

- جشن نوروز - اين جشن در روز اول سال که روز اول فروردين است آغاز مى‌شود و هرمزد روز نام دارد که نام مقدس اهورامزدا است که سال نو به‌نام خدا آغاز مى‌شود اين جشن را به جمشيد که از پادشاهان سلسلهٔ پيشدادى است نسبت مى‌دهند. اين جشن نزد ايرانيان داراى فضيلت و احترام زياد بود. يکى از امتيازهاى جشن نوروز اين اين است که در فروردين‌ماه واقع شده و روزى است که انسان آفريده شده است و متعلق به فروهر پاکان است که براى ديدار کسان خود به زمين آمده بعد از مدتى توقف به جاهاى خود برمى‌گردند، به‌همين جهت مردم چند روز پيش از عيد به خانه تکانى و نظافت و تهيهٔ وسايل جشن و شادى مى‌پردازند تا فروهران هنگام فرود آمدن به زمين، آنها را پاک و خرم ببينند و با شادى و سرور به مکان خود بازگردند. شب نوروز که هنگام آمدن ميهمانان گرامى (فروهران) است براى فرخندگى آتش روشن مى‌کنند و در سفرهٔ عيد هفت سين به‌نام امشاسپند مى‌چينند.

- جشن ششم فروردين - روز ششم فروردين که خرداد روز نام دارد روز تولد اشو زرتشت اسپيتمان پيامبر بزرگ ايران باستان است که داراى اهميت و فرو شکوه فراوان است و اکنون هم در اين روز زرتشتيان با همان عزت و شکوه جشن مى‌گيرند.

- شش گاهنبار - از جشن‌هاى بزرگ مزديستان است.

- جشن تيرگان - اين جشن که جشن آبريزان نيز نام دارد، در تير روز از تير ماه است، اکنون هم زرتشتيان اين روز را جشن گرفته به يکديگر آب مى‌پاشند و شادى مى‌کنند، اين روز، روز پيروزى ايرانيان بر تورانيان است.

- جشن مهرگان - اين جشن در روز مهر ايزد از مهرماه است که در آن روز ايرانيان به رهبرى کاوه آهنگر بر ضحاک ستمگر شوريده او را به زنجير کشيدند و فريدون پسر آبتين را که از خانوادهٔ جمشيد بود به تخت سلطنت نشاندند.

- جشن سده - جشن سده نيز يکى از بزرگ‌ترين اعياد ايران باستان است. اين جشن به‌حساب قديم در دهم بهمن‌ماه است که آبان روز نام دارد و پنجاه و پنج روز پيش از جشن نوروز واقع مى‌شود و آن روز است که هوشنگ، شاه ايران، آتش را کشف کرد، سبب معروف شدن آن به سده اين است که در روز سدم از چهرهٔ دوم سال واقع شده است.( ايرانيان قديم سال را دو بخش کرده هر کدام را يک چهره مى‌گفتند. چهرهٔ اول از فروردين تا آخر مهر يعنى هفت ماه بود که آن‌را تابستان مى‌گفتند و چهرهٔ دوم به مدت پنج ماه از اول آبان تا آخر اسفند بود که آن‌را زمستان مى‌گفتند چون در قديم تمام ماه‌ها ۳۰ روز بود لذا جشن سده در دهم بهمن واقع مى‌شد، ولى اکنون چون روزهاى کبيسه آخر سال را حذف کرده شش روز به شش ماه اول سال افزوده‌اند، از اين جهت جشن سده در چهارم بهمن که آبان روز نام دارد، برگزار مى‌شود.)

- جشن ماه‌ها - ايرانيان باستان هر روز از ماه را که نام آن با نام ماه برابر بود جشن مى‌گرفتد، مانند فروردين روز فروردين‌ماه و ارديبهشت روز در ارديبهشت‌ماه جشن ارديبهشت‌گان است و خرداد روز در خرداد ماه که جشن خردادگان نام دارد. ايرانيان همان‌طور که بر هر ماه نام يکى از أمشاسپندان را نهاده بودند، سى روز ماه را نيز به نام سى امشاسپند نام‌گذارى کرده و هر روز را با نام امشاسپند آن مى‌خوانند.