شناخت خبر

وظايف رسانه‌ها در انتقال اخبار، کم و بيش يکسان است و نخستين وظيفه مطبوعات جستجوى اطلاعات و اخبار و انتقال آنها است. اما آيا هر چه در جهان پيرامون ما مى‌گذرد، 'خبر' است؟ اولين مرحله در فرآيند تهيه و تنظيم خبر شناخت آن است. خبر را بايد شناخت و از ماهيت آن آگاه شد.

تعاريف گوناگونى با ابعاد مختلفى از خبر ارائه شده است:

- خبر گزارشى از واقعيت‌ها است، ولى هر واقعيتى را نمى‌توان خبر ناميد.

- خبر پيامى است که احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.

- خبر الزاماً گزارش رويدادهاى جارى (تازه‌ها) نيست. ممکن است واقعه‌اى که سال‌ها قبل رخ داده، با نمايان شدن اطلاعات تازه ارزش خبرى پيدا کند. (اخبار مربوط به اکتشافات باستان‌شناسي، عمليات جاسوسى و...)

- خبر، رويدادى است که قرار است اتفاق بيفتد، اما هنوز رخ نداده است (خبر مربوط به مسافرت‌ها، ملاقت‌ها، کنفرانس‌ها ...)

- رويدادى که براى يک‌نفر يا گروهى 'ارزش خبري' (News values)، دارد، براى ديگرى يا گروهى ديگر ممکن است بى‌اهميت باشد.

در بسيارى از کتاب‌هاى روزنامه‌نگاري، براى شناخت خبر نمونه‌هائى از اين تعاريف همراه با مثال 'اگر فردى سگى را گاز بگيرد خبر است، اما برعکس اگر سگى فردى را گاز بگيرد خبر نيست' ذکر شده است. بسيارى از تعاريف، همانند اين مثال تنها بر يک بعد خبر که در اين مثال 'برخورد' (بشر با حيوان) است، تکيه دارد. با گذشت سال‌ها تحقيق در زمينه خبر، هنوز سئوال 'خبر چيست؟' وجود دارد. ظاهراً اِشکال عمده، نداشتن يک تئورى جامع و مانع بوده است که بتواند اخبار را صرف‌نظر از موضوع‌هاى مختلف مانند سياسي، اقتصادي، فرهنگى و... در بر بگيرد.

در دو دهه گذشته، تحقيقات دامنه‌دارى در زمينه شناخت ماهيت خبر صورت پذيرفته است و حاصل اين تحقيقات، خبر را در بُعدهاى گوناگون و ارزش‌هاى متفاوت تعريف مى‌کند.