|
|
|
|
اگرچه چشم به‌طور کلى در حدود سن ده سالگى به اندازهٔ نهائى خود مى‌رسد ولى عدسى به رشد خود ادامه مى‌دهد. در اين جريان عدسى به‌تدريج قابليت ارتجاع خود را از دست مى‌دهد و در نتيجه تمرکز روى اشياء نزديک مشکل مى‌شود. اين عارضه به پيرچشمى معروف است. اگرچه اين اختلال اغلب با دوربينى اشتباه مى‌شود ولى در پيرچشمى انحناء قرنيه و طول چشم ممکن است طبيعى باشد. تنها عدسى معيوب است زيرا قادر نيست انحناء آن را به اندازهٔ کافى براى تمرکز اشياء نزديک افزايش دهد. پيرچشمى يک پديده طبيعى در اثر افزايش سن است و معمولاً در اوايل يا اواسط دههٔ پنجم زندگى جلب توجه مى‌کند.
|
|
|
در صورت ابتلاء به پيرچشمى بايد براى خواندن کتاب آن را با دست کشيده شده بگيريد و احتمالاً خواندن خطوط ظريف دفتر تلفن نيز براى شما مشکل خواهد شد. گاهى ممکن است دچار خستگى و سردرد شويد.
|
|
|
|
|
اگر مشکل ديگرى در بينائى نداريد، عينک‌هاى مطالعهٔ معمولى که بدون نسخه فروخته مى‌شود معمولاً براى اصلاح پيرچشمى کافى است. اينها عينک‌هاى سادهٔ ذره‌بينى هستد. چون ديد دور نياز به اصلاح ندارد مى‌توانيد عينک را بعد از اتمام کارهاى نزديک برداريد يا اينکه مى‌توانيد نيمه عدسى‌ها را خريدارى کنيد و براى ديد دور از بالاى عدسى تحتانى نگاه کنيد.
|
|
|
هنگام انتخاب عينک مطالعه چند عدد از آنها را امتحان کنيد. آنها معمولاً از شمارهٔ ۰۰/۱ + (بزرگنمائى کم) تا ۰۰/۴ + (بزرگنمائى زياد) شماره‌گذارى شده‌اند. کارت همراه عينک را بخوانيد تا مطمئن شويد که براى نياز بينائى خود بهترين عينک را انتخاب کرده‌ايد. از شمارهٔ پائين شروع کنيد و درجه بزرگنمائى را در حالى که کارت را در فاصله‌اى نگه داشته‌ايد که در نور مناسب اتاق به راحتى قابل خواندن است، افزايش دهيد. با افزايش قدرت عينک مطالعه محدوده مفيد بينائى شما (فاصله‌اى که مى‌توانيد مطالب خواندنى را با حفظ تمرکز حرکت دهيد) کاهش مى‌يابد.
|
|
|
اجازه بدهيد متذکّر شوم که خريد عدسى‌هاى آماده جانشينى معاينه توسط چشم‌پزشک (پزشکى که در زمينه اندازه‌گيرى و اصلاح بينائى و تشخيص و درمان بيمارى‌هاى طبى و جراحى چشم آموزش ديده است) يا متخصص بينائى‌سنجى (يک متخصص غيرپزشک که براى معاينه چشم‌ها و اصلاح اختلالات بينائى از طريق ساختن عينک و عدسى‌هاى تماسى آموزش ديده است) نمى‌شود. با افزايش سن معاينهٔ منظم چشم‌ها از نظر آب سياه و ساير بيمارى‌هاى چشم اهميت دارد (مطالب زير را ببينيد). براى افراد جوان و بدون مشکل بينائى معاينهٔ هر دو سال يک‌بار معمولاً کافى است. به‌علت اينکه شيوع آب سياه و ساير بيمارى‌هاى چشم با افزايش سن بيشتر مى‌شود معاينه سالانه توسط چشم‌پزشک بعد از ۴۰ سالگى شديداً توصيه مى‌شود. کسانى‌که از عدسى تماسى استفاده مى‌کنند بايد حداقل سالانه معاينه شوند. اگر دچار تارى ديد، چشم درد، تغيير در ظاهر چشم‌ها يا ساير علائم شديد، بايد فوراً به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
|
|
|
افرادى که دچار نزديک‌بيني، دوربينى يا آستيگماتيسم هستند معمولاً با افزايش سن نمى‌توانند تنها با استفاده از عينک مطالعه مشکل خود را حل کنند. در عوض اغلب بايد از عدسى‌هاى دوکانونى و چندکانونى که به‌شکل عينک يا عدسى‌هاى تماسى تجويز مى‌شود، استفاده کنند. استفاده از عدسى‌هاى تک‌چشمى به‌طور فزاينده‌اى شيوع يافته است. با روش تک‌چشمى يک عدسى تماسى براى ديد نزديک و ديگرى بارى ديد دور کار گذاشته مى‌شود. مغز به‌سرعت فرا مى‌گيرد که بارى هر فاصلهٔ مشخص کدام چشم را به کاربرد و تصوير چشم ديگر را ناديده بگيرد. کارکرد مغز چه‌قدر شگفت‌انگيز است!
|
|
|
|
|
تنبلى چشم عارضه‌اى بدون علت شناخته شده است که در آن بينائى يک چشم به‌وضوح کاهش مى‌يابد. بنا به عللى مغز قادر به ثبت تصويرهاى يک چشم نيست يا از ثبت آن امتناع مى‌کند. تنها ديد مرکزى مبتلا مى‌شود و ديد محيطى سالم باقى مى‌ماند. اين عارضه احتمالاً از زمان تولد شروع مى‌شود و در حدود سن سه سالگى قابل کشف است. اين عارضه ۲ تا ۴ درصد جمعيت را مبتلا مى‌کند. بروز تنبلى چشم بعد از سن شش سالگى نادر است. به همين علت معاينهٔ چشم کودک توسط متخصص معمولاً در سن ۳ تا ۴ سالگى و مجدداً در حدود سن ۱۳ سالگى هنگامى‌که نزديک‌بينى ممکن است پديد آيد، اهميت دارد. تنبلى چشم اغلب با انحراف چشم همراه است. کودکان مبتلا به تنبلى چشم معمولاً ديد يک چشم را ترجيح مى‌دهند و گاهى با اشيائى که در طرف چشم مبتلا قرار دارند برخورد مى‌کنند.
|
|
|
|
|
تنبلى چشم بايد زود درمان شود زيرا هر چه اين عارضه ديرتر درمان شود چشم نسبت به بهبودى بينائى از دست رفته مقاوم‌تر مى‌شود. عدسى‌هاى اصلاح‌کننده، منشورها، عدسى‌هاى تماسى و بينائى درمانى در اين مورد به‌کار مى‌روند. در بينائى درمانى از روش تمرين چشم براى تقويت چشم تنبل‌شده و هماهنگى بينائى آن با چشم سالم استفاده مى‌شود. گاهى بستن چشم سالم با چشم‌بند مغز را براى ثبت ديد مرکزى چشم تنبل‌شده تحريک مى‌کند.
|
|
|
|
|
در انحراف چشم که به چشم‌هاى متقاطع نيز معروف است ديد دو چشم بر هم منطبق نيست. در برخى موارد يک چشم مستقيماً به‌طرف جلو نگاه مى‌کند در حالى‌که ديگرى به‌سمت مقابل بينى (ديد جداري) يا به‌طرف بينى (ديد متقاطع) چرخيده است. در ساير موارد يک چشم ممکن است نسبت به ديگرى به طرف بالا يا پائين نگاه کند (عدم انطباق عمودي)، علت اين عارضه ضعف يک يا چند عضلهٔ حرکتى چشم است.
|
|
|
والدين اغلب در سنين ۲ يا ۳ سالگى متوجه عدم انطباق در وضعيت چشم‌هاى کودک مى‌شوند. شايع‌ترين علامت، تمايل انحراف يک چشم است در حالى‌که چشم ديگر روى هدف متمرکز شده است. در انحراف چشم مغز اغلب تصوير شم منحرف را ناديده مى‌گيرد، ولى گاهى به تناوب از هر دو چشم استفاده مى‌کند.
|
|
|
انحراف چشمى که در بزرگسالى پديد آيد معمولاً از ساير اختلالات مثل بيمارى قند، فشار خون بالا، يا تحليل عضلانى سرچشمه مى‌گيرد و منجر به دوبينى مى‌شود.
|
|
|
|
|
انحراف چشم در کودکى توسط عدسى‌هاى مخصوص و تمرين چشمى درمان مى‌شود. در برخى موارد عمل جراحى براى کوتاه کردن عضلات چشم ممکن است ضرورى باشد. درمان بايد زود شروع شود زيرا اين عارضه با گذشت زمان بدتر مى‌شود در درمان جديد انحراف چشم از تزريق سم بوتولين (botulin) به‌داخل عضلات چشم براى شل کردن آنها و غلبه بر انحراف چشم استفاده مى‌شود.
|
|
|
اگر در بزرگسالى دچار انحراف چشم شديد به پزشک مراجعه کنيد تا علل زمينه‌اى را بررسى کند. اغلب درمان علت زمينه‌اى دوبينى را درمان خواهد کرد تا اصلاح شدن وضعيت از متصدى داروخانه براى جلوگيرى از دوبينى يک چشم‌بند خريدارى کنيد.
|
