قلمرو جامعه‌شناسی

جامعه‌شناسى علمى است که حيطه نظر آن زندگى انسان است، به‌همين جهت قلمرو آن بسيار وسيع و گسترده مى‌باشد و به‌دليل همين قلمرو وسيع 'پديده‌هاى اجتماعي' است که هر فرد يا گروهى از جامعه‌شناسان در زمان و مکان معينى به بخشى يا جنبه‌اى از اين حيطهٔ گسترده توجه نشان داده و با انتخاب رشته خاص از جامعه‌‌شناسى سعى کرده است موضوع ويژه‌اى را مطالعه کنند. چنانکه براى جامعه‌شناس شهري، موضوع جامعه‌شناسي، روابط اجتماعى و پديده‌هاى وابسته به آن است که در درون شهرها شکل مى‌گيرد و براى جامعه‌شناس روستائي، موضوع جامعه‌شناسي، شکل زندگى روستائى و روابط اجتماعى و سنتى حاکم بر آن، معيشت و وضعيت اقتصادى و توليدى و کشاورزى جامعه روستا است.

همچنين گروه زيادى از جامعه‌شناسان، زمينه اصلى مطالعات خود را، خانواده، آموزش و پرورش، اقتصاد، روابط صنعتي، کار و شغل و ... دانسته‌اند که اکنون براى نمونه، برخى از موضوعات و مسائل اجتماعى را که در قلمرو مطالعات جامعه‌شناسى قرار دارند ذکر مى‌کنيم.

اين موضوعات عبارت هستند از:

- پديده‌ها و نهادهاى اجتماعى مانند: اقتصاد، خانواده، آموزش و پرورش، حکومت و سياست، دين و مذهب، اخلاق و پديده‌هاى ناشى از رفتارهاى جمعي.

- کنش و واکنش اجتماعي، روابط متقابل بخش‌‌هاى جامعه و تقسيم کار اجتماعي

- پديده‌هاى مربوط به شکل خارجى و مادى جامعه‌ انساني

- حرکات جمعيت در رابطه با علل اجتماعى آن

- قشرها، طبقات اجتماعى و خصوصيات و موقعيت آنها

- رابطه انسان با محيط مسکونى و اثر متقابل عوامل اجتماعى و اکولوژيک

- گروه‌‌هاى اجتماعى به اشکال و صور مختلف

- آداب و رسوم و عادات جمعي

- روابط و مناسبات بين‌المللى

- ارزش‌ها و هنجارهاى اجتماعي

- تغييرات اجتماعي

- کوچ‌نشيني، روستانشيني، شهرنشيني

- انحرافات اجتماعي

- اوقات فراغت

- فرهنگ و روابط بين فرهنگ‌هاى متفاوت

- علل جنبش‌ها و انقلاب اجتماعى

- مسائل کشورهاى جهان سوم و پيشرفته

- ساخت‌هاى اجتماعي

- توسعه شهر و شهرنشينى

- ارتباطات اجتماعي

اينها و بسيارى موضوعات و مسائل ديگر همه و همه در قلمرو جامعه‌شناسى است که جامعه‌‌شناسان غالباً يک يا چند مورد را مورد مطالعه قرار مى‌دهند.