مناسب‌ترين انواع ساختارهاى سازمانى عمومى و خصوصى براى جهانگردى بايد با شرايط خاص در هر کشور يا منطقه سازگار باشد. انواع ساختارها نيز ممکن است با گذشت زمان و تغيير اوضاع عوض شوند. قبل از تعيين ساختارهاى سازماني، تصميمى اساسى که بايد گرفته شود تعيين نقش‌هاى خاص دولت و بخش خصوصى در توسعه و مديريت جهانگردى است.
دولت يا يک هيئت قانونى معمولاً چندين مسئوليت دارد ـ هماهنگى سياست‌ها، برنامه‌ريزى و توسعه تهيه آمار و انجام پژوهش، تعيين استانداردها و مقررات صنعت جهانگردي، ايجاد انگيزه‌هاى سرمايه‌گذاري، انجام برخى از خدمات بازاريابي، برنامه‌ريزى و آموزش نيروى انسانى براى جهانگردي، از جمله برقرارى استانداردهاى تحصيلى و کارآموزي، و تأمين ساختارهاى اساسى و جاذبه‌هاى اصلى عمومى بخش خصوصى مسئول توسعه تجارى و احداث و ادارهٔ محل اقامت جهانگردان و بيشتر تسهيلات و خدمات ديگر جهانگردى و بازاريابى براى اين اماکن و تسهيلات است. با وجود اين، در مناطقى که به تازگى درحال توسعه جهانگردى هستند. ممکن است لازم باشد که دولت در مراحل اوليه توسعه در برخى از طرح‌هاى تجارتى مشارکت کند تا جهانگردى شروع شود.
دولت مرکزى براى انجام وظايف خود در زمينهٔ جهانگردى بايد يک ادارهٔ ملى جهانگردى تأسيس کند ـ يک سازمان يا وزارت جهانگردي. اگر اين بخش در حال حاضر يک فعاليت عمده در کشور است يا انتظار مى‌رود به يک فعاليت عمده مبدل شود، اين وزارتخانه ممکن است وزارت منفرد فقط براى جهانگردى باشد. يا وزارتخانهٔ مزبور ممکن است يک وزارت مختلط باشد، جهانگردى را با برخى از عملکردهاى مرتبط ديگر جمع کنند. اگر وزارتخانه وزارت منفرد است، اين امر در ساختار دولت به جهانگردى اهميت و اولويت مى‌دهد. حکومت‌هاى منطقه‌اى نيز غالباً سازمان‌هاى جهانگردى خود را تأسيس مى‌کنند.
ادارهٔ ملى جهانگردى در تقسيمات و بخشهاى مختلف سازماندهى مى‌شود، اغلب شبيه آنچه در نمودار مدل ساختار ادارهٔ ملى جهانگردى نشان داده شده است. بخشهاى جداگانه معمولاً براى برنامه‌ريزى و توسعه، آثار و پژوهش، تحصيل و کارآموزى و خدمات بازاريابى سازمان داده مى‌شوند.
بسيارى از کشورها دستگاه مستقل جداگانه‌اى براى خدمات بازاريابي، و گاهى براى ساير وظايف مديريتى ايجاد کرده‌اند. واگذارى امور بازاريابى به يک دستگاه مستقل، از قبيل سازمان ملى تبليغات، اين مزيت را دارد که اين دستگاه مى‌تواند مديريت داخلى انعطاف‌پذيرى را اعمال کند که در مقابل تغييرات روندهاى بازار بيشتر پاسخگو است. به‌علاوه، اين امر امکان هماهنگى با بخش خصوصى (اگر اين بخش در کشور نسبتاً توسعه يافته است) را در فعاليت‌هاى مشترک تبليغاتى ميسر مى‌سازد. با وجود اين، ارتباط نزديک بايد ميان اين سازمان و ادارهٔ ملى جهانگردى حفظ شود تا اطمينان حاصل شود که يک سياست منسجم توسعه اجراء مى‌شود. اين سازمان بايد براى استفادهٔ اثربخش بودجه آن جوابگو باشد و اين امر معمولاً از طريق بازنگرى سالانهٔ برنامه و هزينه‌هاى آن توسط ادارهٔ ملى جهانگردى انجام مى‌شود.
چون جهانگردى يک فعاليت چندبخشى است، لازم است که حداکثر هماهنگى ميان ادارهٔ ملى جهانگردى و ساير بنگاه‌هاى دولتى مرتبط و ميان بخشهاى عمومى و خصوصى حفظ شود. با ايجاد يک کميتهٔ مشورتى جهانگردي، مرکب از نمايندگان بنگاه‌هاى دولتي، بخش خصوصي، و ساير سازمان‌هاى مرتبط، براى اداردهٔ ملى جهانگردى مى‌توان به بهترين وجه به اين مهم دست يافت.
براى فعاليت اثربخش ادارهٔ ملى جهانگردى تأمين بودجه و کارمند به اندازهٔ کافى امرى ضرورى است. تأمين بودجه از سوى دولت است، اگرچه ممکن است براى تأمين بودجه برخى از فعاليت‌هاى بازاريابى بخش عمومى و خصوصى مشترکاً عمل کنند. اگر نوعى از ماليات جهانگردي، از قبيل ماليات هتل يا مخارج جهانگرد در کشور وجود دارد، اين ماليات مى‌تواند منبعى منطقى براى تأمين تمام يا بخشى از بودجه اداره ملى جهانگردى باشد. بدين طريق، جهانگردى مى‌تواند به حمايت از مديريت خودش کمک کند.
اگر دولت لازم است که درگير توسعه تفريحگاه‌ها يا ساير انواع جاذبه‌ها يا تسهيلات جهانگردى بشود، شيوهٔ متداول مورد استفاده سازماندهى يک شرکت توسعهٔ دولتى است. بودجهٔ اين شرکت را دولت تأمين مى‌کند. ولى شرکت مزبور به‌عنوان يک شرکت مستقل کار مى‌کند. مشروط به نظارت دولت وقتى بخش خصوصى در منطقه به بلوغ بيشترى برسد، اين شرکت دولتى ممکن است دارائى‌هاى خود را به سرمايه‌گذاران خصوصى بفروشد.
سازمان‌هاى جهانگردى بخش خصوصى چندين وظيفه مهم انجام مى‌دهند. ايجاد وسيله‌اى براى بحث و حل مسائل مشترک مؤسسات جهانگردي، ارائهٔ توصيه‌هاى هماهنگ‌شده به ادارهٔ ملى جهانگردى براى ايجاد اصلاحاتى در بخش جهانگردي. تأمين نماينده در هيئت‌ها و کميته‌هاى جهانگردي، انجام پژوهش و آموزش براى اعضاء مؤسسات خود آنها، ايجاد و حفظ استانداردهاى مناسب تسهيلاتى و خدماتى اعضاء آنها و برگزارى رويدادهاى ويژه. به طرق مختلف مى‌توان بخش خصوصى را سازماندهى کرد. اتحاديه‌هاى هتل‌ها، رستوران‌ها، بنگاه‌هاى سير و سفر، و اتحاديه تخصصى ديگر، به‌طور جداگانه، ترکيبى از اينها يا در يک منطقه کوچک جهانگردي، شايد يک اتحاديهٔ منفرد مؤسسات جهانگردى مى‌توانند به‌وجود آيند. بودجهٔ اتحاديه‌هاى بخش خصوصى توسط حق عضويت اعضاء تأمين مى‌شود.
مدل ساختار ادارهٔ ملى جهانگردى
خدمات بازاريابى
برنامه‌ريزى و توسعه
آمار و پژوهش
تحصيل و آموزش
برنامه‌ريزى بازار و تبليغات
سياست و برنامه‌ريزى توسعه
جمع‌آوري، تهيه و تنظيم و گزارش آمارى
برنامه‌نويسى و برنامه‌ريزى نيروى انسانى
ادارهٔ دفاتر جهانگردى خارج از کشور
هماهنگى اجراء توسعه
ادارهٔ نظام اطلاع‌رسانى جهانگردى
برقرارى و ادارهٔ استانداردهاى آموزشى
ادارهٔ دفاتر محلى اطلاعات جهانگردى
برقرارى و ادارهٔ استانداردهاى تسهيلاتى و خدماتى
انجام مطالعات پژوهشى
ادارهٔ برنامه‌ها و مؤسسات آموزشي.
قوانين مرتبط با جهانگردى
قوانين جهانگردي، قانون بنيادى اين صنعت را دربردارد. معمولاً، اين قانون سياست توسعه جهانگردى را ارائه مى‌کند و وظايف، ساختار و منابع تأمين مالى سازمان ملى جهانگردى (با دفتر منطقه‌اى جهانگردي) را تعيين مى‌کند. به‌علاوه مقررات ويژه متعددى لازم است. اين مقررات به استانداردها، شرايط صدور مجوز و روش‌هاى بازرسيِ هتل‌ها، رستوران‌هاى جهانگردي، آژانس‌هاى مسافرتي، راهنماهاى تورها و ديگر اقدامات جهانگردى مرتبط مى‌شود. در برخى کشورها، نظام طبقه‌بندى هتل‌ها به‌وجود آمده و اعمال آن ضرورى است. اين مقررات براساس درک نيازهاى کشور و يا منطقه تهيه مى‌شوند. سازوکارهاى لازم و قابليت‌هاى کارمندان براى اعمال مقررات با شالوده‌اى دائمى بايد موجود باشند. روش‌هاى اعمال استانداردهاى اين صنعت بايد در مقررات بيان شده باشند.
بعضى قوانين و مقررات مشخص براى توسعه و مديريت جهانگردى حائزاهميت هستند. نياز به منطقه‌بندى مقررات براى تعيين مناطق جهانگردى منطقه‌اى و کنترل کاربرى زمين و اعمال استانداردهاى توسعه در مناطق خاص توسعه جهانگردى وجود دارد. اگر منطقه‌بندى مقررات در حال حاضر وجود دارد ممکن است ضرورى باشد که آنها را به‌نحوى اصلاح کرد تا کاربرى‌‌هاى زمين از نوع جهانگردى از قبيل مناطق هتلى را دربرگيرد. وضع قوانين حفظ محيط‌زيست، از جمله شرايط ارزيابى تأثير محيطى (محيط‌زيست) ضرورى خواهد بود (چنانچه اين مقررات موجود نباشند). ضوابط عمومى تندرستي، بهداشت، ايمنى و آتش‌سوزى و ضوابط ساختمان‌سازي، سهولت مقررات عملياتي، قوانين تعهدات مربوط به مهمانان و متعلقات آن، قوانين کارگيرى و مالياتى همگى براى توسعه و کارِ تسهيلات جهانگردى مهم هستند. مقررات مربوط به تسهيلات و خدمات حمل‌ونقل (کنترل نرخ حمل‌ونقل، دادن مجوز به افراد و شرکت‌هاى حمل‌ونقل، شرايط ايمنى و مسيرهاى مسافرتي) نيز عمليات جهانگردى را تحت‌تأثير قرار مى‌دهند.
در بسيارى از کشورها، توسعه جهانگردى مبتنى بر مناطق ديدني، پارک‌هاى طبيعى و مکان‌هاى باستانى و تاريخى است. قوانين پارک‌ها و حفظ آنها براى نگهداريِ اين منابع بسيار مهم هستند. مناطق حفاظت‌شده از نظر قانونى بايد مشخص و نقشه‌کشى شوند و کاربرى زمين و بازديدکننده بايد به دقت نظارت شود.
قوانين محافظت از مصرف‌کنندهٔ جهانگرد در بسيارى از کشورها در حال تصويب شدن است. اين قوانين براى محافظت از جهانگردان طراحى شده‌اند تا مؤسسات جهانگردى فاقد مديريت و اصول اخلاقى از آنها سوءاستفاده نکنند.
