رفتارهای موافق اجتماعی یا رفتارهای نوع‌دوستانه؟

آيا، وقتى مى‌خواهيم اعمالى را مشخص کنيم که با هدف کمک رساندن به ديگران انجام مى‌گيرد، بايد از رفتارهاى نوع‌دوستانه صحبت کنيم يا از رفتارهاى موافق اجتماعي؟ رفتارهاى نوع‌دوستانه اعمالى است که به‌طور اختيارى به هدف، کمک رسانى و بدون انتظار پاداش انجام مى‌گيرد. آيا واقعاً مى‌توان کمک کرد و هيچ پاداشى به‌دست نياورد؟ کم نيستند پژوهشگران و نظريه‌پردازانى که معتقدند، تائيد وجود رفتارهاى کاملاً مجانى غيرممکن است، زيرا کمک کردن به ديگران هميشه پاداش دارد. پاداش ممکن است مادى باشد، مثل پول، يا ناملموس باشد، مثل افزايش عزت‌نفس بر اثر تمجيد ديگران يا بر اثر آگاهى از عمل‌کرد خوب خود. وقتى شخصى به ديگران کمک مى‌کند، بسيار دشوار است که عدم انتظار پاداش از جانب او را بررسى کرد. مثلاً، رسانه‌هاى گروهي، کسانى را که در نقاط دور افتادهٔ کشور مدرسه مى‌سازند و آنها را در اختيار وزارت آموزش و پرورش قرار مى‌‌دهند، به‌عنوان افراد خيّر، نوع‌دوست يا نيکوکار معرفى مى‌کنند. کسانى هم که در روزهاى خاص سال به مردم غذا مى‌دهند يا شب عيد براى کودکان خانواده‌هاى فقير لباس تهيه مى‌کنند، جزء اشخاص نوع‌دوست يا نيکوکار به حساب مى‌آيند. اما، چگونه ثابت مى‌شود که آنها، در مقابل اين نوع کارها، انتظار پاداش ندارند. آيا انتظار ندارند که عاقبت‌به‌خير شوند يا مردم از آنها به نيکى ياد کنند؟

روانشناسان اجتماعى معتقدند که نوع‌دوستى را با اخلاقيّات مى‌توان تبيين کرد نه با علم. به همين دليل، در اين مبحث مفهوم گسترده‌ترى را تحت عنوان رفتارهاى موافق اجتماعى به کار مى‌بريم و تمام اعمال انجام شده با هدف کمک‌رسانى به ديگران را، بدون توجه به انگيزش‌ها و پاداش‌هاى مورد انتظار در درون آن بررسى مى‌کنيم.