بومادران - هزار برگ - پونک

نام علمى: Achillea millefolium

نام انگليسى: Common yarrow

گياهچه

لپه‌ها بسيار کوچک، به طول ۵/۲ تا ۴ ميلى‌متر، تخم‌مرغى شکل، صاف و يا داراى تعداد کمى کرک کوچک که در قاعده به هم متصل شده‌اند. اولين برگ‌هاى حقيقى متقابل، کرک‌دار و داراى لوب‌هاى جانبى و نوک تيز هستند که اين ويژگى مى‌تواند در مرحلهٔ گياهچه‌اى عاملى براى شناسائى گونهٔ بالا از جنس‌هاى Anthemis cotula و Matricaria maticarioides باشد.

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى:

گياهى است علفي، چندساله، ايستا، به ارتفاع ۲۰ تا ۸۰ سانتى‌متر که توسط بذر و ريزوم تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن ساده، باريک و داراى تعداد زيادى برگ مى‌باشد که به‌طور وسيع پوشيده از کرک‌هاى نرم است و در قسمت انتهائى تا حدودى منشعب مى‌باشد. برگ‌ها متناوب، متعدد (۸ تا ۲۰ عدد) و در قسمت قاعدهٔ گياه بزرگتر و به تعداد بيشتر، نيزه‌اى شکل، باريک، دو تا سه بار مرکب و رشته‌اى شکل هستند. برگچه‌ها نيز سرنيزه‌اي، کوتاه و نوک‌تيز هستند.

- اندام‌هاى زايشى:

گل‌آذين کلاپرک و شامل گل‌هاى زبانه‌اى (شعاعي) و لوله‌اى است. گل‌هاى زبانه‌اى سه تا پنج عدد، به رنگ سفيد، زرد و يا مايل به صورتى هستند. تعداد گل‌هاى لوله‌اى در آن بيشتر ولى کوچکتر و هم‌رنگ گل‌هاى زبانه‌اى هستند. گل‌آذين به‌صورت دسته‌هائى متراکم و مسطح در انتهاء انشعابات ساقه قرار داشته و شبيه کلاپرک و يا چتر مى‌باشند. ميوهٔ اين گياه فندقه و بذرها به رنگ خاکسترى نقره‌اى تا متمايل به زرد، مستطيلى شکل، به اندازهٔ ۸/۱ تا ۲ ميلى‌متر و داراى بال‌هاى جانبى کوچکى است. هر گياه قادر است سه تا چهار هزار بذر توليد کند. جوانه‌زنى اين بذرها حداکثر تا عمق سه سانتى‌مترى خاک صورت مى‌گيرد.

محل رشد و پراکنش

بومادران پراکندگى وسيعى داشته و در مناطق مختلف، از باتلاق‌ها تا نواحى ساحلى و دره‌هاى خشک و همچنين تا ارتفاعات بلند در مناطق کوهستانى يافت مى‌شود. اين گياه را مى‌توان در مراتع، حاشيهٔ جاده‌ها، زمين‌هاى قابل کشت، باغ‌ها، چمنزارها و مزارع ديم به‌ويژه در مزارع گندم، مشاهده کرد.

بومادران خاک‌هاى لومى خنثى و شنى لومى غنى از عناصر غذائى را ترجيح مى‌دهد. گياه مزبور به‌ندرت توسط دام‌ها خورده شده و هنگام قطع ساقه رايحه‌اى معطر به مشام مى‌رسد و تلخ‌مزه است.