ضایعات قطعه‌ای در مصرف‌کنندگان سیگار

اگرچه لب‌ها شاخص‌هاى اصلى چهره و از عوامل مهم توليد صوت هستند ولى در واقع از اشکال اختصاصى پوست محسوب مى‌شوند. لب‌ها در محل اتصال بين پوست صورت و لايهٔ مخاطى پوشش دهان قرار دارند. اکثر اختلالات پوست لب‌ها را نيز گرفتار مى‌کنند (مبحث پوست را مشاهده کنيد). مباحثى که در اين قسمت بررسى مى‌شوند به اين دليل انتخاب شده‌اند که فوق‌العاده شايع هستند و مستلزم توجه خاص مى‌باشند.

تورم لب‌ها

تورم لب‌ها يکى از تظاهرات واکنش‌هاى حساسيتى است که خيز عروقى (آنژيوادم) خوانده مى‌شود (به مبحث حساسيت مراجعه کنيد). اين عارضه معمولاً با خس‌خس سينه، بثورات جلدى و ساير تغييرات پوستى ويژهٔ واکنش‌هاى حساسيتى همراه است. اين تورم معمولاً بعد از درمان با آنتى‌هيستامين‌هاى خوراکى مثل کلرفنيرامين مالئات (کلرترى‌متون) به مقدار ۴ ميلى‌گرم هر ۶ ساعت، برطرف مى‌شود. بررسى درمان حساسيت را مشاهده کنيد.

تبخال

تبخال بثورات جلدى کوچکى است که در طول حاشيهٔ بخش قرمز رنگ لب‌ها بروز مى‌کند. اين عارضه معمولاً در اثر ويروس تبخال ساده (هرپس سمپلکس) نوع ۱ ايجاد مى‌شود. تبخال به‌دليل پديد آمدن بعد از يک بيمارى تب‌دار به اين نام خوانده مى‌شود ولى گاهى بعد از خراشيدگي، آفتاب‌سوختگي، حساسيت غذائي، يا صرفاً اضطراب بروز مى‌کند.

تبخال معمولاً بعد از چند ساعت احساس سوزش و خارش در اطراف دهان ظاهر مى‌شود. بعداً يک ناحيهٔ قرمز نزديک حاشيهٔ لب‌ها ايجاد مى‌شود که به تاول‌هاى کوچکى تبديل مى‌شود. وقتى اين تاول‌ها ترکيد رويه مى‌بندد و بعد از دوره‌اى حدود يک هفته بهبود مى‌يابد. در موارد نادر عفونت تبخالى ممکن است در ابتدا با تب و زخم‌هاى داخل دهان همراه باشيد.

تبخال در مراحل اوليه مسرى است. اين بيمارى مى‌تواند از طريق تماس مستقيم مثل بوسيدن گسترش يابد ولى ظروف آشپزخانهٔ مشترک و دست دادن باعث انتقال آن نمى‌شود.

درمانى براى تبخال وجود ندارد ولى پترولاتوم و ساير مرهم‌هائى که در داروخانه‌ها در دسترس است، باعث تسکين مى‌وشند و از ايحاد شکاف و خونريزى جلوگيرى مى‌کنند. زخم‌ها را با شستشوى ملايم با آب و صابون تميز نگه داريد. داروهاى تجاى تاول اثرى غير از نرم کردن پوست ندارند ولى احتمالاً ضررى نيز ندارند. آرايش بيش از حد براى پنهان کردن ضايعات ممکن است ترميم را به تأخير اندازد، بنابراين بهتر است آنها را در معرض هوا قرار داد و ناراحتى مختصرى را که ايجاد مى‌کنند، تحمل کرد.

بعد از ايجاد تاول ويروس‌هاى تبخال داخل سلول‌هاى عصبى ناحيه مى‌شوند و در آنجا به‌صورت نهفته باقى مى‌مانند. با اين حال اين ويروس‌ها مى‌توانند به شکل ادوارى مثلاً هنگام صدمه ديدن ناحيه‌اى که در آنجا جايگزين شده‌اند يا وقتى دستگاه ايمنى در اثر سرماخوردگى يا آنفلوانزا مورد حمله قرار مى‌گيرد، تظاهر پيدا کنند. اگر تبخال بعد از مواجهه با نور خورشيد بروز کرد از کرم‌هاى ضد آفتاب شمارهٔ ۱۵ يا بالاتر استفاده کنيد. اگر اين ضايعات عودکننده، متعدد و دردناک باشند، پزشک ممکن است يک داروى ضد ويروسى موضعى يا عمومى مثل آسيکلووير تجويز کند. کورتيکواستروئيدها نبايد مصرف شوند زيرا باعث گسترش اين ضايعات مى‌گردند. مصرف ويتامين‌هاى خوراکى شامل مقادير مساوى فلاوين فعال (ويتامين P) و اسيد اسکوربيک (ويتامين C) مرکبات (مثلاً مصرف کپسول‌هاى ۴۰۰ ميلى‌گرمى موانين C سه بار در روز به‌مدت سه روز) اگر با بروز اولين علائم آغاز شود، ممکن است به ميزان زيادى طول مدت وجود اين ضايعات را کاهش دهد.

شقاق لب (cheilosis)

شقاق لب شکاف و پوسته پوسته شدن خشک پوست حاشيهٔ بخش قرمز لب‌ها و گوشهٔ دهان است و نشانگر کمبود ريبوفلاوين (ويتامين B۲) مى‌باشد. اين عارضه با زخم داخل دهان و اطراف چشم‌ها نيز همراه است. علت آن کمبود پروتئين‌هائى است که در انواع لوبيا، شير، تخم‌مرغ، ماهى و گوشت يافت مى‌شود. شقاق لب ممکن است با تبخال اشتباه شود ولى عارضهٔ اول ديرتر بهبود مى‌يابد (بيش از دو هفته). براى درمان و توصيه‌هاى غذائى بايد با پزشک مشورت کنيد.

ضايعات قطعه‌اى در مصرف‌کنندگان سيگار

اين ضايعات سخت، قهوه‌اى رنگ و اغلب به‌شکل قطعه‌هاى پوسته پوسته هستند که در حاشيهٔ بخش قرمز رنگ لب پائين ايجاد مى‌شوند. اين ضايعات در کسانى که سيگار يا پيپ را در محلى در دهان خود قرار مى‌دهند شايع‌تر است. براى رديابى سرطان پوست بايد از اين ضايعات نمونه‌بردارى کرد. ضايعات قطعه‌اى بعد از ترک سيگار به مرور زمان ناپديد مى‌‌شوند ولى اين عارضه بايد تا بهبودى کامل توسط پزشک با دقت تحت‌نظر گرفته شود.

سرطان لب

سرطان لب تقريباً هميشه با سابقهٔ مصرف دخانيات همراه است. مبحث سرطان پوست را مشاهده کنيد.