|
|
|
|
سوار (تريپانوزومازيس) Trypanosomiasis
|
|
|
بيمارى حاد و يا مزمنى است که معمولاً شتران، اسبان، گاوان و گاوميش‌ها را مبتلا مى‌سازد و با تب پراکنده و مداوم، کم‌خوني، لاغري، ادم و استسفاء مشخص مى‌شود. بيمارى تريپانوزومازيس يکى از مهم‌ترين بيمارى‌هائى ناشى از تک‌باخته‌اى‌ها در شترها مى‌باشد و عامل سبب آن تريپانوزوم اوانسى است. که به‌طور ميکانيکى از حيوانى به حيوان ديگر توسط حشرات گزنده ناقل از جمله تابانيده، ليپروسيا، هماتوبيا و غيره منتقل مى‌شود.
|
|
|
در ايران، در سال ۱۸۸۱ کارپانتيه دامپزشک فرانسوى که در ارتش خدمت مى‌کرد متوجه حدوث بيمارى در اسب‌ها در استان خوزستان و لرستان گرديد. در سال ۱۳۱۴ در اثر خسارت‌هاى زيادى که بيمارى شايع در بين شترهاى ورامين وارد آورده بود. اداره کل کشاورزى آقاى دکتر رفيعى را براى تشخيص بيمارى به آنجا فرستاد و ايشان بيمارى شترها را سورا تشخيص دادند و يکى از شترهاى بيمار را جهت مطالعه برروى سويه زنده خريدارى نموده و به بنگاه حصارک آوردند و بيمارى سورا را تأييد کردند.
|
|
|
بيمارى سورا در بين شترهاى هنگ‌هاى جماز ارتش ايران نيز موجود بوده است و به‌خصوص در سال ۱۳۹۱ تلفات زيادى به هنگ ۱۱ جماز مکران وارد آورد و گسترش‌هائى نيز از خون شترهاى بيمارى به آزمايشگاه فرستاده شد و عامل بيمارى در اين گسترش‌ها مشاهده گرديد.
|
|
|
بيمارى بارها توسط مؤسسه رازى حصارک تأييد شده است و هم‌اکنون خيلى از شترها در ايران به اين بيمارى مبتلا هستند و اين بيمارى سال‌ها است که از منطقه سيستان و بلوچستان گزارش مى‌گردد. گزارشات موارد بيمارى از سه استان خوزستان، هرمزگان و فارس نيز دريافت مى‌گردد. شهرستان ايرانشهر بالاترين ميزان آلودگى شتر به سورا را نسبت به ساير مناطق دارد و تقريباً در تمامى ماه‌‌هاى سال بيمارى گزارش مى‌شود به‌طورى‌که در سال ۱۳۶۱ حدود هزار نفر شتر مبتلا به بيمارى گزارش شده است که رقم عمده مبتلايان مربوط به شهرستان ايرانشهر مى‌باشد (فيروزى ۱۳۶۷).
|
|
|
بادامچى (۱۳۵۸) در طى بررسى انگل‌هاى خونى شتر در کشتارگاه تهران مشاهده نمود که شايع‌ترين انگل موجود در خون شترهاى ذبح شده در کشتارگاه تهران تريپانوزوم بوده است و تعداد ۲ نفر شتر از ۱۲۷ نفر شتر (۴۴/۹%) مورد آزمايش آلودگى داشته است.
|
|
|
ميران‌زاده (۱۳۷۳) در کشتارگاه نجف‌آباد اصفهان، اقدام به بررسى ۳۷ عدد لام از خون جدارى شترها جهت يافتن تريپانوزوم اوانسى نمود و در دو مورد تک ياخته ديده شده تعداد آن در هر دوى آنها ۱ تا ۲ عدد بودند ولى در يک مورد که آلوده به ديپتالونما اوانس بود، نسبت آلودگى شديد بود به‌طورى‌که گسترش خون جارى مملو از تريپانوزوم بود.
|
|
|
بالانتيديوموز Balantidiumosis
|
|
|
بيمارى مزمنى است که نشخوارکنندگان را مبتلا مى‌سازد و با حدوث اسهال‌هاى مکرر ضعف عمومى در حيوانات مشخص مى‌گردد. عامل مسبب بيمارى انگلى به نام بالانتيديوم کلى است که به‌صورت طبيعى نيز در بدن وجود دارد.
|
|
|
ميران‌زاده (۱۳۷۳) در کشتارگاه نجف‌آباد اصفهان در ۲۸ عدد لام تهيه شده از مخاط دريچه ايلئوسکال شاهد ۶ مورد ابتلاءِ به بالانتيديوم کلى بود شترهاى فوق‌الذکر همگى مبتلا به اسهال بودند.
|
|
|
سارکوسيستوز Sarcocystosis
|
|
|
بيمارى است که توسط يکى از تک‌ياخته‌هاى بيمارى‌زا که سارکوسيست ناميده مى‌شود ايجاد مى‌گردد. سارکوسيست انگلى دو ميزبانه است که مرحله تکثير غيرجنسى خود را با بافت عضلانى نشخوارکنندگان و ساير حيوانات اهلى ديگر و مرحله تکثير جنسى را در روده‌هاى باريک ميزبان نهائى خود مى‌گذارند و مشاهده شده است که گربه‌ها و ساير گوشتخواران ميزبان نهائى وى را تشکيل مى‌دهند.
|
|
|
رهبرى و همکاران او (۱۳۶۰) در ايران، ابتلاى ۵۲% شترها را به اين بيمارى گزارش نمودند. آنان در مطالعه گسترش بافتى از عضله قلب، مري، ديافراگم اشکال مختلف مروزئيت مشاهده گرديد.
|
|
|
ابتلا به کرم‌هاى دستگاه گوارش
|
|
|
ميرزايانس و حليم (۱۳۵۸) در طى گزارش اظهار مى‌دارند که کرم‌هائى همچون همونکوس، کاملوسترونژيلوس، تريکوسترونژيلوس، تريئوريس، پارابرونما، استيليزيا، مونيزيا، مارشالاژيا، نماتوديروس، نماتوديرلا، شابرتيا و غيره در دستگاه گوارش شتران ايرانى ديده شده است.
|
|
|
اونکوسرکازيس Onchocerciases
|
|
|
يک بيمارى انگلى است که در اثر آلودگى به کرم‌هاى نخى شکل از نوع اونکوسرکا به‌وجود مى‌آيد و گونه‌هائى از اونکوسرکا که شترها را مبتلا مى‌سازد عبارتند از: اونکوسرکافاسياته، اونکوسرکاگوتوروزا، اونکوسرکا آرميلاتا که دوگونه اخير انگل زردپى گردن گاوها و يا عامل مسبب حدوث تورم شريان ائورت در گاوها مى‌باشند و اين دوگونه از انوکوسرکاها از انگل‌هاى غيراساسى و نادر در ميان شترها است و معمولاً پس از آلودگى در اندک زمانى آنها قدرت رشد و نمو را از دست داده متوقف مى‌شوند. اما اونکراسرکافاسياته بر خلاف آنها از انگل‌هاى مخصوص شتر مى‌باشد و به‌صورت وسيع و گسترده و در اماکن تربيت و پرورش شترها ديده مى‌شود.
|
|
|
ميران‌زاده (۱۳۷۳) گزارش مى‌دهد که در بررسى کشتارگاهى شترهاى ذبح شده در کشتارگاه نجف‌آباد اصفهان، در ميان ۱۳۰ نفر شتر مورد بررسى در ۱۷ نفر از آنها شاهد ندول‌هاى اونکوسرکا بوده است. ندول‌ها عمدتاً روى رباط بزرگ گردنى و سطح جمجه بودند که اين ندول‌ها عمدتاً کلسيفيه شده بودند.
|
