بلیز

کشور بليز در آمريکاى‌مرکزى و در ساحل درياى کارائيب واقع است. با گواتمالا در غرب و شبه جزيره يوکاتان مکزيک در شمال هم مرز است. جمعيت اين کشور حدود ۱۸۰،۰۰۰ نفر است که عمدتاً انگليسى زبان هستند ولى از زبان اسپانيولى نيز به‌طور گسترده استفاده مى‌شود. شهر بليز که در ساحل واقع نشده، مرکز شهرى اصلى است. شهر طرح‌ريزى‌شده و نسبتاً جديد بلموپان در مراکز اکنون پايتخت کشور است. ساحل و بخشى از بليز، طولانى‌ترين صخرهٔ آبى حائل نيم‌کرهٔ غربى است. در روى اين صخره چندين جزيره ياکاى قرار دارد که بزرگ‌ترين آنها آمبرگريس کاى در شمال است.

در سال‌هاى اخير جهانگردى به سرعت در بليز رشد کرده است - از ۹۴،۰۰۰ جهانگرد بين‌المللى در ۱۹۸۶ به ۰۰۰،۲۲۲ نفر در ۱۹۹۰. با وجود اين، بسيارى از اين جهانگردان به‌منظور مسافرت به کشورهاى همسايه اقامت کوتاه در اين کشور دارند. در ۱۹۹۰، حدود ۸۰،۰۰۰ جهانگرد از طريق هوائى وارد بليز شدند. بيشتر جهانگردان از ايالات متحده آمريکا، کانادا، و تعداد بسيار کمترى از بريتانيا و ساير کشورهاى اروپائى هستند.

جهانگردى در بليز بر ساحل و تفريحات دريائى متمرکز بوده است و هنوز هم هست و کشور داراى آب ‌و هواى دلپذير نيمه‌استوائى است. ورزش ماهيگيرى و غواصى به‌خصوص طرفدار دارند. توسعه اصلى جهانگردى در آمبرگريس کاى و در شهر اصلى سان‌پدر و نزديک آن متمرکز است. اخيراً اين کشور جهانگردى طبيعت را نيز، به‌خصوص بر شالودهٔ کوه‌هاى تماشائى و حيات‌وحش منطقه جنوبى کشور، توسعه داده است. بخشى مناطق حفاظت‌شدهٔ زمينى و دريائى نيز مشخص شده‌اند. به‌علاوه بليز داراى چند محل باستان‌شناختى ماياها است که بعضى از آنها قابل دسترسى هستند و جهانگردان به ديدن آنها مى‌روند. مسير مايائى (لاروتا مايا)چندين محل مايائى را در بليز با آنهائى که در کشورهاى نزديک مکزيک، گواتمالا، هندوراس و ال‌سالوادور وجود دارند متصل مى‌کند. اين مسير يک شبکهٔ جاده‌اى ۲۴۰۰ کيلومترى از محل‌هاى باستان‌شناختى دسترس‌پذير را در آمريکاى‌ مرکزى تشکيل مى‌دهد.

مطالعهٔ برنامه‌ريزى آمبرگريس کاى رويکرى جامع به برنامه‌ريزى براى يک اجتماع جزيره‌اى تفريحگاهى دارد. تأکيد بر حفظ شکل کوچک و عادى اجتماع قرار داده شده است، در حالى‌که کماکان افزايش چشمگير جهانگرد و جمعيت مقيم را نيز مدنظر دارد. طرح به‌درستى تلاش نمى‌کند تا از توسعه تفريحگاه سازمان‌يافته‌تر در جاهاى ديگر تقليد کند. آمبرگريس محيطى متمايز به ساکنان عرضه مى‌دارد، که بخش‌هائى از بازار خاص را نيز راضى مى‌کند، و اشتباه خواهد بود که سعى شود اين حال و هواى خاص تغيير يابد. با وجود اين، اين رويکرد اشاره بر توسعه بسيار کنترل‌شده در مقابل تقاضاى به سرعت رشد يابندهٔ بازار دارد.

توسعه کنترل‌شده در آمبرگريس قابل دستيابى است زيرا بليز فرصت کافى براى توسعه ساير ناحيه براى جهانگردى در جاهاى ديگر کشور، مبتنى بر ساحل، دريا، طبيعت، و ذخاير باستان‌شناختى توريستي، دارد. توسعه جهانگردى در جاهاى ديگر چندين مزيت دارد - تنوع بخشيدن به محصول جهانگردى و بازارهاى توريستى - پراکندن وسيع‌تر منافع اقتصادي، و ايجاد انگيزه‌ها براى حفظ مناطق طبيعى و محل‌هاى باستان‌نشاختي.

در فرآيند برنامه‌ريزي، طرح تمام عوامل مؤثر لازم را بررسى مى‌کند - محيط طبيعي، الگوهاى کاربرى زمين براى امور شهرى و جهانگردي، جامعه و اقتصاد، و زيربنا در طرح توجهى فوق‌العاده به ضرورت‌هاى حفاظت‌شده است. اين امر مهم هم براى موفقيت جهانگردى و هم براى منافع ساکنان حائزاهميت است. از اصول دقيق برنامه‌ريزى براى متمرکز ساختن محل‌هاى اقامت و اسير تسهيلات توريستى در برخى ناحيه‌ها و نيز تقويت توسعه شهرى استفاده شده است. توسعه متعاقب يک شهر جديد در مرکز جزيره به جذب جمعيت اضافى کمک خواهد کرد، در حالى‌که بافت محکم سان‌پدرو حفظ خواهد شد. ايجاد کنترل‌هائى دربارهٔ اندازهٔ حداکثر هتل‌هاى جديد و دربارهٔ ويژگى توسعه، نظير حدود ارتفاع، روش‌هاى مناسبى هستند. اين کنترل‌ها مى‌توانند به حفظ ويژگى کوچک بودن اجتماع و توسعه جهانگردى هر دو کمک کنند.

اين طرح ساز و کارهاى خاص اجرائى و رويه‌هائى را که بايد تعقيب شوند تعيين مى‌کند. در بخش ضميمه اين طرح، با ارائه مقررات قانونى براى طرح برنامه‌ريزى آمبرگريس کاي، به دولت، قانونى دقيق عرضه مى‌شود که اگر بخواهد مى‌تواند آن را مستقيماً از گزارش بپذيرد. کنترل و مديريت دائمى توسعه براى دستيابى به مفاهيم و توصيه‌هاى طرح ضرورى خواهد بود.