درمان

نشانگان مفصل فکى گيجگاهى

مفصل فکى گيجگاهى باعث مى‌شود که فک پائين به‌شکل قابل انعطافى به جمجمه اتصال يابد. اختلالات واقعى مفصل فکى گيجگاهى معمولاً به ضربه‌هاى قبلى مربوط مى‌شود. علائم شايع عبارتند از: احساس درد در مفصل، ايجاد صداى غيرطبيعى هنگام باز و بسته کردن دهان، يا در رفتگى مفصل به‌دنبال خميازه کشيدن. علت بروز اين علائم ممکن است التهاب مفصل يا در رفتن صفحهٔ (ديسک) مفصلى باشد. تشخيص و افتراق بيمارى حقيقى مفصل از عارضهٔ شايع نشانگان مفصل فکى گيجگاهى (تحت عنوان نشانگان اختلال و درد عضلانى فاشيائى نيز شناخته مى‌شود) بايد توسط دندانپزشک انجام شود. براى التهاب مفصل فکى گيجگاهى معمولاً درمانى وجود ندارد. جراحى در موارد نادر براى در رفتگى صفحهٔ (ديسک) مفصلى ممکن است توصيه شود.

نشانگان مفصل فکى گيجگاهى يکى از موارد بدفرجام پزشکى است زيرا علت آن به‌خوبى مشخص نيست و در نحوهٔ درمان آن اختلاف نظر زيادى وجود دارد. افراد مبتلا به اين نشانگان، درد مبهمى دارند که در اطراف گوشى يک سمت متمرکز است و به فک، پشت سر و اغلب به گردن و عضلات شانه انتشار مى‌يابد. درد اغلب هنگام غذا خوردن يا بعد از خميازه کشيدن ايجاد مى‌شود. حرکت فک نيز محدود مى‌شود (فک طبيعى را مى‌تون به اندازهد عرض سه انگشت اول باز کرد). اکثر بميرن هنگام باز کردن فک يک صداى غيرطبيعى احساس مى‌کنند. در برخى بيماران اگر فک خيلى باز شود، قفل مى‌کند، اين علائم بسيار متنوع هستند و بدون دليل واضح عارض و برطرف مى‌شوند.

نشانگان مفصل فکى گيجگاهى در خانم‌ها شايع‌تر است و تصور مى‌شود که ناشى از فشارهاى عصبى باشد. تصور مى‌‌شود که علت درد فشردن فک‌ها به هم براى تخليهٔ فشار روحى يا سائيدن دندان‌ها به هم باشد. علت ديگر ممکن است به هم خوردن انطباق دندان‌ها باشد که در اثر از دست دادن يک دندان و جايگزين نکردن آن ايجاد مى‌شود. در برخى موارد عضلات جويدن فشار زيادى به دندان‌ها وارد مى‌کنند و باعث مى‌شوند که دندان آسياى عقبى به‌طرف فضاى خالى ناشى از دندان افتاده متمايل شود. در نتيجه عضلات جويدن دچار تنش، گرفتگى و انقباض مى‌شوند. رعايت مناسب بهداشت دندان و مراقبت منظم از دندان‌ها معمولاً از بروز اين مشکلات جلوگيرى مى‌کند.

درمان

درمان نشانگان مفصل فکى گيجگاهى بسيار متنوع است و نتايج آن رضايت‌بخش نيست. بسيارى از افرادى که مبتلا به اين عارضه هستند به پزشکان و دندانپزشکان زيادى مراجعه کرده‌اند و هر کدام از آنها توصيه‌هاى متفاوتى ارائه نموده‌اند زيرا تجربيات آنها دربارهٔ موارد مفيد و بى‌فايده در بيمار خود متفاوت است. از بين درمان‌هاى انتخابى مى‌توان از مسکن‌ها (مثلاً دو قرص آسپيرين چهار بار در روز)، داروهاى ضد التهابى (مثل ايبوپروفن)، داروهاى ضد اضطراب، يک صفحهٔ مخصوص گاز گرفتن براى سائيدگى دندان‌ها، مشاورهٔ روانپزشکي، روش‌هاى زيست بازتابي، تغيير در رژيم غذائي، و جراحى نام برد.

توصيهٔ من اين است که در صورت امکان از عمل جراحى خوددارى کنيد. بيش از ۸۰ درصد مورد نشانگان مفصل فکى گيجگاهى با اقدامات محافظه‌کارانه تسکين مى‌يابند. گاهى عدم انطباق شديد دندان يا فک ممکن است عاملى باشد که مى‌توان آن را با منظم کردن دندان‌هاى نامرتب (اُرتودنسي) و جراحى اصلاح کرد. اگر شما يکى از مبتلايان بداقبال نشانگان مفصل فکى گيجگاهى هستيد بهترين کار براى شروع اقدامات درمانى مراجعه به يک دندانپزشک خوب (محافظه‌کار) است. اگر جراحى توصيه شد در هر حال نظر پزشک ديگرى را جويا شويد. اين پزشک بهتر است يک متخصص مفصل فکى گيجگاهى در نزديکترين دانشگاهى که داراى طرح‌هاى دندانپزشکى يا پزشکى است، باشد.

اقدامات متعددى وجود دارند که شما خود قادر به انجام آنها هستيد. چون فشار روحى از علل معمول اين عارضه است سعى کنيد چند هفته وقت خود را در يک تفريحگاه آرام بگذرانيد. اگر اين اقدام غيرواقع بينانه است نقاط فشار اصلى را در زندگى خود مشخص کنيد و آنها را برطرف سازيد. ورزش منظم بهترين شيوهٔ ايجاد آرامش است. اوقات بيشترى را صرف دوستان خود و فعاليت‌هاى کم اضطراب کنيد.

سعى کنيد از عادات موجود در صورت خود آگاه شويد. اگر ناخن‌ها يا قسمت داخلى گونه‌هاى خود را مى‌جويد سعى کنيد اين عادات را ترک کنيد. در مورد عادات سائيدن دندان‌ها و فشردن فک‌ها به هم تأمل کنيد و از آنها بپرهيزيد. اگر بعد از بيدار شدن از خواب درد فک داريد، احتمالاً هنگام خواب دندان‌هاى خود را به هم مى‌سائيد. در مورد استفاده از صفحهٔ مخصوص گاز گرفتن که باعث کاهش سائيدگى دندان مى‌شود با دندانپزشک مشورت کنيد. اگر هنگام غذا خوردن دچار درد مى‌‌شويد، غذاهاى نرم را امتحان کنيد و غذاى خود را به تکه‌هاى کوچکتر تقسيم‌ کنيد. فک شما نياز به استراحت دارد. در مورد روش‌هاى زيست بازتابى و استفاده از خواب مصنوعى از پزشک نظرخواهى کنيد.

اگر درد بيش از چند روز ادامه يافت با دندانپزشک خود تماس بگيريد. اگر سردرد، سرگيجه، وز وز گوش، چشم درد، يا تارى ديد داريد به پزشک مراجعه کنيد.