جد ، جر ، جز ، جس ، جغ ، جف ، جگ ، جل ، جم و جن

	جدّمان قصّاب بوده ما را به نعلبندى چه‌کار؟
		مقایسه شود با : شتر را به نعلبندى چه‌کار؟
	جِر بزنى جِر نزنى برده‌اى	خوب رخى هر چه کنى کرده‌اي! (ايرج‌ميرزا)
		رک: 'از نيکو هر چه صادر گشت نيکوست' و 'يک خلقت زيبا بِهْ از هزار خلعت ديبا'
	جُرم بر ديدهٔ خفاش نه خورشيد است٭
			٭ چشم خفّاش اگر پرتو خورشيد نديد	..........................(ابن يمين)
	جرم ناکرده را عفو لازم نيست
	جزاى گران‌فروش نخريدن است
	جز به تدبير پير کار مکن٭
		رک: بى‌پير مرو تو درخرابات...
			٭ ........................	پير دانش نه پير کهن (سنائى)
	جز به خردمند مفرماى کار٭
		رک: به کارهاى گران مردِ کار ديده‌ فرست
			٭ ........................	گرچه عمل کار خردمند نيست (سعدى)
	جز بى‌کسى نتيجهٔ عمر دراز چيست؟٭
		نظير:
		بگو به خضر که جز مرگ دوستان ديدن	دگر چه حاصل از عمر جاودان دارى؟ (صائب)
		- ما از اين هستى ده روزه به جان آمده‌ايم	واى بر خضر که زندانى عمر بد است (صائب)
			٭ اى خضر، خوش ز همسفران دور مانده‌اى	............................ (دانش)
	جز خر عيسى گور پدر هر چه خر است! (ايرج‌ ميرزا)
	جز راست نبايد گفت و هر راز نشايد گفت (خواجو عبدالله انصارى) ٭
			٭ در بعضى نسخ: ... و هر راست نشايد گفت
	جز نام نيک و زشت نمانَد ز کارها (پروين اعتصامى)
	جز ياد دوست هر چه کنى عمر ضايع است (سعدى) ٭
			٭ سعدى در جاى ديگر فرمايد:
			همه شب ذکر تو مى‌رفت و مکرّر مى‌شد	تا به افسوس به پايان نرود عمر عزيز
	جسارت زياد جوانمرگى مى‌آورد
		نظير:
		آدم نترس سرِ سلامت به گور نمى‌بَرَد
		- اى بسا نخل جسارت کو خسارت داد باد (خاقانى)
		- تهوّر دوم جاهلى است (قابوس‌نامه)
		- رشادت بى‌جا جوانمرگى مى‌آورد
	جغد آن بِهْ که آبادى نبيند (نظامى)
	جفا بيند هر کس که جفا کرد
	جفاپيشگان را بده سر به باد ٭
			٭ ستم بر ستم پيشه عدل است و داد	...................... (سعدى)
	جفتش را بيار مفتش را ببر!
		نظير: طاقش را بيار جفتش را ببر!
	جگر جگر است دگر دگر!
		رک: آه صاحب درد را باشد اثر
	جگرفروش چه مى‌داند قدر و بهاء لعل درخشان را (قاآنى)
		رک: خر چه داند قيمت قند و نبات
	جگرها خون شود تا يک پسر مثل پدر گردد٭
		رک: تا گوساله گاو شود دل صاحبش آب شود
			٭ ...........................	رياضت‌ها ببايد تا نهالى بارور گردد (...؟)
	جلو دريا را مى‌شود بست جلو دهن مردم را نمى‌شود بست
		رک: درِ دروازه را مى‌توان بست دهن مردم را نمى‌توان بست
	جلو ضرر را از هر جا بگيرند منفعت است
		رک: ضرر را از هر کجايش جلو بگيرند نفع است
	جلو لوطى و معلّق؟
		رک: پيش لوطى و معلّق؟
	جمال جمال شتر است، هر چه نبينى بهتر است! (عامیانه).
		نظير: شکلش را به درِ خلا بکشند آفتابه رم مى‌کند!
	جمال دانا در جوال کم نشود
		رک: شاخ گُل هر جا که مى‌رويد گُل است
	جمال شخص نه چشم است و زلف و عارض و خال٭
		رک: نه همين لباس زيباست نشان آدميّت
			٭ .............................	هزار نکته در اين کار و بار دلدارى است (حافظ)
	جمعه و آدينه يکى است
		رک: چه خواجه على، چه على خواجه
	جمله چون بادى ز عالم مى‌رويم ٭
		رک: آدميزاد تخم مرگ است
			٭ .........................	رفت او و ما همه هم مى‌رويم (عطّار)
	جن دعايش را آورده است (يا: جن‌ها دعايش را آورده‌اند)
		اين مَثَل و مَثَلِ 'دعايش را ملّا ابراهيم جهود آورده است' را در مورد کسى به‌کار مى‌برند که مدتى دراز مورد بى‌مهرى يا غضب واقع شده ولى مجدداً محبوبيت خود را به‌دست آورده و مورد لطف و عنايت قرار گرفته است
	جنس جلب به هند برود پس برمى‌گردد
		رک: جنس که جلب باشد از هند برمى‌گردد
	جنس که جلب باشد از هند برمى‌گردد (يا: جنس جلب به هند برود پس برمى‌گردد)
		رک: پول قلب هر جا برود برمى‌گردد
	جنس مادينه پوستش از جنس نرينه کلفت‌تر است
	جن کم بود يکى هم از ديوار پريد! (عامیانه).
		رک: قوزى روى قوزم آمد، ببين چه به روزم آمد!
	جنگ از الفاظ خيزد و ز معانى آشتي٭
			٭ پارسى 'تو' گفت و تازى 'انت' ترکى 'سن‌سني'	.................(اديب پيشاورى)
	جنگ از سرِ شخم، آشتى از سرِ خرمن
		رک: وقت شادى در ميان وقت جنگ اندر کنار
	جنگ اول به از صلح آخر است
		نظير: دعواى سرِ شيار بهتر از صلح سر خرمن است
	جنگ بر نظّاره آسان است٭
		رک: حاشيه‌نشين دلش گشاد است
			٭ تمثّل:
			مگر نشنيدى از گيتى‌شناسان	که باشد جنگ بر نظّاره آسان(اسعد گرگانى)
	جنگ دو سر دارد
		يعنى گاهى به پيروزى و زمانى به شکست منجر مى‌شود
		نظير: چنين است آغاز و انجام رزم	يکى راست ماتم يکى راست بزم(فردوسى)
	جنگ را باشد دو سر يا فتح باشد يا شکست (اخگر)
	جنگ را شمشير مى‌کند و معامله را پول
		نظير: بى‌مايه فطير است
	جنگ سر شخم بهتر از آشتى سرِ تخم است
		رک: دعواى سرِ شيار بهتر از صلح سرِ خرمن است
	جنگش را رستم کرد کشته‌اش را افراسياب داد
		رک: کى کاشت کى درو کرد؟
	جنگ زرگرى ميانجى لازم ندارد٭
			٭تمثّل:
			نمى‌خواهد ميانجى جنگ‌هاى زرگرى ورنه	نزاع از کفر و دين و سجه و زنّار بردارم (صائب)
	جن‌ها دعايش را آورده‌اند
		به مزاح: محبوبيّت از دست رفته را باز يافته است
		نظير:
		جهود دعايش را آورده است
		- دعايش را ملّا ابراهيم جهود آورده است
		- يهودى طلسمش را آورده است