روش‌های پایان جلسه

پايان دادن به جلسهٔ مشاوره براى مشاور کم‌تجربه، همانند آغاز جلسه کار مشکلى است و او را به‌خوبى نمى‌داند چگونه و چه موقع جلسهٔ مشاور را به اتمام برساند و به‌تدريج بايد اين مهارت را فراگيرد.

اشاره به پايان وقت

مشاور و مراجع بايد از فرا رسيدن پايان وقت جلسه مشاوره آگاه باشند. مشاور بايد در آغاز جلسهٔ مشاوره، مدت جلسه را تعيين کند و به اطلاع مراجع برساند. مشاور بايد تقريباً ده تا پانزده دقيقه به پايان وقت، مراجع را از فرا رسيدن پايان جلسه مشاوره آگاه سازد. مشاور و مراجع از اين زمان، براى تلخيص بحث، ارائهٔ تکليف، و تعيين وقت براى جلسه آينده استفاده خواهند کرد.

تلخيص بحث

گفتگوى جلسه مشاوره در پايان وقت بايد خلاصه شود. براى خلاصه کردن محتواى جلسه مشاوره، از روش‌هاى متعددى استفاده مى‌شود. مشاور ممکن است از مراجع بخواهد گفتگوى جلسه مشاوره را خلاصه کند. گاهى مشاور صلاح مى‌داند که بحث جلسه مشاوره، توسط مراجع و مشاور توأماً خلاصه شود. زمانى نيز خود مشاور به خلاصه کردن محتواى جلسهٔ مشاوره اقدام مى‌کند. در خلاصه کردن محتواى جلسهٔ مشاوره، بايد به رئوس مطالب و نکات مهمى که در طول جلسهٔ مشاوره مورد بحث قرار گرفته است اشاره شود. مشاوران کار ورزيده و مجرب، نه تنها متن گفتار بلکه احساسات وابسته به آن را نيز به‌طور خلاصه بروز مى‌دهند.

دادن تکليف (Homework) به مراجع

مراجع از طريق انجام تکليف مطمئن مى‌شود که از آموخته‌هاى جلسات مشاوره، براى بهبود زندگى و تغيير رفتارش عملاً مى‌تواند استفاده کند. از اين‌رو، توصيه مى‌گردد در پايان هر جلسهٔ مشاوره، انجام کارى در ارتباط با موضوع بحث به مراجع واگذار شود. اين روش که بيشتر توسط پيروان مکتب عقلى - عاطفى اعمال مى‌شود (براى اطلاع بيشتر به کتاب نظريه‌هاى مشاوره و روان‌درمانى مراجعه کنيد.)، براى ارزيابى نتايج عملى حاصله از جلسات مشاوره در تغيير رفتار و حل مشکل مراجع و نيز افزايش احساس مسؤوليت او براى ادامه درمان، بسيار مفيد است.

در دادن تکليف به مراجع، بايد نکاتى مورد توجه قرار گيرد:

اولاً توانائى براى انجام تکليف ارائه شده در نظر گرفته شود؛ ثانياً تکليف داده شده به موضوع بحث جلسه مشاوره مربوط باشد؛ ثالثاً نحوهٔ انجام تکليف، به‌طور دقيق به مراجع آموخته شود؛ و رابعاً دربارهٔ انجام تکليف داده شده و نتايج حاصله از آن، در آغاز جلسهٔ آينده به‌دقت بحث شود. در صورتى که مراجع تکليف را انجام نداده باشد، پس از بررسى علل بايد از او خواسته شود تا براى يادگيرى بيشتر و نيز اطمينان از عملى بودن روش‌هاى درمانى ارائه شده در جلسه مشاوره، براى جلسهٔ آينده به انجام آن مبادرت مى‌ورزد.

تعيين وقت جلسهٔ آينده

پس از طى مراحل فوق، مشاور وقت جلسهٔ آينده را با توافق مراجع تعيين مى‌کند. تعيين وقت جلسه آينده موجب مى‌گردد که مراجع براى ادامهٔ بحث آماده شود. به‌عنوان نمونه، مشاور به مراجع مى‌گويد، 'متأسفم که امروز به علت اتمام وقت نمى‌توانيم بحث را بيشتر ادامه دهيم، در جلسه آينده موضوع را دنبال خواهيم کرد چه موقع براى شما مناسب‌تر است که براى ادامه بحث مجدداً مراجعه کنيد؟' در کاربرد اين روش، مشاور بايد پيشنهاد خود را با لحن بسيار گرم و دوستانه‌اى ارائه کند تا مراجع ناراحت نشود و در حسن رابطهٔ خللى به‌وجود نيايد. پس از توافق مراجع و مشاور دربارهٔ وقت جلسه آينده، آنان با يکديگر خداحافظى مى‌کنند و جلسه را خاتمه مى‌دهند.