چگونگی پاسخ به ناکامی کودکان نوپا

در دوران رشد، توانائى کودک نوپاى شما براى تحمل ناکامى کم مى‌باشد. ناکامى احساسى است که هنگام عدم موفقيت در انجام کارى به‌وجود مى‌آيد. کودک وقتى به اهداف خود دست پيدا نکند خيلى زود جوش مى‌آورد؛ براى اينکه بدانيد چه وقت قشقرق راه مى‌‌اندازد لازم نيست در خواندن زبان بدن او متخصص باشيد! هرچيزى ممکن است احساس ناکامى را در او به‌وجود آورد (مثلاً وقتى که به او اجازه ندهيد با اسباب‌‌بازى به‌خصوصى بازى کند يا وقتى که نتواند تکهٔ پازل را در جاى درست قرار دهد، يا شنيدن اين خبر که همين الان بايد بخوابد). در چنين مواقعى آستانهٔ او براى ناکامى بالا مى‌رود. او در اين سال‌هاى اوليه وقت زيادى لازم ندارد تا احساس ناکامى و بى‌قرارى کند چون فيوز کوچک او خيلى زود اتصالى مى‌کند و سر و صدا راه مى‌اندازد.

چگونگى پاسخ به ناکامى کودکان نوپا

احتمالاً شما هم هنگام مواجهه با ناکامي، با دشوارى‌هائى روبه‌رو خواهيد شد. بنابراين نبايد وقتى کودک نوپاى شما نيز دچار دشوارى شود، تعجب کنيد. به‌خاطر داشته باشيد که ناکامى همانند خلق‌وخو نيست بنابراين يک مانع که ايجاد ناکامى مى‌کند مى‌تواند منجر به قشقرق گردد. پس بهتر است قبل از اينکه ناکامى به نقطهٔ حساس برسد، مانع را برداشت.

وقتى از طريق زبان بدن خود متوجه مى‌شويد که بى‌قرار است، به او کمک کنيد تا مجدداً کنترل موقعيت را به‌دست آورد. البته مى‌توانيد خيلى ساده منبع ناکام کننده را از ميان برداريد و يا او را از منبع ناکام‌کننده دور سازيد. گرچه اين يک راه‌حل کوتاه‌مدت و معقول است، ولى به او نمى‌آموزد که چگونه در بلندمدت با اين احساس کنار آمده يا مقابله کند. يک راه‌کار مؤثرتر اين است که او را تشويق کنيد خودش واکنش مناسب نشان دهد. در ابتدا احساس ناکامى او را تصديق کنيد. به او بگوئيد مى‌توانيد ببينيد که خوشحال نيست و نيز اينکه شما فکر نمى‌کنيد او با ادامهٔ اين روش موفق شود. در قدم دوم، پيشنهاد دهيد که لحظهٔ آن کار را رها کند و در زمان ديگرى دوباره تلاش کند. قدم سوم اينکه، او را به حفظ آرامش دعوت کنيد.

زبان بدن براى ناکامى

نفس‌نفس زدن

علامتى که در مواجهه با ناکامى به‌وجود مى‌آيد اين است که تنفس کودک شما خيلى جلب توجه مى‌کند، از حالت عادى به شکل تند و سريع تغيير مى‌کند و صداى او بلندتر از حد معمول مى‌گردد. ممکن است به‌جاى اينکه از طريق دهان نفس بکشد، به‌سختى از طريق بينى شروع به تنفس کند و هر لحظه ممکن است قشرق به پا کند.

گره کردن مشت‌ها

همان‌طور که تنش درونى ايجاد مى‌گردد، ماهيچه‌هاى او نيز پر از تنش مى‌شود و اين نشانه‌اى خارجى از استرس درونى ما مى‌باشد. کودک نوپا کم‌ترين تلاش را براى پنهان ساختن اين احساس انجام مى‌دهد و راحت‌ترين مکان براى آشکار شدن آن ماهيچه‌هاى دستان او مى‌باشد. حتى اگر نتوانيد چهره‌ٔ او را ببينيد، مشت‌هاى گره کرد‌هٔ او مى‌گويد که ناکام و عصبانى است.

وول خوردن (تکان‌تکان خوردن)

ممکن است تحمل ناکامى براى کودک نوپا آن‌قدر مشکل باشد که احساس کند نياز به جلو و عقب رفتن دارد، شکلى از حرکت براى ايجاد راحتى بيشتر. اين کار مى‌تواند تنش او را آزاد کند. حرکات وول خوردن ممکن است نرم و ملايم باشد، اما اگر ناکامى خيلى شديد باشد ممکن است خشک و تند صورت گيرد.

دندان‌هاى به‌هم فشرده

ماهيچه‌هاى فک‌ها ممکن است سفت شده و دندان‌ها به‌روى هم قفل شود. اين يک واکنش ماهيچه‌‌اى غيرارادى نسبت به احساس ناکامى است. گاهى آرواره‌ها آن‌قدر محکم به هم فشرده مى‌شود که مى‌توانيد دقيقاً صداى اصطکاک دندان‌هاى بالا و پائين را بشنويد.

پرتاب اشياء

ممکن است واکنش غيرکلامى او نسبت به ناکامى در هنگام بازى با اسباب‌بازى يا پازلى که شکل دارد، به‌صورت بلند کردن اشياء و پرتاب آنها به اطراف اتاق باشد. او در اين حالت شيطنت نمى‌کند، دور کردن اشياء به‌علت ناکامى ممکن است به‌قدر کافى در تخفيف تنش او کمک کند و ممکن است با يک قشقرق به پايان برسد.