اصلاح نژاد شتر در ایران

با توجه به اينکه مناطق پرورش و شترداشتى از سخت‌ترين و نامساعدترين محيط پرورش دام (در بين نواحى پرورش اسب، گاو و گوسفند) است که از نظر رطوبت، درجه حرارت، شورى زمين، آب، مقدار علوفه، تنوع گياهان مرتعى و خوش‌خوراکى گياهان، و دارابودن انرژي، پروتئين و ليگنين، سلولز، همى‌سلولز و غيره در گياهان مرتعي، در شرايط مطلوبى نبوده و اصلاح اينگونه محيط‌ها از لحاظ بهبود آب و خاک در عصر حاضر از نظر اقتصادى مقرون به صرفه نمى‌باشد و نظر به اينکه حدود ۷۰ درصد توليدات دام منشعب از اثرات محيطى است و اصلاح نژاد فقط در ۳۰ درصد از توليد، آن هم در وضعيتى که شرايط زيستى به خطر نيافتد مؤثر است، لذا اصلاح‌نژاد در جهت افزايش وزن به هيچ وجه در شترهاى ايران توصيه نمى‌گردد. زيرا افزايش وزن نياز به آب و غذاى بيشترى داشته که امکان تهيه اين دو منبع در اين اکوسيستم وجود ندارد. لذا بهبود شرايط، محيطى مانند تأمين آب سالم، مرتع مناسب، غذاى کمکى دستي، انجام عمليات بهداشتى در جهت افزايش وزن به هيچ‌وجه در شترهاى ايران توصيه نمى‌گردد. زيرا افزايش وزن نياز به آب و غذاى بيشترى داشته که امکان تهيه اين دو منبع در اين اکوسيستم وجود ندارد.

لذا بهبود شرايط، محيطى مانند تأمين آب سالم، مرتع مناسب، غذاى کمى دستي، انجام عمليات بهداشتى در جهت افزايش بازدهى و بهره‌ورى بسيار مناسب خواهد بود و در جهت اصلاح نژاد عمدتاً بايد اولاً استخر ژنى GeNE POOL مورد حمايت قرار گيرد (براى قرن‌هاى آينده تا روزى که اين شرايط قابل تأمين باشد) و ثانياً کميت و کيفيت کرک و به‌جاى افزايش وزن بايد در افزايش ضريب تبديل کار کرد. (البته در مورد گوسفند هم مى‌توان اين نظر را داد که غالباً اين دو مقوله از طرف افراد با هم آميخته و مخلوط مى‌شود) اما در مورد شتر اين مسئله حادتر است و به هيچ وجه نبايد روى افزايش وزن کار شود.

شير شتر هم در صورتى‌که بتواند ديلاق را تغذيه نمايد کافى است و ضرورت ندارد که جهت افزايش آن فعاليت اصلاحى نمود. (به‌دليل نبودن فرهنگ مصرف) زيرا اصولاً در سيستم مرتعى توليد شير گاو اقتصادى‌تر است. ولى هرگاه به‌دليل اقتصادى و اجتماعى و فرهنگى و پيشرفت علوم فنى در آينده شتر را بتوان به شکل بسته يا نيمه‌بسته نگهدارى کرد. صفاتى مثل شيردهي، افزايش وزن، کاهش سن بلوغ (زودرس کردن) و... را مى‌توان در برنامه‌هاى اصلاح نژادى منظور نمود.