فرصت و فعالیت اوقات فراغت

تنوع فعاليت‌ها، رفتار و اعمالى که مى‌توان اوقات فراغت به‌شمار آورد در مواقعى که بخواهيم موضوع را از نظر توزيع فضائى بررسى کنيم، مشکلاتى پيش مى‌آورد. افزون بر حوزه‌هاى سنتى مانند ميدان‌هاى بازي، مراکز ورزشى يا سالن‌هاى تجاري، رشتهٔ گسترده‌اى از کاربردهاى نقاط و زمين را بايد بررسى کرد که بسيارى از آنها به‌طور آشکار يا به تنهائى عملکرد يگانه‌اى از اوقات فراغت نيست. جذابيت‌هاى پياده‌روها در مراکز شهري، جايگاه‌هاى تماشاى هواپيما در نزديکى فرودگاه‌هاى عمده، يا سوپرمارکت‌هاى عظيم، واقع در بيرون از شهرها را بايد با نمونه‌هاى سنتى‌تر مانند پارک‌هاى شهر يا ساختمان‌هاى ويژهٔ بولينگ در نظر گرفت. بسيارى از نقاط، براى چند نوع فعاليت استفاده مى‌شود و گاه اين فعاليت‌ها با همديگر برخورد پيدا مى‌کنند.

به‌علت تقسيمات اجتماعى و نابرابرى‌ها همهٔ فعاليت‌ها به‌طور مساوى در دسترسى همهٔ افراد قرار ندارد. يکى از موضوعات بنيادى که بايد به هنگام بررسى انگارهٔ فضائى فعاليت‌ اوقات فراغت در نظر گرفت اين است که تعيين کنيم، آيا آنها نشان‌دهندهٔ گزينش آزاد افراد هستند يا بازتاب آنچه به‌طور مؤثر در اختيار آنها قرار دارد و اينکه آيا اين تسهيلات محلى قابل پذيرش، باز يا در محدودهٔ دسترس قرا دارد. انگارهٔ موجود تسهيلات مى‌تواند اوقات فراغت را فراهم آورد، ليکن در عين حال ممکن است به‌عنوان محدوديت عمل کند و نشان‌دهندهٔ رفتار محلى اوقات فراغت و بازتاب آزادانهٔ آن باشد. بنابراين بيان فيزيکى انواع اوقات فراغت در محيط به هر شکل مرور فعاليت يا به‌کارگيرى تسهيلات عامل مهمى است.

على‌رغم اين دشوارى‌ها پيشگوئى انگارهٔ کلى کاربردهاى اوقات فراغت با اشکال به‌خصوص، مانند خريد کردن يا رفتن به تئاتر که در نواحى شهرى به‌طور واضح ديده مى‌شود يا نمونه‌هاى ديگرى مانند اسب‌سوارى يا گردشگرى که فقط در نواحى روستائى امکان‌پذير است غير ممکن نيست. تنوع تدارک بازتاب تنوع تاريخى و معاصر در شيوهٔ زندگى در جوار همسايگان، مراحل مختلف زندگي، صرف انرژى و علائق است. اين انحرافات را ممکن است عامل زمان تقويت کند از اين روى که بسيارى از خانوارها محل زندگى خويش را براساس وجود امکانات تفريحى در آن محل بر مى‌گزينند. فضاى باز و سرسبزى از مدت‌ها پيش انگيزه‌هاى توانمندى براى آنهائى بوده است که مى‌توانند محل زندگى و حول و حوش آن را خودشان انتخاب کنند يا تا اندازه‌اى در اين موارد حق انتخاب دارند. بدين ترتيب، در دسترس بودن تسهيلات اوقات فراغت را بايد به‌‌عنوان بازتاب و تقويت‌کنندهٔ گسترده‌تر انگاره‌هاى اجتماعى که بافت کلى زندگى اجتماعى را تشکيل مى‌دهند به‌شمار آورد.

اوقات فراغت روزبه‌روز بيشتر بر خانه متمرکز مى‌شود. تماشاى تلويزيون يگانه و فراگيرترين سرگرمى خانگى شده است. بنابراين کيفيّت، ماهيت و توزيع نقاط مسکوني، محيط اصلى هرگونه تجزيه و تحليل معاصر اوقات فراغت را تشکيل مى‌دهد (براى آگاهى از بررسى‌هاى جديد در مورد انگاره‌بندى اجتماعى شهرها به‌وسيلهٔ رده‌هاى اجتماعي، قوميت شيوهٔ زندگى و مرحلهٔ زندگى به کتاب‌هاى جانسون Johnson) ۱۹۸۴) و ناکس، Knox) ۱۹۸۷) مراجعه نمائيد.

رابطهٔ در حال دگرگونى بين کار و اوقات فراغت که پيش از اين مورد بحث قرار گرفت، يکى ديگر از جنبه‌هاى متوازى فضا به‌حساب مى‌آيد. از سدهٔ نوزدهم خانه به محل کار به‌طور فزاينده‌اى از همديگر مجزا شده است و اين فاصلهٔ فضائى و فزونى اوقات فراغت متمرکز بر خانه را بايد مورد توجه قرار داد. روند در حال افزايش تغيير محل کار و فرصت‌هاى اوقات فراغت و امکان ريز فن‌آورى براى کمک به انجام کارهاى خانه هيچ ‌کمکى به ساده‌تر کردن انگاره‌هاى کار و اوقات فراغت نکرده است. در واقع تنوع اشکال اوقات فراغت و ارتباط نزديک آنها به طرق چند منظورهٔ مرکب با طيفى از کاربردهاى مسکونى و تجارى بدين مفهوم است که لازم است تسهيلات اوقات فراغت را در بافت انگاره‌هاى کلى کاربرد زمين بررسى کرد نه به‌عنوان بُعد منفرد و مجزاء از کاربردهاى شهرى و منطقه‌اى زمين.