پرگازی روده‌ها

گازى که از طريق راست روده دفع مى‌شود همواره براى ما به‌‌عنوان يک حيوان اجتماعى مشکل‌ساز بوده است. رومى‌ها حتى براى بخشايش دفع گاز در انظار عمومى قانونى وضع کردند. دفع گاز به مقدار کم مشکل اندکى ايجاد مى‌کند. دفع گاز در همه وجود دارد و ميزان متوسط آن حدود نيم ليتر در روز است (در صورت گياهخوار بودن بيش از اين است) با وجود اين گاز بيش از حد، ناراحت‌کننده است.

گاز عمدتاً از دو منبع منشاء مى‌گيرد: بلع هوا و تخمير غذاى هضم نشده توسط باکترى‌ها که باعث ايجاد گازهاى هيدروژن، دى‌اکسيد کربن، و متان مى‌شود. کليهٔ اين گازها بدون بو هستند. مقادير جزئى از گازهاى تخميرى مسئول ايجاد بوى مخصوص گاز شکم هستند. برخى غذاها به‌عنوان باددار شناخته شده‌اند که عبارتند از: انواع لوبيا، سبوس، گل‌کلم ايتاليائي، کلم دکمه‌اي، کلم‌پيچ، سيب کال، گل کلم، پياز و شير در کسانى که عدم تحمل نسبت به لاکتوز (لاکتوز قند موجود در شير است -م)، دارند.

درمان

اگرچه فرآورده‌هاى متعددى در بازار وجود دارد که گفته مى‌شود در کاهش نفخ مفيد هستند ولى تعداد کمى از آنها واقعاً مؤثر هستند. ادارهٔ دارو و غذا سايمتيکون را براى تسکين پرگازى روده تائيد کرده است ولى بسيارى از متخصصان شواهد علمى مناسبى براى تائيد تأثير آن نيافته‌اند. زغال فعال شده ممکن است مفيد باشد ولى بايد به مقدار زيادى مصرف شود (يک گرم قبل از مصرف غذاى باددار و يک گرم چهار ساعت بعد). پرهيز از غذاى باددار احتمالاً راحت‌تر از مصرف زغال است. توجه داشته باشيد که زغال ممکن است به ساير داروهائى که مصرف مى‌کنيد پيوند شود و به اين ترتيب در عمل آنها اختلال ايجاد کند. اگر مدت کوتاهى بعد از افزايش مصرف سبوس رژيم غذائى خود دچار نفخ شکم شديد، سعى کنيد مصرف سبوس را قطع کنيد و سپس مقدار آن را به‌تدريج تا ميزان دلخواه مصرف خود افزايش دهيد. اگر با همسر خود در يک‌جا مى‌خوابيد پشت خود را به سمت مقابل او بگردانيد.

مقدار زيادى از گاز توليد شده توسط تخمير باکتريائى در اثر خوردن کربوهيدرات‌هاى مرکب معروف به اليگوساکاريدها (کربوهيدارت‌هائى که از زنجيرهٔ کوتاهى از ساکاريدها تشکيل شده‌اند -م) که انسان فاقد آنزيم هضم‌کننده آنها است، ايجاد مى‌شود. با اين حال باکترى‌هاى ساکن در رودهٔ بزرگ داراى مقادير زيادى از اين آنزيم‌ها هستند و با ولع زياد از اين کربوهيدرات‌ها براى تغذيه استفاده مى‌کنند. در اين جريان مقادير زياد هيدروژن و دى‌اکسيدکربن ايجاد مى‌شود. اخيراً يک فرآوردهٔ تجارى به‌نام بينو (Beano) که حاوى مقادير متناسب و کافى از آنزيم‌هاى فوق‌الذکر است وارد بازار شده است. سازندگان اين فرآورده ادعا مى‌کنند که يک بار مصرف بينو قبل از خوردن خوراک لوبيا شما را از ناراحتى معمول بعد از غذا آسوده خواهد کرد. ممکن است اين ادعا درست باشد يا نباشد.

براى درد شکمى که گاهى با تجمع گاز همراه است، اقدامات چندى مى‌توان براى حرکت دادن گاز و کاهش انقباضات شکمى انجام داد. اگر درد در يک طرف شکم احساس مى‌شود، روى زمين يا تختخواب به همان سمت دردناک دراز بکشيد. براى حرکت دادن گاز در طول دورۀ برگ خود را به عقب و جلو حرکت دهيد . شکم خود را با دست آزاد خود مالش دهيد. کشيده شدن رودهٔ بزرگ در اثر فشار گاز باعث انقباضات و درد مى‌شود.