شیر نرم - شیرک - قلقان خسی - شیر تیغی

نام علمى: Sonchus oleraceus L

نام انگليسى: Annual sowthistle, Smooth sowthistle

گياهچه

لپه‌ها به رنگ سبز روشن متمايل به خاکستري، صاف و داراى سطحى پودرى است. اولين برگ‌هاى حقيقى باريک بوده و هرچه بر تعداد برگ‌ها افزوده مى‌شود پهن‌تر مى‌شوند. اين برگ‌ها تيره و به رنگ خاکسترى متمايل به آبى هستند و پوشيده از کرک‌هائى به رنگ سفيد مات هستند. اين پوشش در سطح زيرين برگ زرد کم‌رنگ است. گاهى اوقات برگ‌ها داراى خارهاى نرم هستند. هنگامى که برگ‌هاى موجود در قاعدهٔ گياه قطع مى‌شوند در محل بريدگى شيرابه از آن خارج خواهد شد.

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى:

گياهى يک‌ساله، ايستا، به ارتفاع سى تا صد سانتى‌متر و گاهى اوقات تا ۱۸۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن صاف، بدون کرک و توخالى که معمولاً منشعب است. اين علف هرز تعداد کمى برگ دارد. برگ‌هاى قاعده‌اى آن کم و بيش داراى دمبرگ و برگ‌هاى بالائى گياه ساقه‌آغوش با بريدگى‌هائى عميق و داراى حاشيه‌اى خاردار است و طول آن هفت تا بيست سانتى‌متر مى‌باشد. تفاوت اين گياه با کاهوى خاردار در وجود خارهاى ريز در روى رگبرگ ميانى است که گونهٔ بالا بدون اين خصوصيت اما کاهوى خاردار داراى آن است.

- اندام‌هاى زايشى:

کلاپرک‌ها به قطر تقريبى دو سانتى‌متر هستند، در انتهاء ساقه واقع شده و مجموعهٔ آنها حالت چتر به گياه مى‌دهد. هر کلاپرک شامل گل‌هاى زبانه‌اى به رنگ زرد روشن است که طول يکسانى ندارند و آنهائى که در بخش‌هاى پائين‌تر قرار گرفته‌اند، داراى طول بيشترى هستند. سطح زيرين اين گل‌ها رگه‌هاى قرمز متمايل به قهوه‌اى و يا بنفش دارد.

ميوهٔ اين گياه فندقه و بذرهاى آن قهوه‌اى رنگ، کوچک (۳ ميلى‌متر) بدون بال، تا اندازه‌اى پهن، چرمي، چروکيده و داراى سه رگه است و معمولاً در قاعدهٔ باريک است. بذرها داراى پاپوس‌هائى هستند که بزرگتر از آنها است. هر گياه معمولاً حدود هزار بذر توليد مى‌کند که حتى اين رقم بعضى اوقات به ده هزار عدد نيز افزايش مى‌يابد. جوانه‌زنى اين بذرها بيشتر در قسمت‌هاى سطحى خاک است و در اعماق بيشتر از دو سانتى‌متر جوانه‌زنى مناسبى نخواهند داشت.

موسم گلدهى اين گياه از تير تا مهرماه است.

محل رشد و پراکنش

اين علف هرز در مزارع، باغ‌ها، مراتع، زمين‌هاى باير، حاشيهٔ جاده‌ها و نهرها به وفور يافت مى‌شود.