ارزیابی

نوعى اختلال ايمونولوژيک که با تخريب لنفوسيتيک پيشرونده غدد اگزوکرين مشخص مى‌گردد و عمدتاً موجب خشکى علامت‌دار دهان و چشم مى‌شود. مى‌تواند با تظاهرات خارج غددى همراه باشد. عمدتاً زنان ميانسال مبتلا مى‌شوند. مى‌تواند اوليه يا ثانويه باشد که مورد اخير در صورتى‌ است که با بيمارى‌هاى خودايمنى ديگر همراه باشد.

تظاهرات بالينى

- عمومى - خستگى

- علائم سيکا - کراتوکونژنکتيويت سيکا (KCS) و گزروستومى

- خشکى سطوح ديگر بدن - بيني، واژن، تراشه، پوست

- علائم خارج غددى - آرترالژى / آرتريت، پديده رينود، لنفادنوپاتي، پنومونيت اينترستيسيل، واسکوليت (معمولاً جلدي)، نفريت، لنفوم.

ارزيابى

- گرفتن تاريخچه و معاينات بالينى - با توجه خاص به معاينه دهان، چشم و لنفاتيک و وجود اختلالات خودايمنى ديگر

- وجود اتوآنتى‌بادى‌هاى شاه‌علامت بيمارى است (anti-La, anti-RO, RF, ANA)

- آزمايش‌هاى ديگر - CBC, ESR، تست‌هاى عملکردى کليه، کبد و تيروئيد، الکتروفورز پروتئين‌هاى سرم (SPEP) (هيپرگاماگلوبولينمى يا گلوموپاتى منوکلونال شايع است)، UA

- مطالعات چشمى - براى تشخيص و بررسى کمى KCS. تست شيرمر، رنگ‌آميزى رزينگال.

- ضايعات دهانى - فلوى بزاقى بدون تحريک، معاينات دندانى.

- نمونه‌بردارى غدد بزاقى لابيال - ارتشاح لنفوسيت و تخريب بافت غددى را نشان مى‌دهد.

تشخيص

تشخيص معيارها اغلب شامل موارد زير است: KCS، گزروستومي، سرولوژى مثبت از نظر خودايمنى در بعضى موارد نمونه‌بردارى از لب لازم مى‌گردد - بهتر است در مواردى انجام شود که KCS/ گزروستومى وجود دارد ولى تست‌هاى سرولوژيک منفى است.

درمان

- پيگيرى منظم توسط دندان‌پزشگان و متخصصين چشم

- رفع سمپتوماتيک خشکى يا اشک مصنوعي، پمادهاى نرم‌کننده چشمي، اسپرى‌هاى سالين بيني، مصرف جرعه‌هاى مکرر آب، آب‌نبات‌هاى بدون شکر و لوسيون مرطوب‌کننده پوست.

- پيلوکارپين - در تظاهرات سيکا کمک‌کننده است.

- هيدروکسى کلروکين - در آرترالژى کمک‌کننده است.

گلوکوکورتيکوئيدها - در سندرم سيکا مؤثر نيست ولى مى‌تواند در درمان تظاهرات خارج غددى نقشى داشته باشد.