کم‌خونی ناشی از عدم تولید (کم‌خونی آپلاستیک)

در کم‌خونى ناشى از عدم توليد واقعي، توليد کليهٔ عناصر مغز استخوان مثل سلول‌هاى قرمز، سلول‌هاى سفيد و پلاکت‌ها کاهش مى‌يابد. با اين حال شرايطى نيز وجود دارد که در آن تنها توليد يک‌نوع سلول کاهش مى‌يابد، مثل کاهش توليد گرانولوسيت‌ها که به آن آگرانولوسيتوز (Agranloctytosis) گويند.

دلايل بسيارى براى کم‌کارى استخوان وجود دارد که عبارتند از: پرتوتابي، سموم، و داروها. تعدادى از آنتى‌‌بيوتيک‌ها نيز مى‌توانند در افراد خاص کم‌خونى ناشى از عدم توليد ايجاد کنند. دليل اين نوع کم‌خونى اغلب مشخص نيست که در اين صورت به آن کم‌خونى ناشى از عدم توليد بدون علت (ايديوپاتيک) گفته مى‌شود.

علائم

علائم به سه دستهٔ عمدهٔ تقسيم مى‌شوند که هرکدام مربوط به کاهش توليد يکى از انواع اصلى سلول‌هاى مغز استخوان است. کاهش توليد سلول‌هاى قرمز باعث کم‌خونى مى‌شود که با ضعف، خستگى و رنگ‌پريدگى همراه است. کاهش توليد سلول‌هاى سفيد موجب مستعد شدن به عفونت مى‌شود. کاهش توليد پلاکت‌ها مى‌تواند منجر به کبودشدگى و خونريزى گردد (به مبحث کمبود پلاکت مراجعه کنيد).

درمان

هنگامى که گمان مى‌رود دارو مسبب کم‌خونى ناشى از عدم توليد است، قطع داور ممکن است مشکل را کاملاً برطرف کند. کم‌خونى و خونريزى با تزريق فرآورده‌هاى خونى مناسب درمان مى‌شوند. عفونت با آنتى‌بيوتيک‌ها درمان مى‌شود. در برخى موارد پيوند مغز استخوان به‌ويژه در افراد جوان‌تر بهترين امکان بهبودى را فراهم مى‌کند. در افراد سالخورده تزريق گلوبولين (گلوبولين يک‌نوع از پروتئين‌هاى خون است -م). اسبى ضد سلول‌هاى تيموس يا سيکلوسپورين٭ ممکن است به تحريک مغز استخوان کم‌کار کمک کند.

٭ سيکلوسپورين يکى از داروهائى است که براى تضعيف سيستم ايمنى بدن به‌خصوص در پيوند اعضاء به‌کار مى‌رود - م.