اتیولوژی

آنسفاليت ويرال نوعى عفونت پارانشيم مغز است که غالباً با مننژيت همراه است ( 'مننگوآنسفاليت' ). علائم بالينى همان علائم مننژيت ويرال به‌علاوه علائم و نشانه‌هاى درگيرى بافت مغزى است اين علائم غالباً شامل اختلال هوشياري، تشنج و يافته‌هاى نورولوژيک فوکال مثل آفازي، همى‌پارزي، حرکات غير ارادى و نقايص اعصاب کرانيال است.

اتيولوژى

اتيولوژى ( جدول - علل ويروسى آنسفاليت -) شايع‌ترين علت آنسفاليت اسپوراديک حاد HSV تيپ ۱ است. آربوويروس‌ها در هر دو نوع آنسفاليت اسپوراديک و اپيدميک نقش دارند (جدول - خصوصيات آنسفاليت‌هاى آربوويروسى انتخابى -). ساير علل ويروسى و شايع آنسفاليت، انتوويروس‌ها، اوريون، EBV و VZV هستند.

جدول علل ويروسى آنسفاليت

	شايع			با شيوع کمتر			نادر
	آربوويروس‌ها، انترويرووس‌ها			HIV، EBV، CMV			آدنوويروس‌ها، CTFV، آنفلوآنزاى A،
	HSV-1، اوريون			سرخک، VZV			LCMV، پاراانفلوآنزا، هاري، سرخجه

توجه: CTFV = ويروس تب کنه‌اى کلرادو

جدول خصوصيات آنسفاليت‌هاى آربوويروسى انتخابى

خصوصيات

WEE

EEE

VEEE

SLE

CE

ناحيه

غرب، غرب ميانه

آتلانتيک و خليج

جنوب

همه نواحي

شرق و شمال مرکزى

سن

شيرخواران، بزرگسالان >۵۰ سالگي

کودکان

بزرگسالان

بزرگسالان >۵۰ سالگي

کودکان

ميزان مرگ و مير

۱۵-%۵

۷۵-%۵

%۱

۲۰-%۲

%۱>

سکل

کم تا متوسط

%۸۰

نادر

%۲۰

نادر

ناقل

پشه

پشه

پشه

پشه

پشه

جانور ميزبان

پرندگان

پرندگان

اسب‌ها پستانداران کوچک

پرندگان

جوندگان

توجه: CE = ويروس آنسفاليت کاليفرنيا، EEE= ويروس آنسفاليت اسبى شرقي، SLE= ويروس آنسفاليت سنت‌لوئيس، VEE = ويروس آنسفاليت اسبى ونزوئلائى ، WEE = ويروس آنسفاليت اسبى غربى.

تشخيص

تشخيص (به شکل - رويکرد مربوط به بيمار مشکوک به آنسفاليت - نگاه کنيد) در تمام موارد مشکوک به آنسفاليت ويرال بايد CSF را بررسى کرد. يافته‌هاى تيپيک CSF مشابه يافته‌هاى مننژيت ويرال است. تست‌هاى CSF PCR به ميزان قابل توجهى تشخيص آنسفاليت ويروسى را بهبود بخشيده‌اند. اين روش تشخيص سريع و قابل اعتماد عفونت‌هاى ناشى از CMV،VZV ،EBV،HSV و انترويروس‌ها را امکان‌پذير مى‌سازد. بايد CSF را جهت کشت فرستاد هر چند اغلب منفى مى‌باشد. همچنين بايد کشت‌هاى خون، ترشحات گلو، مدفوع، ادرار و ضايعات پوستى نيز انجام شود. مطالعات سرولوژيک از جمله در نمونه‌هاى CSF و سرم - براى تشخيص گذشته‌نگر سودمند هستند. MRI روش تصويربردارى انتخابى است و عمدتاً نواحى افزايش سيگنال T2 را نشان مى‌دهد. در آنسفاليت HSV افزايش سيگنال در نواحى باى‌تمپورال و اربيتوفرونتال ديده مى‌شود که البته تشخيصى نيستند. نواحى متعدد افزايش سيگنال T2 به‌همراه کاهش سيگنال T1 و تشديد گادولينيوم وجود دميليناسيون بعد از عفونت با واسطه ايمنى را مطرح کند که به‌طور عمده در تمپورال امواج نيزه‌اى پريوديکى در زمينه امواج آهسته و با آمپليتود پائين ديده شود که اين موارد اخير پيشنهادکننده آنسفاليت HSV است.

تشخيص افتراقى

تشخيص افتراقى آنسفاليت‌هاى عفونى و غير عفونى نظير بيمارى‌هاى عروقي، آبسه و آمپيم، عفونت‌هاى قارچى (کريپتوکوکوس و موکور)، اسپيروکتى (لپتوسپيرا)، ريکتزيائي، باکتريائى (ليستريا)، سل و مايکوپلاسمائي، سندرم ري، آنسفالوپاتى توکسيک، SLE و آنسفالوميليت منتشر حاد.

درمان

تمام بيماران مشکوک به آنسفاليت HSV بايد تحت درمان با آسيکلووير وريدى (۱۰mg/kg هر ۸ ساعت) قرار گيرند. اگر تشخيص آنسفاليت ناشى از HSV با PCR قطعى شود. دوره درمان بايد ۱۴ روز باشد. تست CSF PCR - که توسط آزمايشگاه مجرب و قابل اعتمادى انجام شده باشد - به قدرى حساس است که به‌جز در موارد استثنائى نتيجه منفى تشخيص آنسفاليت HSV را رد مى‌کند و مى‌توان آسيکلووير را قطع کرد. آسيکلووير درمان آنسفاليت ناشى از EBV و VZV هم ممکن است مفيد باشد البته مطالعات بالينى در مورد آن محدود است. هيچ درمان اختصاصى رايجى براى آنسفاليت انتروويروسى يا آنسفاليت ناشى از اوريون يا سرخک در دسترس نيست. گزارش شده است ريبووارين وريدى (۲۵-۱۵ mg/kg/d در ۳ دوز منقسم) در موارد ايزوله آنسفاليت آربوويروسى شديد ناشى از ويروس آنسفاليت کاليفرنيا (LaCrosse) سودمند است. آنسفاليت ناشى از HIV را بايد با درمان مناسب ضدٌ رترويروس درمان کرد. آنسفاليت ناشى از CMV تقريباً هميشه در بيمار مبتلا به نقص ايمنى روى مى‌دهد و اين بيماران را بايد با گان‌سيکلووير، فوسکارنت يا ترکيبى از اين دو دارو درمان کرد. در مورادى که پاسخ به درمان وجود ندارد مى‌توان از سيدوفووير به‌عنوان داروى آلترناتيو استفاده کرد. بايد تب، افزايش فشار داخل جمجمه‌اى و تشنج را کنترل يا کاهش داد. بايد بيمار تحت مراقبت مناسب قرار گيرد تا دچار پنومونى آسپيراسيون، زخم بستر، ترومبوفلبيت، آمبولى ريوى و گاستريت نگردد.

پيش‌اگهى

پيش‌آگهى بسته به نوع عامل بيمارى‌زا، تغييرات قابل توجهى در ميزان بروز سکل‌هاى پس از عفونت وجود دارد، در آنسفاليت ناشى از HSV که با آسيکلووير درمان شدند، داده‌ها ۸۱% ميزان بقا را نشان دادند. سکل‌هاى نورولوژيک در %۴۶ موارد خفيف يا بدون سکل، ۱۲% موارد متوسط و ۴۲% موارد شديد بودند.