پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

تدارک برای بازی


آموزگاران بايد هميشه ميزان و سطوح رشدى بچه‌ها، فوايد بازي، شايستگى‌هائى که در اثر بازى ايجاد مى‌شود و نقشى را که بزرگترها در تجارب بازى بچه‌ها ايفاء مى‌کنند در نظر بگيرند.
  تدارک براى بازى
از جمله مهترين موضوعاتى که آموزگاران در کار تدارک بچه‌ها مى‌توانند به آن توجه کنند فراهم آوردن زمان، فضا و مواد بازى است. اگر بازى ساختارى نداشته باشد و اگر آموزگار در برگزارى آن دخالتى نکند، توجه به اين ملاحظات به آموزگاران کمک مى‌کند تا دربارهٔ دامنه و کيفيت بازى تصميم‌گيرى کنند. تصميمات متعددى در اين زمينه‌ها بايد گرفته شود. سؤالات مربوط به زمان بايد شامل مطالب زير باشد:
- چه مدت زمانى را براى بازى در نظر بگيريم؟
- آيا اين مدت براى بازى و کارى که کودک مى‌خواهد بکند کافى است؟
- بچه‌ها چه مدتى سرگرم بازى باقى خواهند ماند؟
- چگونه دربارهٔ ميزان و تناسب بازى‌هاى درون اتاق و بيرون از ساختمان تصميم‌گيرى کنيم؟
  زمان بازى
اگر به بچه‌ها آزادى عمل کافى (با رعايت محدوديت‌ها) و مواد بازى مناسب داده شود، آنها در طى زمان بازى ابتکارات خود را به نمايش مى‌گذارند. مثلاً در کار بازى سفر به فضا، بچه‌ها خيلى زود وظايف يکديگر را تعيين مى‌کنند و مسئوليت‌هاى خود را انجام مى‌دهند.
وقتى بچه‌هاى ديگر به بازى اضافه مى‌شوند نياز به زمان و مواد بيشترى است. نقش‌هاى بازى بچه‌ها با زمانى که براى بازى در نظر گرفته مى‌شود رابطه دارند. برنامه‌ريزى دقيق، فراهم آوردن مواد بازى و مشخص نمودن فضاى بازى در تسهيل بخشيدن به بازى بچه‌ها، نقش تعيين‌کننده دارند.
از آنجائى که بچه‌ها باهم تفاوت دارند تعيين دقيق اينکه چه زمانى براى اجراء بازى آنها کافى است دشوار است. بسيارى از بازى‌هاى کودکان کم‌سال در مدت ۲۰ دقيقه به پايان مى‌رسند. بسيارى از بازى‌هائى که براى کودکان ۴ و ۵ ساله تدارک مى‌شوند نيز به صرف زمانى ميان ۳۰ تا ۵۰ دقيقه نياز دارند. در بازى‌هاى کودکستاني، احتمالاً به تخصيص يک ساعت براى هر بازى نياز است. بهتر اين است که براى کودکان پيش‌دبستانى زمان بيشترى براى هر بازى در نظر گرفته شود زيرا بازى‌هاى اين بچه‌ها از گونه‌اى است که معمولاً به فرصت بيشترى احتياج دارد. بعضى از آموزگاران در پايان دادن به بازى آزادانه بچه‌ها سخت‌گير و بى‌انعطاف هستند. اين سخت‌گيرى ممکن است به رابطهٔ بازى و يادگيرى لطمه بزند.
  فضاى بازى
فضاى بازى بچه‌ها مى‌تواند به اندازهٔ يک قاليچه، مساحت روى ميز، يک اتاق يا محوطهٔ بيرون از ساختمان باشد. کودک معمولاً فضاى بازى خود و محدودهٔ آن را مشخص مى‌سازد. عوامل متعددى در تعيين فضاى بازى ايفاء نقش مى‌کنند که از جملهٔ آنها مى‌توان به سن و سال کودک، مواد بازي، نوع بازى و ميزان رشد بچه‌ها اشاره کرد. زمان نيز در تعيين فضاى بازى نقش تعيين‌کننده دارد. فضاى داخل ساختمان بايد حدود ۵۰ فوت مربع براى هر کودک باشد. فضاى بيرون از ساختمان نيز براى هر کودک فعال بايد ۱۰۰ فوت مربع محاسبه شود. اگر با ثابت نگه داشتن تعداد بچه‌ها از فضاى بازى آنها کم کنيم، احتمال برخوردهاى جسمانى آنها را افزايش مى‌دهيم. با محدود شدن فضاى بازي، بعضى از بچه‌ها به‌جاى مشارکت در بازى تماشاگر بازى مى‌شوند، از مشارکت خود در بازى مى‌کاهند، رفتارهاى خشونت‌آميز افزايش مى‌يابد و بازى گروهى کمتر مى‌شود. دربارهٔ فضاى بازى مى‌توان پرسش‌هاى زير را مطرح کرد:
- آيا فضاى بازى آزادى عمل کافى به بچه‌ها مى‌دهد؟ آيا به اندازه‌اى هست که توليد اختلال نکند؟
- آيا بايد تعداد بچه‌ها را در ارتباط با هر فضا محدود کنيم؟
- آيا فضاهاى پر سروصدا را از فضاهاى ساکت و بى‌صدا تفکيک کرده‌ايم؟ آيا فضاهاى خصوصى را از فضاهاى عمومى جدا کرده‌ايم؟ آيا به اين توجه داشته‌ايم که بعضى از فضاهاى بازى خشک و برخى گل‌آلوده و خيس هستند؟
- آيا مى‌توان از فضاهاى بازى مراقبت کرد؟
- چه زمانى بايد اندازهٔ هر فضا را تغيير داد؟
- آيا فضاهاى تخصيص داده شده به گونه‌اى هستند که مشوّق دويدن باشند؟
- آيا فضاهاى بازى امن و سالم هستند؟


همچنین مشاهده کنید