|
|
|
نقرس نوع خاصى از التهاب مفصلى است که در اثر رسوب بلورهاى اسيد اوريک در بافت‌هاى مفصلى و مايع مفصلى ايجاد مى‌شود. بلورهاى اسيداوريک لايه داخلى مفصل را تحريک مى‌کند و باعث درد، التهاب و تورم مى‌شود.
|
|
|
علت نقرس بالا رفتن اسيد اوريک خون است. اين پديده نيز به نوبه خود يا به‌علت توليد بيش از حد اسيداوريک يا به‌طور غيرشايع به‌دليل کاهش دفع اسيداوريک توسط کليه‌ها ايجاد مى‌شود. در هر صورت تشکيل بلورهاى مفصلى باعث بروز التهاب مفصلى مى‌شود.
|
|
|
نقرس به‌طور عمده يک بيمارى ارثى است که بيشتر در مردان بين ۴۰ تا ۵۰ سال بروز مى‌کند. اين عارضه معمولاً در يک مفصل ايجاد مى‌شود و به مرور زمان ممکن است به ساير مفاصل گسترش يابد. شايع‌ترين مفصل مبتلا در شست پا است. علائم بدون هشدار قبلى به‌ويژه در شب‌ها بروز مى‌کند. شروع بيمارى ممکن است توسط آسيب‌ديدگي، زياده‌روى در خوردن غذا يا الکل، خستگي، فشارهاى روحي، يا به‌وسيلهٔ داروهائى مثل مُدِرها، انسولين، يا پنى‌سيلين، تسريع شود. اين مشخصات در تصوير مشهور هوگارت (نقاش انگليسى - م). از بيمار نقرسسى به شکل يک مرد چاق (که توانائى خريد گوشت قرمز و ساير غذاهاى پر از مادهٔ پورين را که اسيد اوريک در بدن از آنها توليد مى‌شود، دارد) با پاى بسته شده با باند که روى بالش گذاشته شده است، و نمائى که از يک حکم عذاب‌آور بالاى سر او قرار دارد، ترسيم شده است.
|
|
|
حملهٔ حاد نقرسس بسيار دردناک است. مفصل ملتهب است و پوست آن سفت، گرم و قرمز يا ارغوانى است. مفصل ممکن است به‌حدى دردناک باشد که حتى وزن يک ملافه نيز غيرقابل تحمل شود. ساير مفاصلى که گاهى درگير مى‌شوند عبارتند از: مچ پا، زانو، مچ دست، و آرنج.
|
|
|
بروز درد ناگهانى اغلب باعث حدس تشخيص نقرس مى‌شود، اگرچه اين بيمارى ممکن است با التهاب مفصل عفونى يا نقرسس کاذب اشتباه شود. پزشک انجام پرتونگارى و آزمايش‌هاى خونى را درخواست خواهد کرد. نشان دادن بلورهاى اسيد اوريک در مايع مفصلى جنبهٔ تشخيصى دارد.
|
|
|
|
|
نقرس توسط داروهائى که پزشک تجويز مى‌کند و به دقت بر مصرف آنها نظارت دارد، به‌طور کاملاً مؤثرى درمان مى‌شود. حملهٔ حاد نقرس با داروى کلشى‌سين يا در صورت عدم تحمل نسبى آن با يک داروى ضدالتهاب غيراستروئيدى (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد). براى مهار التهاب، درمان مى‌شود. در صورت درمان فوري، التهاب حاد مفصلى به سرعت بهبود مى‌يابد. درد مفصلى اغلب ظرف ۱۲ ساعت شروع به برطرف شدن مى‌کند و ممکن است ظرف ۳۶ تا ۴۸ ساعت کاملاً تسکين يابد.
|
|
|
اگرچه علائم نقرس با درمان به سرعت برطرف مى‌شوند، ولى معمولاً اين بيمارى در همان مفصل يا مفاصل ديگر عود مى‌کند، مگر آنکه مصرف دارو به‌طور نامحدود ادامه يابد. داروهائى مثل پرونبسيد در تسريع دفع اسيد اوريک و آلوپورينول در کاهش توليد اسيد اوريک مؤثر هستند. پزشک احتمالاً تلفيقى از اين داروها را براى جلوگيرى از حملات بعدى بيمارى تجويز خواهد کرد. اکثر مبتلايان به نقرس لازم است براى تمام عمر دارو مصرف کنند.
|
|
|
|
|
درمان نقرس به‌وسيلهٔ دارو به‌قدرى مؤثر است که معمولاً برقرارى رژيم غذائى تقريباً عادى امکان دارد. با اين حال رعايت برخى موارد عاقلانه است:
|
|
|
۱. ميزان بالاى اسيد اوريک خون به مقدار زيادى خطر بروز سنگ‌هاى کليوى اسيداوريکى را افزايش مى‌دهد. در واقع در صورت ابتلاء به نقرس احتمال بروز سنگ‌هاى کليوى ۱۰۰۰ برابر بيشتر مى‌شود. در نتيجه شما بايد مقادير زيادى نوشابه‌هاى غيرالکلى مصرف کنيد (حداقل حدود ۲ ليتر در روز). مى‌توانيد قهوه و چاى بنوشيد. مصرف بيش از حد الکل باعث تسريع بروز حملهٔ حاد نقرس مى‌شود.
|
|
|
۲. در صورت چاقى بايد وزن خود را کاهش دهيد (به جدول وزن مطلوب مراجعه کنيد). با اين حال وزن خود را به‌تدريج کم کنيد چون گرسنگى و کاهش وزن ناگهانى مى‌تواند بروز نقرس حاد را تسريع کند. در مورد رژيم غذائى مناسب از پزشک نظرخواهى کنيد.
|
|
|
۳. پرهيز از غذاهائى که حاوى مقادير زيادى پورين هستند، ممکن است ضرورى باشد. غذاهاى رايجى که پورين زيادى دارند عبارتند از: جگر، صدف‌هاى خوراکي، قلوه، مغز، ماهى‌هاى کولي، ساردين، دل، گياهان بنشني، لوزالمعده، شاه‌ماهي، ماهى آزاد، سُس گوشت، غذاهاى دريائى و مارچوبه.
|
|
|
نقرس کاذب (بيمارى رسوب مواد بلورى)
|
|
|
نقرس کاذب نوع ديگرى از التهاب مفصلى است که شبيه نقرس است، با اين تفاوت که شدت آن معمولاً کمتر است و در افراد بالاى ۶۰ سال ايجاد مى‌شود. در نقرس کاذب بلورهاى ايجاد شده در مفصل، کلسيم پيروفسفات دى‌هيدرات است. علت رسوب اين بلورها مشخص نيست. در واقع اين عارضه از سال ۱۹۶۲ به‌عنوان يک بيمارى مجزا نقرس شناخته شد. اين عارضه با نشان دادن بلورهاى خاص درون مايعى که از مفصل ملتهب کشيده مى‌شود، تشخيص داده مى‌شود. شدت نقرس کاذب بسيار متغير است. در برخى افراد اين بيمارى ممکن است به شکل التهاب مفصلى حاد با گرمى و تورم دردناک در يک يا چند مفصل آغاز شود و چند روز طول بکشد. در سايرين علائم تنها به‌صورت درد مزمن و بدون تورم (شبيه التهاب استخوانى مفصلي، به مبحث التهاب مفصل مراجعه کنيد)، بروز مى‌کند. سير عادى بيمارى به‌صورت حملات عودکننده با دوره‌هائى از بهبودى نسبى است.
|
|
|
|
|
نقرس کاذب معمولاً ابتدا با آسپيرين يا يکى از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد)، درمان مى‌شود. کُلشى‌سين نيز مؤثر است، ولى عوارض جانبى آن از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى بيشتر است. علائم معمولاً ظرف ۱۰ تا ۱۳ روز برطرف مى‌شود. تصميم‌گيرى براى ادامه مصرف منظم دارو به‌منظور پيشگيرى از حملات بعدى بايد توسط پزشک انجام شود.
|
