سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

جدول تولید تعداد تقریبی بذر توسط یک تک بوتهٔ علف هرز


علف‌هاى هرز قادر هستند تعداد بسيار زيادى بذر توليد کنند. بعضى علف‌هاى هرز قادر هستند ده‌ها هزار بذر در هر بوته توليد کنند. در حالى‌که گياهان زراعى تنها چند درصد بذر توليد مى‌کنند. علاوه بر اين،گياهان زراعى تقريباً هميشه برداشت مى‌شوند بنابراين تعداد کمى بذر روى زمين باقى مى‌ماند. از طرف ديگر علف‌هاى هرز برداشت نمى‌شوند (به غير از موارد استثنائي) لذا بذر آنها که اغلب زودتر از گياه زراعى مى‌رسد مجدداً به خاک برگشته و در زمان مناسب جوانه مى‌زند.
   جدول توليد تعداد تقريبى بذر توسط يک تک بوتهٔ علف هرز
اويارسلام ۲۴۰۰ ترشک ۴۰،۰۰۰
علف هفت‌بند پنسيلوانيا ۳۰۰۰ خرفه ۵۲،۰۰۰
سوروف ۷۰۰۰ سلمه ۷۲،۰۰۰
دم روباهى کبير ۱۰،۰۰۰ اروا ۸۲،۰۰۰
امبروسيا ۱۵،۰۰۰ تاج خروس ريشه قرمز ۱۱۷،۰۰۰
گاوپنبه ۱۷،۰۰۰ تاجريزى سياه ۱۷۸،۰۰۰
تاتوره ۲۳،۴۰۰ اشنياف ۲۰۰،۰۰۰
کيسه کشيش ۳۸،۵۰۰ ارزن وحشى ۵۰۰،۰۰۰
بعضى از گياهان زراعى نسبتاً قوى همچون ذرت اگر کامل برداشت نشوند در فصل بعدى پس از کشت سويا همچون يک علف هرز عمل مى‌کنند. البته بذرهاى ذرت دورهٔ خواب کوتاهى داشته و در خاک نيز عمر کمى دارند. بنابراين مشکل ذرت به‌عنوان يک علف هرز موقتى خواهد بود.
تعداد بذرهاى علف‌هاى هرز موجود در خاک‌هاى زراعى بسيار زياد است و گاه تا ده‌ها ميليون بذر در هر هکتار بالغ مى‌شود. در کرت‌هائى که ۱۶۸ گياهچه علف هرز در هر متر مربع (۱۶ ميليون در هکتار) وجود داشت، پس از نمونه‌گيرى از خاک آنها ۱۳۰۰ بذر علف هرز در هر متر مکعب شمارش شد با توجه به اين ارقام تعداد بذر علف‌هاى مدفون شده تا عمق ۱۵ سانتى‌متر خاک در يک هکتار را مى‌توان بالغ بر ۶۰۰ ميليون ذکر کرد. گرچه تمامى بذرهاى يافت شده در خاک ممکن است زنده نباشند اما اين ذخيرهٔ عظيم باعث مى‌شود هر زمانى‌که‌ خاک جابه‌جا شود، علف‌هاى هرز سريعاً جوانه بزنند. علف‌هاى هرز در لايه‌هاى فوقانى خاک‌هاى شخم‌نخورده بسيار زياد است.
توليد بذر فراوان اين امکان را به علف‌هاى هرز مى‌دهد که حداقل بخشى از آنها در مقابل کمبود مواد غذائي، شخم‌هاى مکرر و علف‌کش‌ها مقاومت کرده و باقى مى‌مانند. طى مطالعاتى که در مينه‌سوتا به‌منظور ارزيابى اثرات شخم‌هاى متفاوت و سيستم‌هاى کشت بر روى تعداد بذرهاى گاوپنبه انجام گرفت، مشخص گرديد که حتى پس از ۵ سال کشت مداوم ذرت، استفاده از علف‌کش‌هاى قبل از سبز شدن (Pre-emergence) وجين دستى علف‌هاى هرز و شخم عميق پائيز ۸۰ درصد از بذرهاى اصلى يا تقريباً ۸۵ درصد بذر امکان رشد تا مرحلهٔ بلوغ را پيدا کند حدود ۱۷،۰۰۰ بذر توليد کرده و مى‌تواند يک حملهٔ مجدد را تدارک ببيند.
   بذر توليدعلف‌هاى هرز در شرايط نامطلوب
علف‌هاى هرز موفق قادر هستند در شرايط مطلوب حاصلخيزى زمين، دماى پائين، کمبود آب، فصل رشد کوتاه و حتى پس از چيده شدن بذر توليد کنند. در ايالت اينديانا علف‌هاى هرزى همچون دم روباهي، توق، سلمه (Chenopedium album) و تاتوره مى‌توانند حتى در اواسط شهريور جوانه زده و تا قبل از اولين يخبندان بذرهاى زنده توليد کنند.
اغلب علف‌هاى هرز قطع شده از زير محل قطع شده مجدداً جوانه زده، شاخه‌هاى جديد توليد مى‌کنند و نهايتاً گل مى‌دهند. طى مطالعه‌اى در پوردو، دم روباهى کاشته شده در اواسط ارديبهشت حتى اگر در اواسط شهريور (بعد گلدهي) چيده شود مى‌تواند به مقدار کمترى بذرهائى با قوهٔ ناميه ۷۸% توليد کند.
قطع کردن مداوم علف‌هاى هرز قبل از گلدهى مانع از تشکيل بذر مى‌شود اما انجام اين عمل در مرحلهٔ گلدهى اغلب بسيار دير است. پس از گرده‌افشانى بسيارى از علف‌هاى هرز به سرعت بذر توليد مى‌کنند براى مثال گياه تاتارى خميده (Carduus nutans) ، هشت روز پس از گرده‌افشانى بذر توليد مى‌کند،حال آنکه پيچک ، سورگوم (Sorghum bicolor) و فرفيون (Euphorbia esculla) ده تا پانزده روز پس از گرده‌افشانى بذر توليد مى‌کنند. اين فواصل زمانى آن‌قدر کوتاه است که ممکن است در يک جمعيت گياهي، بعضى در مرحلهٔ گلدهى بوده و تعدادى در مرحلهٔ رسيدن کامل به سر برند. نتايج مطالعات نشان مى‌دهد زمانى‌که علف‌هاى هرزى چون خارلته (Cirsium arvense) و زلف پير (Senecio spp) در مرحلهٔ گلدهى چيده شوند، داراى بذرهاى زنده و فعال هستند.


همچنین مشاهده کنید