خصوصیات رفتاری (۵)

دفع ادرار (Urination)، و مدفوع (Defaecation)

دفع ادرار و مدفوع شترمرغ به‌صورت جداگانه و در حالت ايستاده صورت مى‌گيرد. براى دفع اين مواد، ابتدا بخش انتهائى روده از غلاف داخلى بيرون مى‌آيد، در اين حالت ناحيهٔ کلوآک شترمرغ ماده و اندام تناسلى شترمرغ نر قابل مشاهده است. در ابتدا ادرار به‌صورت مايع سفيدرنگى دفع شده و پس از آن مدفوع قهوه‌اى رنگ فشرده‌اى خارج مى‌شود. ادرار شترمرغ معمولاً آبکي، شفاف و کمى زردرنگ بوده و حدوداً شامل يک درصد اسيداوريک غيرمحلول است.

ادرار سفيد و بسيار غليظ يکى از شاخص‌هاى عدم سلامت پرنده مانند عدم دسترسى به آب آشاميدنى مى‌باشد. همچنين اين مسئله از علائم نزديکى زمان تخم گذاشتن پرنده مى‌باشد.

توليد صدا (Vocalization)

اگرچه شترمرغ پرنده‌اى ساکت به‌نظر مى‌رسد وليکن در حد محدودى توانائى توليد صدا را دارد. در هر صورت توصيف دقيق صداهاى توليد شده توسط شترمرغ کارى بس دشوار است.

فريادهاى بلند شترمرغ نر که به‌صورت م،م م م م، م م م م م م م م توليد مى‌شود ويژه جفتگيرى بوده و از فواصل دور خصوصاً در هنگام شب قابل شنيدن است. در هنگام فرياد زدن منقار بسته شده و گردن شترمرغ همانند يک بالون باد مى‌کند. اين رفتار در روز براى نشان دادن محدودهٔ قلمرو شترمرغ نر استفاده شده و معمولاً باعث ايجاد وقفه در فعاليت‌هاى تغذيه‌اى شترمرغ‌هاى ماده مى‌گردد. واکنش شترمرغ‌هاى ماده لند کردن سر، ايستادن و به‌دقت گوش دادن صدا است.

شترمرغ‌هاى ماده نيز قادر به ايجاد صدا مى‌باشند. آنها غالباً از اين صداها در هنگام بروز رفتارهاى تهاجمى با شترمرغ‌هاى مادهٔ ديگر استفاده مى‌کنند. براى انجام اين عمل منقارهاى خود را باز کرده و صداهائى خشن ايجاد مى‌کنند. اين صدا به هنگام احساس خطر نيز توسط شترمرغ‌هاى ماده توليد مى‌شود. گاهى هم صداى بغبغو همانند صداى کبوترها از اين پرندگان شنيده مى‌شود.

به‌طور متوسط در ۵۸/۰ درصد از زمان مشاهدات روزانه صداهاى مذکور شنيده مى‌شود. اغلب صداها در آغاز روز و به هنگام صبح توليد مى‌گردد. در طول تحقيقات انجام شدهه در ماه آگوست، پرنده‌هاى تنها، هيچ‌گونه صدائى در وقت مشاهده توليد نمى‌نمايند. جوجه‌ها صداى وزوزمانندى را به‌وجود مى‌آورند که به هنگام نزديک شدن به مردم به‌منظور جلب حمايت بلندتر مى‌شود.

ايستادن

هنگامى‌که شترمرغ ايستاده است دائماً اطراف خود را نظاره مى‌کند. آنان با چشمان خود قادر هستند که حتى از رويدادهاى پشت سر خود باخبر شوند. مشاهده شده است که اين پرندگان مى‌توانند به مدت طولانى سر و بدن خود را در يک وضعيت نگه‌دارند. اگر صدائى شنيده شود سر شترمرغ فوراً در جهت صدا مى‌چرخد. روزانه ۱۸ درصد وقت گلّه صرف ايستادن مى‌شود.

علاوه‌بر اين مهم‌ترين فعاليت‌هاى آنها در طبيعت اعم از تغذيه، آشاميدن، نظافت، رفتارهاى توليدمثلي، پرچينى و توليد صدا در هنگام ايستادن صورت مى‌پذيرد.

نوک زدن (Pecking)

عمل نوک زدن به حصار، تيرهاى حصارها، زمين در هنگام تماشا به‌صورت ايستاده مشاهده شده است. در طول اين عمل، پرنده منقاربسته خود را از روى کنجکاوى با ضربه‌اى شديد برروى شيء موردنظر فرود مى‌آورد، سپس منقارش را باز کرده و مجدداً آن را با توليد صدائى مى‌بندد. براى مثال اين عمل به هنگام برداشتن يا بازى با سنگ‌هائى که روى زمين افتاده است انجام مى‌گيرد و در پى آن سنگريزه‌هاى موجود بلع خواهد شد.

پرندگان روزانه ۳ درصد از وقت خود را براى نوک زدن صرف مى‌کنند. به‌نظر مى‌رسد اشياء براق نظر پرندگان را بيشتر به‌خود جلب مى‌کنند. حتى جوجه‌هاى بسيار جوان نيز به اشياء براق نوک مى‌زنند. در بين ساعات ۱۷ تا ۱۹ که پرندگان بيش از ۳۰درصد از وقت خود را صرف خوردن مى‌کنند عمل نوک‌زنى بيش از ۳ درصد است. اين پرندگان به‌واسطهٔ برخوردارى از حس کنجکاوى زياد از نوک زدن به اشياء بيشتر از خوردن آنان لذت مى‌برند. اين رفتار خصوصاً در ميان شترمرغ‌هاى ماده شايع مى‌باشد. بى‌شک پرندگان به هنگام وجود تماشاچيان در اطراف خود، بيشتر تحت تأثير اين حس قرار مى‌گيرند.