سرخجه (سرخک آلمانی Rubella; German Measles)

سرخک نوعى عفونت ويروسى حاد است که با راش، تب و لنفادنوپاتى مشخص مى‌شود اما تظاهرات آن مى‌تواند گوناگون باشد. ويروس سرخجه يک توگاويروس (Togavirus) است که ارتباط نزديکى با آلفاويروس‌ها دارد. انتقال بيمارى از طريق تماس مستقيم با ترشحات نازوفارنکس يا با ريز‌قطره‌هاى آن صورت مى‌گيرد.

تظاهرات بالينى

از زمان تماس با ويروس تا شروع راش‌ها ۲۳-۱۲ روز طول مى‌کشد. در بزرگسالان، ۷-۱ روز قبل از بروز راش، علائم پرودرومال به‌صورت بى‌حالي، سردرد، تب و بى‌اشتهائى ايجاد مى‌شوند. عفونت تحت بالينى شايع است. توزيع راش در سرخجه همانند سرخک است اما راش‌ها کمرنگ‌تر و معمولاً مجزا از يکديگر هستند. راش‌ها گاهى با کوريزاى خفيف و کونژنکتيويت همراه هستند. لنف‌نودهاى بزرگ و حساس قبل از شروع راش‌ها آشکار مى‌شوند و در حين فاز بثورى بيشترين شدت را دارند؛ غدد لنفاوى پشت گوش و زير اکسى‌پوت به‌گوه شديدى گرفتار مى‌شوند. گاهى اوقات آرترالژى و تورم خفيف مفاصل، به‌ويژه در زنان جوان، همراه با سرخجه پديد مى‌آيد و ممکن است ۱۴-۱ روز پس از پايان تظاهرات ديگر بيماري، باقى بمانند. عود علائم مفصلى پس از يک سال يا بيشتر گزارش شده است. مهم‌ترين عامل در پاتوژنيسيته ويروس سرخجه براى حنين، سن باردارى در زمان ابتلاء به عفونت است. عفونت مادر در سه ماهه اول بيش ا زهمه زمان‌هاى ديگر خطرناک است و در نيمى از موارد باعث عفونت جنين مى‌شود. سندرم سرخجه مادرزاى شامل ناهنجارى‌هاى قلبى (باز ماندن مجراى شرياني، نقص ديواره بين بطني، يا تنگى‌پولمونر)، ضايعات چشمى (تيرگى قرنيه، کاتارکت، کوريورتينيت، و ميکروفتالمي)، ميکروسفالي، و کرى مى‌باشد. سنردم سرخجه توسعه‌ يافته (Expanded) پس از يک اپيدمى در آمريکا در سال ۱۹۶۴ توصيف شد و شامل عقب‌ماندگى ذهني، پورپوراى ترومبوسيتوپنيک، هپاتواسپلنومگالي، تأخير رشد داخل رحمي، پنومونى بينابيني، ميوکارديت يا نکروز ميوکارد، و ضايعات متافيز استخوان به همراه تظاهراتى که قبلاً توصيف شد، مى‌باشد.

تشخيص

تشخيص از طريق جداسازى ويروس (که مشکل و گران است) يا از طريق اثبات تغيير در تيتر آنتى‌بادى صورت مى‌گيرد. رايج‌ترين تست اليزا است که براى آنتى‌بادى‌هاى IgG و IgM مورد استفاده قرار مى‌گيرد. آنتى‌بادى‌هاى سرخجه را مى‌توان حداکثر تا روز دوم ايجاد راش‌ها به‌دست آورد، تيتر اين آنتى‌بادى‌ها در ۲۱-۱۰ روز بعد افزايش مى‌يابد. از بافت‌هاى بيوپسى شده و / يا خون و CSF براى نشان دادن آنتى‌ژن سرخجه با آنتى‌بادى‌هاى مونوکلونال و نشان دادن RNA سرخجه از طريق هيبريديزاسيون در محل و PCR استفاده شده است.

درمان و پيشگيرى

سرخجه بيمارى خفيفى است که نياز به درمان ندارد. با کمک واکسيناسيون که هدف آن ريشه‌کنى عفونت مادرزادى است مى‌توان از بروز بيمارى پيشگيرى کرد. واکسن زنده ضعيف شده سرخجه بخشى از واکسن MMR است. واکسيناسيون افراد دچار ضعف ايمنى ممنوع است اما کودکان مبتلا به عفونت HIV واکسينه مى‌شوند. هر چند در مادرانى که به‌طور اتفاقى در هنگام باردارى واکسينه شده‌اند هيچ موردى از سندرم سرخجه مادرزاى گزارش نشده است اما نبايد به زنان باردار و زنانى که ممکن است در سه ماه آينده باردار شوند، واکسن سرخجه را تزريق نمود.