چهارشنبه, ۲۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 17 April, 2024
مجله ویستا

جایگاه‌های نگهداری و گردش جوجه


  تهويه و حرارت
بعد از انتقال جوجه‌ها از جوجه‌کشى به جايگاه‌هاى مخصوص جوجه، بايد آنها را در درجه حرارت ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتى‌گراد نگهدارى نمود. اين درجه حرارت بايد در هفته ۲ تا ۳ درجه کاهش يافته و در نهايت به ۲۰ درجه سانتى‌گراد يا به درجه هواى محيط طبيعى برسد. از رفتار جوجه‌ها مى‌توان به متعادل بودن درجه حرارت محيط پى برد. اگر حرارت خيلى بالا باشد جوجه‌ها به‌حالت ايستاده و با منقار باز و بال‌هاى آويزان خواهند بود و از منبع حرارت دور مى‌شوند. اگر درجه حرارت خيلى پائين باشد، جوجه‌ها در نزديکى منبع حرارت تجمع يافته و روى يکديگر مى‌روند. درجه حرارت ثابت در حدود ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتى‌گراد به‌خصوص در شب و در آب و هواى سرد که جوجه‌ها مستعد عفونت‌هاى ريوى مى‌باشند بسيار اهميت دارد.
منبع حرارتى بايد طورى نصب گردد که خطر سوختن جوجه‌ها وجود نداشته باشد. منبع حرارتى (هيتر يا رادياتور) نبايستى مستقيماً در داخل جايگاه جوجه باشد. در صورت استفاده از منابع حرارتى شعله باز بايستى مواظب بود که افزايش غلظت دى‌اکسيدکربن در نزديکى کف سالن ايجاد خفگى ننمايد. روش گرمادهى زيرزمينى (Under floor heating)، نسبت به ديگر روش‌ها مزيت دارد. در اين روش در کف سالن حرارت يکنواخت ايجاد مى‌شود که کاملاً مورد نياز جوجه است. منابع حرارتى ديگر بيشتر پشت پرنده را گرم مى‌کنند در حالى‌که شکم برهنهٔ جوجه سرما مى‌خورد. علاوه بر سيستم‌هاى حرارتى زيرزميني، سيستم‌هائى وجود دارند که نسبت به فشار واکنش داده و هر جائى را که جوجه در آن محل قرار دارد گرم مى‌کنند.
در صورت استفاده از منابع نورى جهت گرم کردن سالن نورهاى تيره الشتين يا لامپ‌هاى سفيد به نورهاى قرمز ترجيح داده مى‌شوند. منابع نورى قرمز باعث درخشندگى پشت و نوک جوجه‌ها شده و ممکن است باعث تهاجم بعضى جوجه شترمرغ‌ها به جوجه‌هاى ضعيف گردد. بايد توجه داشت که درجه حرارت در مناطق مختلف جايگاه يکنواخت باشد. درجه حرارات در ارتفاع بالاى سر جوجه‌ها و در سطح زمين در جاهاى مختلف سالن بايستى اندازه‌گيرى شود.
بايستى مراقب بود که خود کف سالن خيلى سرد نباشد.
تهويه کارآمد نيز بسيار مهم است و مواد زير را کنترل مى‌کند:
۱. رطوبت نسبى.
۲. غلظت آمونياک و اکسيژن هوا.
۳. ورود باکترى‌هاى مضر (تصفيه).
تهويه نبايستى آنچنان زياد باشد که تنظيم درجه حرارت سالن را مختل کند. مى‌توان به‌وسيله گرم کردن هواى تهويه شده از کوران جلوگيرى نمود.
رطوبت نسبى تا حد امکان بايستى پائين نگه‌داشته شود. رطوبت پائين و درجه حرارت نسبتاً بالاى مورد نياز جوجه‌ها کمک مؤثرى به کاهش آلودگى باکتريائى و قارچى مى‌کند.
هواى ورودى و خروجى بايستى جداگانه باشند و ورودى‌ها در محلى بالاتر از خروجى‌ها قرار گيرند. نصب فيلتر در جلوى هواده‌ها باعث کاهش آلودگى باکتريائى مى‌گردد.
  جايگاه‌هاى نگهدارى و گردش جوجه
حرکت و دويدن جوجه‌هاى شترمرغ از اهميت زيادى برخوردار است. تحرک باعث مصرف انرژى و تعديل سرعت رشد مى‌گردد. از طرفى تحرک باعث تقويت استخوان‌ها و رشد ماهيچه‌ها و انگشتان پا و نيز تمايل جوجه براى حرکت مى‌گردد. ايجاد گردشگاه براى جوجه‌ها نه تنها باعث کاهش استرس در جوجه‌ها مى‌گردد بلکه از دفرمه شدن پا (که در شترمرغ بسيار اهميت دارد) جلوگيرى مى‌نمايد.
فضاى لازم براى جوجه‌ها بستگى به سن آنها دارد، حداقل فضا براى هر جوجه در جايگاه در شروع پرورش ۲۵/۰ مترمربع است که اين ميزان در سه ماهگى به ۲ مترمربع افزايش مى‌يابد. چنانچه تعداد کمى جوجه در جايگاه نگهدارى مى‌شود، فضاى لازم براى هر جوجه افزايش پيدا مى‌کند و در اين‌صورت حداقل فضاى لازم براى جوجه‌هاى کمتر از ۳ ماه ۵ مترمربع و براى پرندگان ۳ تا ۶ ماهه ۱۰ مترمربع مى‌گردد. در صورت لزوم مى‌توان از مقسم جهت تخصيص فضاى لازم استفاده نمود. منظور نکردن فضاى لازم جهت گردش باعث از بين رفتن انگيزه حرکت در جوجه‌ها، دفرمه شده پا و استرس مى‌گردد. از نقطه نظر عملى بهتر است جايگاه‌ها طورى تقسيم‌بندى شوند که در هر لحظه بتوان مطابق سن و اندازه گله آنها را تنظيم نمود.
طول گردشگاه بايد بيشتر از عرض آن باشد تا فضاى مناسب جهت دويدن مستقيم جوجه‌ها را به‌طور مطلوب فراهم نمايد. گردشگاه بايد در آرام‌ترين نقطه جايگاه بوده و حداکثر فاصله را از شلوغى‌هاى ناشى از ترافيک، حيوانات دست‌آموز، ملاقات‌کنندگان و ساير منابع استرس‌زا داشته باشد.
جوجه‌ها بايستى هرچه زودتر در هواى آفتابى و گرم به دويدن و گردش بپردازند. خورشيد منبع طبيعى ويتامين D3 بوده و از نرمى استخوان جلوگيرى مى‌کند. در روزهاى گرم و خشک تابستان مى‌توان از سه روزگى جوجه‌ها را به گردشگاه هدايت کرد. در هواى مرطوب بايستى اين کار را از هفته ششم به‌بعد انجام گرفته و جوجه‌ها به مرور با هواى بيرون آشنا شوند. اگر حتى يک جوجه شروع به لرزيدن کرد بايستى گله را به داخل برده و در موقعيتى ديگر که هوا گرم‌تر مى‌شود اجازه خروج به آنها داد. جوجه‌ها بايستى از تابش نور مستقيم آفتاب در روزهاى گرم در امان باشند. اين کار با استفاده از سايبان و سقف ميسر مى‌گردد.
در بعضى مواقع از سيستم گلخانه‌اى وسيع جهت نگهدارى جوجه‌ها استفاده مى‌گردد که ترکيبى از ورقه‌هاى روشن شفاف و سيستم گرمائى زيرزمينى است. اين ترکيب در زمستان که امکان آزادسازى جوجه‌ها در فضاى باز نيست فايده‌هاى زيادى دارد. بدين صورت که اشعه خورشيد از ورقه‌هاى شفاف گذشته و سبب تحريک فعاليت و حرکت جوجه‌ها مى‌گردد. سيستم گرمائى زيرزمينى گرماى لازم را در سطح زمين فراهم مى‌نمايد که اين گرما کاملاً براى سطح شکمى برهنه جوجه‌ها جهت رشد و تثبيت فلور معده لازم است. مى‌توان دريچه‌هائى را در قسمت پائين چارچوب‌هاى نگه‌دارنده سيستم تعبيه نمود و در هواى خشک به جوجه‌ها اجازه داد تا در هر جا که دوست دارند رفت و آمد نمايند. يک مقسم در اين سيستم مى‌تواند نيمه‌اى را که در حال نظافت شدن است از نيمه‌اى که جوجه‌ها در آن هستند مجزا نمايد. در اين سيستم بايد از شيشه‌هائى استفاده کرد که نور را به‌خوبى پخش کنند و سبب آتش‌سوزى نگردند. از پنجره‌هاى اتوماتيک مى‌توان جهت جلوگيرى از گرماى بيش از حد استفاده نمود. بستر انتخابى نبايستى لغزنده بوده و بايد به آسانى قابل شستشو باشد. يک پوشش پلاستيکى يک تکه با شيب خفيف به طرف يک ته‌کش منظور را تأمين خواهد کرد.
  بهداشت
هرکسى از جمله کارکنان مى‌توانند با ورود خود بيمارى را وارد جايگاه نگهدارى جوجه نمايند. براى اين منظور بايستى يک حوضچه ضدعفونى در مدخل ورودى جايگاه وجود داشته باشد. کارکنان بايستى بعد از تماس با پرندگان مريض و قبل از ورود به جايگاه نگهدارى مجدداً دوش گرفته و روپوش خود را تعويض نمايند.
جوجه‌ها نبايد در جايگاه‌هائى قرار داده شوند که قبلاً جوجه‌هاى ديگر در آن بوده‌اند و اين مکان‌ها بايستى قبل از ورود جوجه، به‌وسيله ضدعفونى‌کننده‌هاى قوى استريل شوند. در صورت وقوع عفونت قارچى بايد سالن را با بخار فرمالدئيد گاز داد. بهتر است جايگاه را چند روز قبل از ورود جوجه‌هاى جديد خالى گذاشت.
آبخورى و دانخورى بايستى به‌طور روزانه تميز شوند. هرگز نبايد غذاى جديد را به غذاى باقى‌مانده در دانخورى اضافه کرد زيار باعث وقوع عفونت قارچى مى‌شود. غذاى خشک و گرد و غباردار و غذاى کهنه نبايد در همان اتاقى که جوجه‌ها نگهدارى مى‌شوند انبار گردند. غذاى باقى‌مانده جوجه‌ها مى‌تواند در تغذيه بالغين مورد استفاده قرار گيرد.
آب حداقل سه بار در روز بايستى تعويض شود. براى جلوگيرى از گرم شدن آب مصرفى در محل گردشگاه نبايستى آبخورى در معرض نور آفتاب باشد. بعضى از پرورش‌دهندگان آب مصرفى جوجه‌ها را قبل از مصرف مى‌جوشانند.
فضولات بايستى مرتباً برداشته شوند. اين عمل به شکستن چرخه حياتى عوامل عفوني، کاهش رطوبت و نيز جلوگيرى از ليزخوردن جوجه‌ها کمک مى‌نمايد. هنوز اين بحث داغ در دنيا در بين پرورش‌دهندگان وجود دارد که آيا مى‌توان مدفوع جوجه‌ها را به آنها خوراند؟
در جوجه‌هائى که مدفوع خود يا والدين را مى‌بلعند خطر عفونت‌هاى باکتريائى افزايش مى‌يابد. هنگام بلعيدن مدفوع، قسمت‌هائى از آن به قسمت داخلى نوک بالائى چسبيده و محيط مناسبى را براى باکترى‌ها مهيا مى‌نمايد. توصيه مى‌گردد که با انگشت اشاره، قسمت بالائى داخل نوک را از غذاى باقى‌مانده، کثافات و احتمالاً مدفوع پاک نمود. اين عمل حتى اگر مدفوع چندبار در روز از بستر برداشته مى‌شود بايد انجام پذيرد.


همچنین مشاهده کنید